Эсперанто с Юлио Баги

Julio Baghy

RAKONTOJ

Рассказы

Адаптировала Ирина Кротова, [email protected]

Метод чтения Ильи Франка

Kamparano kaj lia kaprino

(Крестьянин и его коза, kampo – поле, kamparo – село, сельская местность)

Foje araba kamparano (однажды арабский крестьянин: fojo – раз) aĉetis kaprinon (купил козу: kapro – козёл) en la foiro de Bagdad (на ярмарке Багдада). La kaprino estis sufiĉe grasa (коза была довольно жирная), montriĝis bona aĉetaĵo (оказалась хорошей покупкой: montri – показывать) pro sia laktoriĉa mamo (из-за своего полного: «богатого» молоком вымени: lakto – молоко, riĉa – богатый, обильный). Kun granda ĝojo la kamparano ekiris al sia vilaĝo (с большой радостью крестьянин отправился в свою деревню: iri – идти, ходить) kondukante per ŝnurego la belan kaprinon (ведя верёвкой красивую козу). Survoje renkonte al li venis alia kamparano (по дороге навстречу ему пришёл = встретился ему другой крестьянин: sur – на, vojo – путь, дорога), kiu haltigis lin (который остановил его: halti – останавливаться).

— Allah kreskigu vian barbon tre longa (Аллах да вырастит твою бороду очень длинной: kreski – расти)! Kiel belan kaprinon vi havas (какая красивая коза у тебя: «как/насколько красивую козу ты имеешь»)! Kie vi aĉetis ŝin (где ты купил её)?

— Nu (ну), en la foiro de Bagdad (на ярмарке Багдада) — respondis nia kamparano (ответил наш крестьянин).

— Kaj kien vi kondukas ŝin (и куда ты ведёшь её)?

— Hejmen (домой: hejmo – /свой/ дом, домашний очаг).

Foje araba kamparano aĉetis kaprinon en la foiro de Bagdad. La kaprino estis sufiĉe grasa, montriĝis bona aĉetaĵo pro sia laktoriĉa mamo. Kun granda ĝojo la kamparano ekiris al sia vilaĝo kondukante per ŝnurego la belan kaprinon. Survoje renkonte al li venis alia kamparano, kiu haltigis lin.

— Allah kreskigu vian barbon tre longa! Kiel belan kaprinon vi havas! Kie vi aĉetis ŝin?

— Nu, en la foiro de Bagdad — respondis nia kamparano.

— Kaj kien vi kondukas ŝin?

— Hejmen.

La scivolema arabo preteriris (любопытный араб прошёл мимо: scivoli – любопытствовать, осведомляться), sed baldaŭ venis renkonte alia kamparano (но вскоре встретился другой крестьянин), kiu same haltigis lin (который так же остановил его: samo – то же самое) kaj same alparolis lin (и так же обратился к нему: paroli – говорить, разговаривать).

— Allah kreskigu vian barbon ĝis la genuoj (Аллах да вырастит твою бороду до колен)! Kiel belan kaprinon vi havas! Kie vi aĉetis ŝin?

— Nu, en la foiro de Bagdad — nia kamparano volonte kontentigis la scivolon de la fremdulo (наш крестьянин охотно удовлетворил любопытство чужака: kontenta – довольный, fremda – чужой).

— Kaj kien vi kondukas ŝin?

— Hejmen.

La scivolema arabo preteriris, sed baldaŭ venis renkonte alia kamparano, kiu same haltigis lin kaj same alparolis lin.

— Allah kreskigu vian barbon ĝis la genuoj! Kiel belan kaprinon vi havas! Kie vi aĉetis ŝin?

— Nu, en la foiro de Bagdad — nia kamparano volonte kontentigis la scivolon de la fremdulo.

— Kaj kien vi kondukas ŝin?

— Hejmen.

Ankaŭ tiu arabo preterlasis lin (этот араб тоже прошёл мимо него: «пропустил его»: ankaŭ – тоже, также, lasi – допускать, позволять; оставлять, покидать), sed sur la vojo al la vilaĝo de nia kamparano (но на дороге к деревне нашего крестьянина) regis vigla trafiko (царило оживлённое движение), ĉar preskaŭ je ĉiu dudeka paŝo li renkontis arabon (потому что почти при каждом двадцатом шаге он встречал араба), kiu afable interesiĝis (который любезно интересовался: interesi – интересовать) haltigante lin (останавливая его): "Allah kreskigu vian barbon ĝis via umbiliko aŭ maleolo (Аллах да вырастит твою бороду до твоего пупка или щиколотки)! Kiel belan kaprinon vi havas! Kie vi aĉetis ŝin? Kien vi kondukas ŝin?"

Ankaŭ tiu arabo preterlasis lin, sed sur la vojo al la vilaĝo de nia kamparano regis vigla trafiko, ĉar preskaŭ je ĉiu dudeka paŝo li renkontis arabon, kiu afable interesiĝis haltigante lin: "Allah kreskigu vian barbon ĝis via umbiliko aŭ maleolo! Kiel belan kaprinon vi havas! Kie vi aĉetis ŝin? Kien vi kondukas ŝin?"

Nia kamparano ĉiam pli nerve (наш крестьянин всегда более нервно = всё более и более нервно), pli incitite (более раздражённо) kaj pli perdinte paciencon (и более потеряв терпение = и всё более нетерпеливо) respondadis (отвечал): "En la foiro de Bagdad! Hejmen!" Sed la longa vico de interesiĝantoj neniel havis finon (но длинный ряд интересующихся никак не имел конца). Ilia nombro atingis precize 50 [kvindek] (их число достигло ровно пятидесяти: preciza – точный), kiam nia kamparano ekkoleris kaj decidis (когда наш крестьянин рассердился и решил), ke li batos per sia bastono la proksiman scivolemulon (что он ударит своей палкой ближайшего любопытного), kiu ajn li estu kaj (кто бы он ни был, и: ajna – любой, kiu ajn – кто бы ни, кто бы то ни было)...

Nia kamparano ĉiam pli nerve, pli incitite kaj pli perdinte paciencon respondadis: "En la foiro de Bagdad! Hejmen!" Sed la longa vico de interesiĝantoj neniel havis finon. Ilia nombro atingis precize 50, kiam nia kamparano ekkoleris kaj decidis, ke li batos per sia bastono la proksiman scivolemulon, kiu ajn li estu kaj...

Kaj jen sur la vojo jam videbliĝis longbarba (и вот на дороге уже виднелся длиннобородый: vidi – видеть, videbla – видимый), pie aspektanta derviŝo (благочестиво выглядящий дервиш), kiu subite haltis ĉe la kaprino (который внезапно остановился у козы).

— Allah kreiskigu vian barbon ĝis via dika piedfingro (Аллах да вырастит твою бороду до твоего большого пальца ноги: dika – толстый, dikfingro – большой палец, piedo – ступня ноги) — li komencis (он начал). — Kiel belan kaprinon vi havas! Kie vi aĉetis ŝin?

Nia paciencperdinta kaprinposedanto (наш потерявший терпение владелец козы: posedi – владеть, обладать) senresponde levis sian bastonon (не отвечая: «безответно» поднял свою палку: respondo – ответ) kaj kruele draŝis la sanktan vireton (и жестоко молотил святого человека).

Kaj jen sur la vojo jam videbliĝis longbarba, pie aspektanta derviŝo, kiu subite haltis ĉe la kaprino.

— Allah kreiskigu vian barbon ĝis via dika piedfingro — li komencis. — Kiel belan kaprinon vi havas! Kie vi aĉetis ŝin?

Nia paciencperdinta kaprinposedanto senresponde levis sian bastonon kaj kruele draŝis la sanktan vireton.

Por plendi la derviŝo kuris al la sultano (чтобы пожаловаться, дервиш побежал к султану), kiu poste vokigis al si (который потом велел позвать к себе: voki – звать, vokigi – приказать позвать) la pekan kamparanon (провинившегося: «грешного» крестьянина: peko – грех), forgesintan pri la bonmoro kaj religia respekto (забывшего о порядочности и религиозном почтении: moro – обычай, нрав) koncerne la sanktan vireton (в отношении святого человека: koncerni – затрагивать, касаться).

Nia kamparano kun humila mieno (наш крестьянин с покорным видом: «выражением лица»: mieno – выражение лица, мина) aperis antaŭ la sultano (появился перед султаном), kiu sidis sur sia trono (который сидел на своём троне), ĉirkaŭita de gravaj korteganoj (окружённый важными придворными: korto – двор, kortego – двор /королевский/).

Por plendi la derviŝo kuris al la sultano, kiu poste vokigis al si la pekan kamparanon, forgesintan pri la bonmoro kaj religia respekto koncerne la sanktan vireton.

Nia kamparano kun humila mieno aperis antaŭ la sultano, kiu sidis sur sia trono, ĉirkaŭita de gravaj korteganoj.

— Ci (ты), stultulo (глупец: stulta – глупый), kial ci batis tiun ĉi pian homon (почему ты ударил этого благочестивого человека), kiu ja pekis nenion kontraŭ ci (который ведь не согрешил ничего против тебя = который ни в чём не виноват перед тобой)? Respondu (отвечай)! — tiel la sultano severmiene (так султан с суровым видом: severa – суровый) vokis lin por konfeso kaj senkulpigo (призвал его к признанию: «для признания» и оправданию: kulpo – вина, senkulpa – невинный, невиновный).

— Granda estas Allah kaj Lia profeto Mahomedo (велик Аллах и Его пророк Магомет)! — nia kamparano respondis (наш крестьянин ответил) profunde kliniĝante antaŭ la suvereno (глубоко склоняясь перед правителем: klini – склонять, наклонять).

Je tiu grava religia laŭdo la sultano leviĝis (при этой важной религиозной хвале султан поднялся: laŭdi – хвалить, levi – поднимать), ankaŭ la korteganoj (также придворные = придворные сделали то же самое), poste ili residiĝis (потом они снова сели: sidi – сидеть). La kolero de la sultano iom mildiĝis (гнев султана немного смягчился: milda – мягкий) kaj li denove (и он снова: nova – новый), malpli severtone alparolis la kamparanon (менее суровым тоном обратился к крестьянину: pli – более, больше, tono – тон).

— Ci, stultulo, kial ci batis tiun ĉi pian homon, kiu ja pekis nenion kontraŭ ci? Respondu! — tiel la sultano severmiene vokis lin por konfeso kaj senkulpigo.

— Granda estas Allah kaj Lia profeto Mahomedo! — nia kamparano respondis profunde kliniĝante antaŭ la suvereno.

Je tiu grava religia laŭdo la sultano leviĝis, ankaŭ la korteganoj, poste ili residiĝis. La kolero de la sultano iom mildiĝis kaj li denove, malpli severtone alparolis la kamparanon.

— Nu, bone (ну хорошо, ладно), mi vidas (я вижу), ke ci ne estas ĝisfunde fripono (что ты не закоренелый: «до дна, основательно» мошенник: fundo – дно). Respondu do (отвечай же), kial ci bastonumadis tiun derviŝon (почему ты колотил этого дервиша), kiu ja nenion malbonan faris al ci (который ведь ничего плохого не сделал тебе: bona – хороший, добрый)?

— Granda estas Allah kaj Lia profeto Mahomedo! — la kamparano piatone respondis (крестьянин благоговейным тоном ответил) levante la okulojn al la alta ĉielo (поднимая глаза к высокому небу).

La sultano kaj korteganoj (султан и придворные) — kion fari (что делать)? — denove leviĝis (снова поднялись), poste residiĝis (потом снова сели). Jes (да), ĉar estas religia regulo tiel fari (потому что есть религиозное правило так делать), tamen la sultano malpacienciĝis (однако султан потерял терпение: «сделался нетерпеливым»: pacienco – терпение), iom akre avertis nian kamparanon (немного резко предупредил нашего крестьянина: akra – острый; резкий):

— Nu, bone, mi vidas, ke ci ne estas ĝisfunde fripono. Respondu do, kial ci bastonumadis tiun derviŝon, kiu ja nenion malbonan faris al ci?

— Granda estas Allah kaj Lia profeto Mahomedo! — la kamparano piatone respondis levante la okulojn al la alta ĉielo.

La sultano kaj korteganoj — kion fari? — denove leviĝis, poste residiĝis. Jes, ĉar estas religia regulo tiel fari, tamen la sultano malpacienciĝis, iom akre avertis nian kamparanon:

— Bone (ладно), bone, stultulo (глупец), sed tamen fine respondu (но всё же наконец ответь: fino – конец), kial ci traktis tiel kruele (почему ты обошёлся так жестоко: trakti – вести переговоры; обходиться, обращаться) per cia bastono tiun ĉi pian derviŝon (твоей палкой с этим благочестивым дервишем)?

— Granda estas Allah kaj Lia (велик Аллах и Его)... — komencis trankvile nia kamparano (начал спокойно наш крестьянин), sed kiam la sultano (но когда султан), la korteganoj leviĝis (придворные поднялись), poste residiĝis, li ne povis eĉ fini la frazon (он не смог даже закончить фразу).

La sultano, kun violkolora vizaĝo pro kolero (с фиолетовым: «цвета фиалки» лицом от злости: violo – фиалка), kriegis al li (закричал ему):

— Bone, bone, stultulo, sed tamen fine respondu, kial ci traktis tiel kruele per cia bastono tiun ĉi pian derviŝon?

— Granda estas Allah kaj Lia... — komencis trankvile nia kamparano, sed kiam la sultano, la korteganoj leviĝis, poste residiĝis, li ne povis eĉ fini la frazon.

La sultano, kun violkolora vizaĝo pro kolero, kriegis al li:

— Hej, ci, fripono (эй, ты, мошенник), ci dezerta ŝakalo (ты пустынный шакал: dezerto – пустыня), ci kukurbkapulo (ты болван: «тыквенная голова»: kukurbo – тыква, kapo – голова), se ankoraŭ unufoje ci riskos ripeti la samon (если ещё один раз ты рискнёшь повторить то же самое: unu – один), mi ĵuras je la barbo de la profeto (я клянусь бородой пророка), ci ricevos tiajn dudek kvin batojn sur viajn plandojn (ты получишь таких двадцать пять ударов по твоим пяткам: plando – подошва ноги), ke ili valoros eĉ kvindek (что они будут стоить даже пятьдесят)! Respondu (отвечай), kial ci draŝis tiel kruele la derviŝon (почему ты молотил так жестоко дервиша)?!

— Hej, ci, fripono, ci dezerta ŝakalo, ci kukurbkapulo, se ankoraŭ unufoje ci riskos ripeti la samon, mi ĵuras je la barbo de la profeto, ci ricevos tiajn dudek kvin batojn sur viajn plandojn, ke ili valoros eĉ kvindek! Respondu, kial ci draŝis tiel kruele la derviŝon?!

La kamparano profunde riverencis antaŭ la sultano (крестьянин низко: «глубоко» поклонился перед султаном).

— Ho (о), granda sultano (великий султан), aŭskultu min kaj pripensu (послушай меня и обдумай: pensi – думать), ke mi ripetis al vi trifoje (что я повторил тебе три раза), nur trifoje (только три раза) la plej belan aserton de nia religia vero (самое красивое утверждение нашей религиозной истины: aserti – утверждать, уверять) kaj jen vi perdis vian altan paciencon (и вот ты потерял своё высокое терпение). Pensu (подумай), ke tiu ĉi malbenita derviŝo (что этот проклятый дервиш: beni – благословлять) estis la kvindekunua (был пятьдесят первым), kiu haltigis kaj demandis min (кто остановил и спросил меня) sur la vojo al mia malproksima vilaĝo (на дороге к моей далёкой деревне: proksima – близкий): "kie vi aĉetis la kaprinon kaj kien vi kondukas ŝin (где ты купил козу и куда ты ведёшь её)?" La kvindekunua! Ah, kiel mi estus povinta ne perdi mian paciencon (как я мог бы не потерять моё терпение)!? Prijuĝu min (осуди меня: juĝi – судить, осуждать)!

La kamparano profunde riverencis antaŭ la sultano.

— Ho, granda sultano, aŭskultu min kaj pripensu, ke mi ripetis al vi trifoje, nur trifoje la plej belan aserton de nia religia vero kaj jen vi perdis vian altan paciencon. Pensu, ke tiu ĉi malbenita derviŝo estis la kvindekunua, kiu haltigis kaj demandis min sur la vojo al mia malproksima vilaĝo: "kie vi aĉetis la kaprinon kaj kien vi kondukas ŝin?" La kvindekunua! Ah, kiel mi estus povinta ne perdi mian paciencon!? Prijuĝu min!

La sultano indulge komprenis la kamparanon (султан снисходительно понял крестьянина: indulgo – пощада; снисхождение) kaj li forpermesis lin sen puno (и отпустил: «разрешил прочь» его без наказания: permesi – разрешить, позволить, for – вон, прочь). La korteganoj same trovis la juĝon tre justa (придворные так же нашли суд очень справедливым).

Troteditan homon eĉ bonvolo turmentas (слишком утомлённого человека даже вежливость мучает: tedi – надоесть, утомить, tro – слишком, bonvola – благосклонный; любезный);

lin kompreni povas (его понять может), kiu samon sentas (/тот,/ кто то же самое чувствует).

La sultano indulge komprenis la kamparanon kaj li forpermesis lin sen puno. La korteganoj same trovis la juĝon tre justa.

Troteditan homon eĉ bonvolo turmentas;

lin kompreni povas, kiu samon sentas.

Patra amo

(Отцовская любовь)

En Bagdad riĉa komercisto (в Багдаде богатый купец: komerco – коммерция, торговля) sentis proksimiĝi la horon de sia morto (чувствовал, как приближается: «чувствовал приближаться» час его смерти: proksima – близкий). Li vokis al si siajn tri filojn (он позвал к себе своих троих сыновей) kaj diris al ili (и сказал им): "Filoj (сыновья), baldaŭ la anĝelo de la Morto (скоро ангел смерти) kunvolvos kaj forportos mian ombron (охватит: «спеленает» и унесёт мою тень: volvi – обернуть, обмотать). Mi ne volas lasi vin sen helpo (я не хочу оставить вас без помощи), sen rimedoj (без средств), per kiuj ĉiu el vi (которыми каждый из вас) povos forĝi sian propran prosperon (сможет выковать своё собственное процветание) en la tera ekzistado (в земном существовании: ekzisti – существовать). Dum mia vivo mi kolektis riĉaĵojn (в течение моей жизни я собирал богатства), kiuj abunde sufiĉos por vi (которых с избытком хватит для вас: abundo – изобилие; избыток), se vi saĝe mastrumados (если вы мудро будете распоряжаться: mastrumi – хозяйствовать, вести хозяйство). En tri egalaj partoj mi dividis mian kapitalon (на три равные части я разделил мой капитал). Jen prenu ĝin (вот возьмите его)!...

En Bagdad riĉa komercisto sentis proksimiĝi la horon de sia morto. Li vokis al si siajn tri filojn kaj diris al ili: "Filoj, baldaŭ la anĝelo de la Morto kunvolvos kaj forportos mian ombron. Mi ne volas lasi vin sen helpo, sen rimedoj, per kiuj ĉiu el vi povos forĝi sian propran prosperon en la tera ekzistado. Dum mia vivo mi kolektis riĉaĵojn, kiuj abunde sufiĉos por vi, se vi saĝe mastrumados. En tri egalaj partoj mi dividis mian kapitalon. Jen prenu ĝin!...

Sed antaŭ ol vi lasus min for (но прежде: «перед» чем вы покинули бы меня: for – прочь, вон), vi devas fari seriozan ĵuron (вы должны сделать серьёзную клятву = вы должны серьёзно поклясться) je mia transtomba ripozo (моим загробным отдыхом, покоем: tombo – могила), ke tiu (что тот), kiu el vi tri (кто из вас троих) disipis sian parton (растранжирил свою часть) kaj fiaskis en la vivbatalo (и потерпел неудачу в жизненной борьбе = борьбе за жизнь: fiasko – провал, неудача, batalo – битва, сражение, борьба), revenos ĉi tien (вернётся сюда), jes (да), revenos ĝuste en tiun ĉi ĉambron (вернётся именно в эту комнату) kaj pendigos sin (и повесится: pendi – висеть), jes, pendigos sin sur tiun grandan najlon (на этот большой гвоздь), elstarantan tie ĉe la angulo de la ĉambro (торчащий там в углу комнаты: stari – стоять, elstari – выдаваться, выступать). Rigardu ĝin kaj ĉiu ĵuru (посмотрите на него и все поклянитесь) prenonte sian parton (собираясь взять свою часть). Allah estu kun vi (Аллах пусть будет с вами) kaj patra amo akompanu vin (и отцовская любовь пусть сопровождает вас) sur la disaj vojoj de la Vivo (на раздельных путях Жизни: dise – врозь, раздельно)!"

Sed antaŭ ol vi lasus min for, vi devas fari seriozan ĵuron je mia transtomba ripozo, ke tiu, kiu el vi tri disipis sian parton kaj fiaskis en la vivbatalo, revenos ĉi tien, jes, revenos ĝuste en tiun ĉi ĉambron kaj pendigos sin, jes, pendigos sin sur tiun grandan najlon, elstarantan tie ĉe la angulo de la ĉambro. Rigardu ĝin kaj ĉiu ĵuru prenonte sian parton. Allah estu kun vi kaj patra amo akompanu vin sur la disaj vojoj de la Vivo!"

La tri filoj iom miris (три сына немного удивились), iom estis kortuŝitaj (немного были растроганы: koro – сердце, tuŝi – трогать, касаться; растрогать), sed fine ili ĵuris (но наконец они поклялись) laŭ deziro de sia patro (по желанию своего отца) kaj preninte la rajtan parton (и взяв причитающуюся часть: rajti – иметь право) ĉiu iris for en la vastan mondon (каждый ушёл в просторный мир) por provi kaj trovi feliĉon (чтобы попытаться и найти счастье). La maljuna turka komercisto (старый турецкий купец: juna – молодой, юный) adiaŭis per delikate melankolia rigardo (попрощался /с ними/ нежным: «нежно» печальным взглядом). Tiu rigardo longe (этот взгляд долго), iom timotreme ripozis ĉe la malaperanta figuro (немного взволнованно: «с дрожью страха» задержался: «покоился» на исчезающей фигуре: timo – страх, tremi – дрожать, aperi – появляться,) de lia plej juna (его самого младшего), preskaŭ infana filo (почти ребёнка: «почти детского» сына: infano – ребёнок).

La tri filoj iom miris, iom estis kortuŝitaj, sed fine ili ĵuris laŭ deziro de sia patro kaj preninte la rajtan parton ĉiu iris for en la vastan mondon por provi kaj trovi feliĉon. La maljuna turka komercisto adiaŭis per delikate melankolia rigardo. Tiu rigardo longe, iom timotreme ripozis ĉe la malaperanta figuro de lia plej juna, preskaŭ infana filo.

La komercisto mortis (купец умер) kaj liaj filoj vivis dise en la mondo (а его сыновья жили порознь на свете). La plej aĝa fariĝis saĝa komercisto (самый старший сделался умным купцом: aĝo – возраст, fari – делать), li sukcesis multobligi sian heredaĵon (он сумел преумножить своё наследство: multe – много, multobla – многократный, heredi – наследовать). La mezaĝa fariĝis grava bienulo (средний /брат/ сделался важным помещиком: mezo – середина, bieno – поместье). Li ĉiujare plivastigis la limojn de sia bieno (он ежегодно расширял границы своего поместья: jaro – год, vasta – широкий, просторный). La tria (третий)... Nu (ну), la plej juna ne estis tiel prudenta (самый младший не был так благоразумен), kiel liaj fratoj (как его братья). Lin interesis pli la vivo pulsanta (его интересовала больше пульсирующая жизнь: «жизнь пульсирующая») ol la tintado de kolektitaj ormoneroj en la sako de komercisto (чем звон накопленных золотых монет в мешке купца: oro – золото, mono – деньги) kaj multe pli ol la grenejo plena (и гораздо больше: «много больше», чем полный амбар: «амбар полный»: greno – зерно) de avara bienulo (скупого помещика)... Li migris de lando al lando (он странствовал из страны в страну), renkontis bonulojn (встречал добрых людей), maliculojn (злодеев: malica – злой, коварный), spertis ĝojon kaj malĝojon (испытал радость и горе) kaj ĉiam gaje kantadis (и всегда весело напевал):

La komercisto mortis kaj liaj filoj vivis dise en la mondo. La plej aĝa fariĝis saĝa komercisto, li sukcesis multobligi sian heredaĵon. La mezaĝa fariĝis grava bienulo. Li ĉiujare plivastigis la limojn de sia bieno. La tria... Nu, la plej juna ne estis tiel prudenta, kiel liaj fratoj. Lin interesis pli la vivo pulsanta ol la tintado de kolektitaj ormoneroj en la sako de komercisto kaj multe pli ol la grenejo plena de avara bienulo... Li migris de lando al lando, renkontis bonulojn, maliculojn, spertis ĝojon kaj malĝojon kaj ĉiam gaje kantadis:

Hej, telero (тарелка), talaro (плащ/мантия),

perpiede (пешком: piedo – нога, стопа), per ĉaro (повозкой = на повозке)

migras mi sur tera voj' (странствую я на земном пути),

min salutas hunda boj' (меня приветствует собачий лай),

pro mi ĝojas ĉiu hom' (мне: «из-за меня» радуется каждый человек),

mon' postrestas en la dom' (деньги остаются в доме: resti – оставаться, пребывать)!

Hej, telero, talaro,

perpiede, per ĉaro

migras mi sur tera voj',

min salutas hunda boj',

pro mi ĝojas ĉiu hom',

mon' postrestas en la dom'!

Jes (да), jes, mono ĉiam postrestis en la domoj (деньги всегда оставались в домах) kaj post jaroj du-tri la disipema junulo konstatis (и через года два-три расточительный юноша признал: «констатировал»: disipi – растратить, растранжирить), ke la monsako malpleniĝis (что его кошелёк: «денежный мешок» опустел: sako – мешок, сумка, plena – полный). Kion fari (что делать)? Li rememoris pri sia ĵuro (он вспомнил о своей клятве: memori – помнить), donita al la karmemora patro (данной дорогому: «дорогой памяти» отцу: kara – дорогой, memoro – память). Ĵuro estas ĵuro (клятва есть клятва) kaj li estis honestulo (а он был честный человек: honesta – честный, порядочный), kiu ne volis per ĵurrompo (который не хотел нарушением клятвы: rompi – сломать, разбить; нарушить) riski la transtomban amuzadon de sia bona patro (рисковать загробным отдыхом своего доброго отца: amuzo – забава, развлечение) en la sepa Paradizo de Mahomedo (в седьмом Раю Магомета) kaj tial li returnis sin al la hejma domo (и поэтому он пошёл обратно к родному дому: turni – поворачивать, вращать, hejmo – /свой/ дом, домашний очаг)...

Jes, jes, mono ĉiam postrestis en la domoj kaj post jaroj du-tri la disipema junulo konstatis, ke la monsako malpleniĝis. Kion fari? Li rememoris pri sia ĵuro, donita al la karmemora patro. Ĵuro estas ĵuro kaj li estis honestulo, kiu ne volis per ĵurrompo riski la transtomban amuzadon de sia bona patro en la sepa Paradizo de Mahomedo kaj tial li returnis sin al la hejma domo...

Jes (да), jes, sed ĝi troviĝis tre (но он находился очень: trovi – находить), treege malproksime (ужасно далеко: tre – очень, treege – чрезвычайно, исключительно) kaj por atingi ĝin (и чтобы достичь его) li bezonis ankoraŭ kelkjaran migradon (ему понадобилось: «он нуждался» ещё несколько лет скитания: kelke – несколько, jaro – год). Multe li devis labori (много он должен был работать), multe li devis senti la kruelecon de la homoj (много он должен был = много ему пришлось чувствовать жестокость людей), multe li suferis pro maljusteco (много он страдал от несправедливости: justa – справедливый) kaj multe li trompiĝis pro falsa sintenado de tiuj (и много он обманулся из-за фальшивого поведения тех: trompi – обманывать), al kiuj li kondutis kun fido (к которым он вёл себя с доверием = кому он доверял: konduto – поведение). Ofte li pensis pri tio (часто он думал о том), ĉu ne estus egale (не было бы одинаково = всё равно: egala – равный), se li pendigus sin sur la proksiman arbon survojan (если бы он повесился на ближайшем дереве на дороге)?! Kial migri ĝis la patra domo (зачем странствовать до отцовского дома)? Ĉu ne estus pli saĝe (не было бы умнее) ŝpari la lacigan penadon (поберечь утомительное усилие = поберечь силы: laca – усталый)? Sed (но), kiel mi diris (как я сказал), li estis honestulo (он был честный человек) kaj volis plenumi laŭvorte la lastan deziron de sia patro (и хотел выполнить дословно последнее желание своего отца: vorto – слово, laŭvorte – дословно, буквально).

Jes, jes, sed ĝi troviĝis tre, treege malproksime kaj por atingi ĝin li bezonis ankoraŭ kelkjaran migradon. Multe li devis labori, multe li devis senti la kruelecon de la homoj, multe li suferis pro maljusteco kaj multe li trompiĝis pro falsa sintenado de tiuj, al kiuj li kondutis kun fido. Ofte li pensis pri tio, ĉu ne estus egale, se li pendigus sin sur la proksiman arbon survojan?! Kial migri ĝis la patra domo? Ĉu ne estus pli saĝe ŝpari la lacigan penadon? Sed, kiel mi diris, li estis honestulo kaj volis plenumi laŭvorte la lastan deziron de sia patro.

Fine li atingis la patran domon (наконец он достиг отцовского дома). En la ĉambro (в комнате), nevidata de tiom da jaroj (невиденной столько лет: «/начиная/ со стольких лет» = которую он не видел столько лет), ĉio estis polvkovrita (всё было покрыто пылью: polvo – пыль), sed tamen lia unua rigardo rimarkis la grandan najlon (но всё же его первый взгляд заметил большой гвоздь), elstarantan el la muro ĉe la angulo (торчащий из стены в углу) kaj poste li rimarkis ankaŭ tiun longan maŝon el ŝnurego (а потом он заметил также ту длинную петлю из верёвки), kiu pretigita kuŝis sur la tablo (которая приготовленной лежала на столе: preta – готовый). La malfeliĉa junulo ekĝemis (несчастный юноша застонал: feliĉa – счастливый). Dum la vojo li ofte pensis pri tio (во время пути он часто думал о том), ke eble unu el liaj pli aĝaj fratoj (что, возможно, один из его старших братьев) jam antaŭenigis lin (уже подтолкнул его вперёд: antaŭ – перед, впереди) kaj tiam (и тогда)... Tuj li forpelis la malbelan penson (тут же он прогнал некрасивую мысль: bela – красивый). Cetere la nuna situacio liberigis lin de la zorgoj pluaj (впрочем, нынешняя ситуация освобождала его от дальнейших забот: nun – сейчас, теперь, libera – свободный).

Fine li atingis la patran domon. En la ĉambro, nevidata de tiom da jaroj, ĉio estis polvkovrita, sed tamen lia unua rigardo rimarkis la grandan najlon, elstarantan el la muro ĉe la angulo kaj poste li rimarkis ankaŭ tiun longan maŝon el ŝnurego, kiu pretigita kuŝis sur la tablo. La malfeliĉa junulo ekĝemis. Dum la vojo li ofte pensis pri tio, ke eble unu el liaj pli aĝaj fratoj jam antaŭenigis lin kaj tiam... Tuj li forpelis la malbelan penson. Cetere la nuna situacio liberigis lin de la zorgoj pluaj.

Verdire estas konfesinde (по правде говоря, стоит признать: vero – правда, истина, diri – говорить, сказать, konfesi – признаваться), ke nia junulo komencis kompati sin (что наш юноша начал жалеть себя) pensante pri tio (думая о том), ke ĝuste nun (что именно теперь), kiam li estas plena de spertoj (когда он полон опыта = набрался опыта) kaj ĝuste nun, kiam li povus racie uzi sian menson (когда он мог бы разумно использовать свой ум), li devas plenumi kruelan patran deziron (он должен выполнить жестокое отцовское желание). Riproĉe li pensis (укоризненно он подумал), ke certe lia patro estis senkora oradoranto (что, конечно, его отец был бессердечным поклонником золота: adori – обожать, поклоняться). Kion fari (что делать)? Ĵuro estas ĵuro (клятва есть клятва) kaj li ekstaris sur seĝeton sub la hoknajlo (и он встал на стульчик под крючковатым, кривым гвоздём: hoko – крюк), zorge li metis la maŝon sur sian kolon (старательно он надел петлю на свою шею: zorgi – заботиться, ухаживать, meti – положить, поместить, деть), la alian finon de la ŝnurego li fiksis al la najlo (другой конец верёвки он прикрепил к гвоздю) kaj (и)...

Verdire estas konfesinde, ke nia junulo komencis kompati sin pensante pri tio, ke ĝuste nun, kiam li estas plena de spertoj kaj ĝuste nun, kiam li povus racie uzi sian menson, li devas plenumi kruelan patran deziron. Riproĉe li pensis, ke certe lia patro estis senkora oradoranto. Kion fari? Ĵuro estas ĵuro kaj li ekstaris sur seĝeton sub la hoknajlo, zorge li metis la maŝon sur sian kolon, la alian finon de la ŝnurego li fiksis al la najlo kaj...

Hej, telero, talaro,

vanas mia spertaro (напрасен мой опыт: «совокупность, группа опытов»),

vane kikerikos kok' (напрасно будет кукарекать петух),

kiam pendos mi sur hok' (когда повисну я на крюке)!

Do adiaŭ (итак, прощай) bela mond' (прекрасный мир),

mortas jen la vagabond' (умирает вот /так/ бродяга)!

Hej, telero, talaro,

vanas mia spertaro,

vane kikerikos kok',

kiam pendos mi sur hok'!

Do adiaŭ bela mond',

mortas jen la vagabond'!

...kaj li forpuŝis de sub si la seĝeton (и он вытолкнул из-под себя стульчик) kaj (и)... kaj... okazis miraklo (случилось чудо). Jes, jes, miraklo, preparita de la senfina patra amo (приготовленное бесконечной отцовской любовью).

La hoko eliĝis tuj el la muro (крюк выпал тотчас из стены: el – из, eliĝi – выделиться, выйти) kaj kun ĝi eliĝis (а вместе с ним выпала), falis parto de la muro mem (рухнула часть самой стены: mem – сам) kaj jen tie supre restis profunda truo (и вот там вверху осталась глубокая дыра) kaj en tiu truo enestis ĝuste tiom da riĉaĵo (и в этой дыре было: «было внутри, содержалось» точно столько богатства), kiom la junulo iam ricevis kiel heredaĵon (сколько юноша когда-то получил в наследство: «как наследство») el la propraj manoj de sia patro (из собственных рук своего отца). Ho (о), kiel bone nun li komprenis (как хорошо теперь он понял) la ŝajnan kruelecon de la patra koro (мнимую жестокость отцовского сердца: ŝajni – казаться); ĝi estis profunda amo (она была глубокой любовью), inspirita de saĝo (вдохновлённой мудростью).

...kaj li forpuŝis de sub si la seĝeton kaj... kaj... okazis miraklo. Jes, jes, miraklo, preparita de la senfina patra amo.

La hoko eliĝis tuj el la muro kaj kun ĝi eliĝis, falis parto de la muro mem kaj jen tie supre restis profunda truo kaj en tiu truo enestis ĝuste tiom da riĉaĵo, kiom la junulo iam ricevis kiel heredaĵon el la propraj manoj de sia patro. Ho, kiel bone nun li komprenis la ŝajnan kruelecon de la patra koro; ĝi estis profunda amo, inspirita de saĝo.

Li neniam plu foriris de la patra domo (он никогда больше не уходил из отцовского дома), post jaroj (через несколько лет, через некоторое время: «после лет») li havis belan familion (у него была прекрасная семья), grandan famon ne nur en Bagdad (большая слава не только в Багдаде), sed eĉ ekster la limoj de la urbo (но даже за пределами города). La du riĉegaj fratoj venis al li (два богатейших брата пришли к нему) por revidi la perditan frateton (чтобы вновь увидеть потерянного братишку), por peti liajn konsilojn (чтобы просить его советов), ĉar ili ambaŭ rekonis kaj akceptis la spiritan superecon de la plej juna (потому что они оба признали и приняли духовное превосходство самого младшего /брата/: koni – знать, быть знакомым), kiu efektive estis tre saĝa (который действительно был очень мудрым) kaj neniam parolis pri tio (и никогда не говорил о том), kio okazis ĉe lia reveno en la patra domo (что случилось при его возвращении в отцовский дом).

Li neniam plu foriris de la patra domo, post jaroj li havis belan familion, grandan famon ne nur en Bagdad, sed eĉ ekster la limoj de la urbo. La du riĉegaj fratoj venis al li por revidi la perditan frateton, por peti liajn konsilojn, ĉar ili ambaŭ rekonis kaj akceptis la spiritan superecon de la plej juna, kiu efektive estis tre saĝa kaj neniam parolis pri tio, kio okazis ĉe lia reveno en la patra domo.

Drameto sur la monto

(Маленькая драма на горе)

Aŭtuna nebulo vualas la profundon de la valo (осенний туман покрывает глубину долины: vualo – вуаль, завеса). Nur la turpinto de la vilaĝa preĝejo (только верхушка башни деревенской церкви: turo – башня, pinto – кончик, остриё, верхушка, preĝi – молиться) reliefiĝas el la laktblanka tavolo (выступает из молочно-белого слоя: lakto – молоко, reliefo – рельеф). La orumita ventokoko turnas sin tien-reen (позолоченный петушок-флюгер: «ветряной петух» вращается туда-сюда: «туда-обратно»: oro – золото, orumi – золотить, vento – ветер) en la rustoruĝaj radioj de la posttagmeza suno (в ярко-красных: «ржаво-красных» лучах вечернего: «послеполуденного» солнца: rusto – ржавчина, tagmezo – полдень, posttagmezo – время после полудня).

Aŭtuna nebulo vualas la profundon de la valo. Nur la turpinto de la vilaĝa preĝejo reliefiĝas el la laktblanka tavolo. La orumita ventokoko turnas sin tien-reen en la rustoruĝaj radioj de la posttagmeza suno.

Lia azena Moŝto Marko (его ослиное Превосходительство Марк) longe rigardas al la laŭvente turniĝanta kortbirdo (долго смотрит на по ветру вращающуюся домашнюю: «дворовую» птицу /петуха/: moŝto – величество, высочество, светлость /обращение к дворянам/, turni – поворачивать, вращать, korto – двор) kaj lia mieno esprimas melankolian meditadon (и его вид: «выражение лица, мина» выражает печальное размышление) pri alveno de la velkiĝo (о наступлении увядания: velki – вянуть). Jen la kampo flaviĝas (вот поле желтеет: flava – жёлтый), la collongaj herbetoj sekiĝas (коротенькие: «в дюйм длиной» травинки сохнут: colo – дюйм, herbo – трава, seka – сухой). Nur la kardoj pompas sukplene (только кусты чертополоха великолепны и сочны: «красуются сочно»: pompa – пышный, великолепный; suko – сок). Post paso de kelkaj tagoj verŝajne blanka neĝo kovros ĉion (после прохождения нескольких дней = через несколько дней, вероятно, белый снег покроет всё). Lia azena moŝto jam travivis kelkfoje tian kruelan periodon (его ослиное превосходительство уже пережил несколько раз такой суровый период). Lia sungloriga orelfenda himno neniam helpis (его славящий солнце пронзительный: «ушераздирающий» гимн никогда не помогал: gloro – слава, orelo – ухо, fendi – расщеплять, раскалывать). Li preskaŭ perdis jam sian kredon pri dieco de la Suno (он почти утратил уже свою веру в божественность Солнца: «о божественности Солнца»: dio – бог). Ankaŭ nun Marko pesimiste rigardas al la proksima estonteco (и сейчас Марк пессимистично смотрит в ближайшее будущее: esti – быть, estonta – будущий, тот, который будет). Kion fari (что делать)? La vivo similas al tiu multpromesa brila koko (жизнь похожа на того многообещающего блестящего петуха: promesi – обещать) de la preĝejturo (с башни церкви). Ĝi turnas sin tien kaj reen (он вращается туда и сюда), igas konjekti baldaŭan forflugon (наводит на мысль о скором отлёте: «заставляет предположить скорый отлёт» = кажется, что он вот-вот взлетит) aŭ ĝojplenan kikerikadon (или радостном: «полном радости» кукареканье: ĝoji – радоваться), sed la samloka turniĝado neniam ĉesas (но вращение на одном месте никогда не прекращается: samo – то же самое, loko – место) kaj la ĝojkrio ĉiam forestas (и радостный крик всегда отсутствует).

Lia azena Moŝto Marko longe rigardas al la laŭvente turniĝanta kortbirdo kaj lia mieno esprimas melankolian meditadon pri alveno de la velkiĝo. Jen la kampo flaviĝas, la collongaj herbetoj sekiĝas. Nur la kardoj pompas sukplene. Post paso de kelkaj tagoj verŝajne blanka neĝo kovros ĉion. Lia azena moŝto jam travivis kelkfoje tian kruelan periodon. Lia sungloriga orelfenda himno neniam helpis. Li preskaŭ perdis jam sian kredon pri dieco de la Suno. Ankaŭ nun Marko pesimiste rigardas al la proksima estonteco. Kion fari? La vivo similas al tiu multpromesa brila koko de la preĝejturo. Ĝi turnas sin tien kaj reen, igas konjekti baldaŭan forflugon aŭ ĝojplenan kikerikadon, sed la samloka turniĝado neniam ĉesas kaj la ĝojkrio ĉiam forestas.

Marko indigne ekskuas sian grandan kapon (возмущённо встряхивает своей большой головой: indigni – возмущаться) kaj ekiras rezigne por paŝti sin (и идёт отрешённо пастись: rezigni – отрекаться). Li zorge flaras ĉie (он старательно нюхает везде: zorgi – заботиться, ухаживать). Vere (право, в самом деле), satiĝi estas neeble ĉi tie (насытиться невозможно здесь: sata – сытый). Eĉ la provo por manĝeti tiujn sensukajn sekiĝantajn herbojn (даже попытка закусить этими несочными засыхающими травинками: manĝi – есть, кушать) ne estas inda (не стоит /усилий/). Ili facile senhaŭtigus lian delikatan moŝtan nazon (они легко ободрали бы: «лишили кожи» его деликатный вельможный нос: haŭto – кожа). Jen aflikte (вот досадно: aflikti – огорчать, удручать)! Marko paŝetadas al apudvoja ŝtonego (семенит к придорожному валуну: paŝi – шагать) por froti sian jukantan nazon al ĝi (чтобы потереть свой зудящий нос о него: «к нему»: juki – зудеть, свербеть) kaj per lamenta "iiaa!" esprimi sian ĉagrenon (и жалобным «ииаа!» выразить свою досаду: lamenti – жаловаться, причитать).

Kardo (чертополох), iom izolita ĉe la najbara ŝtono (немного изолированный = немного в стороне у соседнего камня), kompate alparolas Markon (сочувственно обращается к Марку: kompati – жалеть, сочувствовать).

Marko indigne ekskuas sian grandan kapon kaj ekiras rezigne por paŝti sin. Li zorge flaras ĉie. Vere, satiĝi estas neeble ĉi tie. Eĉ la provo por manĝeti tiujn sensukajn sekiĝantajn herbojn ne estas inda. Ili facile senhaŭtigus lian delikatan moŝtan nazon. Jen aflikte! Marko paŝetadas al apudvoja ŝtonego por froti sian jukantan nazon al ĝi kaj per lamenta "iiaa!" esprimi sian ĉagrenon.

Kardo, iom izolita ĉe la najbara ŝtono, kompate alparolas Markon.

– He, azena Moŝto, vi ŝajnas vagadi malgaje (эй, /ваше/ ослиное превосходительство, вы, кажется, бродите в тоске: «кажетесь бродить грустно»: gaja – весёлый); kio do estas al vi (что же с вами: «что же есть к вам»)?

– Kiii-ooo (чтооо)? Mi multe laboris kaj nun mi malsatas (я много работал и теперь я голодаю). Kiii-ooo? Mia estro (мой хозяин: «начальник») promesante riĉan regalon (обещая обильное угощение: riĉa – богатый; обильный) sendis min ĉi tien (послал меня сюда). Skandalo (безобразие: «скандал»: skandala – скандальный; неприличный, возмутительный). Kiii-aaa paŝtejo (кааакооое пастбище: paŝti – пасти)! Ĉu eble satiĝi ĉi tie (возможно ли насытиться здесь)? Jen enigmo (вот загадка)! Eĉ tiom da manĝinda herbo (даже столько аппетитной: «достойной съедения» травы), kiom sufiĉus ŝtopi dentkaveton (сколько хватило бы заткнуть дупло в зубе: dento – зуб, kavo – яма, углубление), ne plu estas (больше нет)!

La kardo komprene jesadis (чертополох понимающе кивал: kompreni – понимать, jes – да, jesi – ответить утвердительно) dank' al la helpo de la monta venteto (благодаря помощи горного ветерка: danki – благодарить).

– He, azena Moŝto, vi ŝajnas vagadi malgaje; kio do estas al vi?

– Kiii-ooo? Mi multe laboris kaj nun mi malsatas. Kiii-ooo? Mia estro promesante riĉan regalon sendis min ĉi tien. Skandalo. Kiii-aaa paŝtejo! Ĉu eble satiĝi ĉi tie? Jen enigmo! Eĉ tiom da manĝinda herbo, kiom sufiĉus ŝtopi dentkaveton, ne plu estas!

La kardo komprene jesadis dank' al la helpo de la monta venteto.

– Jes (да), vere (правда)! La homoj estas terure egoistaj (люди ужасно эгоистичны). Antaŭ kelkaj subiroj kaj leviĝoj de nia Reĝa Moŝto (за несколько заходов и восходов нашего Королевского Величества: antaŭ – перед, впереди; тому назад, sub – под, subiri – заходить, закатываться /о светиле/, levi – поднимать, leviĝi – подниматься; восходить), la Suno (Солнца), centoj da lekantoj kaj miloj da kampanuletoj (сотни маргариток и тысячи маленьких колокольчиков) ankoraŭ dance kliniĝadis laŭ la milda flustro de la petola zefiro (ещё качаясь клонились по мягкому шёпоту игривого зефира: danci – танцевать, плясать, klini – склонять, наклонять, petoli – шалить, резвиться), sed aro da vilaĝaj infanoj venis (но группа деревенских детей пришла), kolektis ilin ĉiujn (собрала их все) ne pensante pri vi (не думая о вас). Nun tiuj floretoj povus ĝojigi vin (сейчас эти цветочки могли бы порадовать вас). Vere (правда), la homoj ŝajnas tre egoistaj (люди, кажется, очень эгоистичны: «кажутся очень эгоистичными»).

– Jes, vere! La homoj estas terure egoistaj. Antaŭ kelkaj subiroj kaj leviĝoj de nia Reĝa Moŝto, la Suno, centoj da lekantoj kaj miloj da kampanuletoj ankoraŭ dance kliniĝadis laŭ la milda flustro de la petola zefiro, sed aro da vilaĝaj infanoj venis, kolektis ilin ĉiujn ne pensante pri vi. Nun tiuj floretoj povus ĝojigi vin. Vere, la homoj ŝajnas tre egoistaj.

Marko konsente kapjesis al la kompatema kardo (согласно кивнул сострадательному чертополоху: konsenti – соглашаться, kapo – голова).

– La homoj (люди)! Kii-aaa mondo (кааакооой мир)?! Ili fanfaronas pri sia saĝeco (они хвастаются своим умом), nomas min malsaĝa (называют меня глупым: saĝa – умный), sed ili mem (но они сами)... Ni ne parolu pri tio (мы не будем говорить об этом)! Vipi (хлестать: vipo – кнут, хлыст), vundi ili bone povas (ранить они хорошо могут: vundo – рана), sed (но)... Kiii-aaa mondo!

– Ho, ankaŭ mi suferas pro la homoj (я тоже страдаю из-за людей)!

– Vi (ты), kardeto (маленький чертополох)? Jen interese (вот интересно)! Kiel la homoj povas igi vin suferi (как люди могут заставить тебя страдать)?

Marko konsente kapjesis al la kompatema kardo.

– La homoj! Kii-aaa mondo?! Ili fanfaronas pri sia saĝeco, nomas min malsaĝa, sed ili mem... Ni ne parolu pri tio! Vipi, vundi ili bone povas, sed... Kiii-aaa mondo!

– Ho, ankaŭ mi suferas pro la homoj!

– Vi, kardeto? Jen interese! Kiel la homoj povas igi vin suferi?

– Vidu vi mem (смотрите вы сами), kiel forlasitaj restas ni (какими покинутыми остаёмся мы), kardoj (чертополохи), ĉi tie (здесь). Ili kolektas kaj kunportas niajn koleginojn (они собирают и уносят /с собой/ наших товарок: «коллег /жен.род./»: porti – нести), la lekantojn (маргаритки), kampanulojn (колокольчики), ranunkolojn (лютики), sovaĝajn rozojn (дикие розы), sed ilia rigardo eĉ ne haltas ĉe ni (но их взгляд даже не останавливается на нас: «у нас»). Tuj ili flankenpaŝas (тотчас они шагают в сторону = отходят, пятятся: flanko – бок, сторона), kvazaŭ ni estus timigiloj (как будто бы мы – пугала: timigi – пугать).

Marko kavalire proksimiĝas al la orfa plendanto (благородно: «по-рыцарски» приближается к одинокому: «сиротливому» жалобщику: kavaliro – рыцарь, proksima – близкий, orfo – сирота).

– Por mi vi ne estas timigilo (для меня ты не пугало)... Eĉ volonte mi kisos vin (даже охотно я поцелую тебя).

– Ĉu ne (неужели)? Azena moŝto, ni kardoj tamen havas belecon (мы, чертополохи, всё же имеем красоту), konvenan al nia raso (подобающую нашей расе: konveni – годиться; подобать). Ĉu ne (не так ли)?

Marko haltas (останавливается) por kvazaŭ konsideri la apartan belecon (чтобы будто бы рассмотреть особую красоту: konsideri – рассматривать, принимать во внимание). La kardo propone skuas sin en la venteto (чертополох демонстративно: «предлагающе» раскачивается: «трясёт себя» на ветру: «в ветерке»: proponi – предлагать) kaj babilas plu (и продолжает болтать: «болтает дальше»).

– Vidu vi mem, kiel forlasitaj restas ni, kardoj, ĉi tie. Ili kolektas kaj kunportas niajn koleginojn, la lekantojn, kampanulojn, ranunkolojn, sovaĝajn rozojn, sed ilia rigardo eĉ ne haltas ĉe ni. Tuj ili flankenpaŝas, kvazaŭ ni estus timigiloj.

Marko kavalire proksimiĝas al la orfa plendanto.

– Por mi vi ne estas timigilo... Eĉ volonte mi kisos vin.

– Ĉu ne? Azena moŝto, ni kardoj tamen havas belecon, konvenan al nia raso. Ĉu ne?

Marko haltas por kvazaŭ konsideri la apartan belecon. La kardo propone skuas sin en la venteto kaj babilas plu.

– Foje (однажды), kiam nia reĝa moŝto (когда наше королевское величество), la Suno (Солнце), sendis pli varmajn radiojn al ni (посылало более тёплые лучи нам), knabeto venis ĉi tien (мальчишка пришёл сюда). Mi demandis lin (я спросил его), kial li kolektas nur sovaĝajn rozojn kaj lekantojn (почему он собирает только дикие розы и маргаритки), kial li malestimas min (почему он презирает меня: estimi – уважать), ĉar ŝajnas al mi (потому что кажется мне), ke mia beleco egalas tiun de la lekanto (что моя красота равна той /красоте/ маргаритки), kreskanta apud mi (растущей около меня). Eĉ la nomo "lekanto" ne tre kokete sonas (даже название «маргаритка» не очень приятно: «кокетливо» звучит). La impertinenta knabeto respondis (наглый мальчишка ответил): "Nenian belecon vi havas (никакой красоты у тебя нет). Vi nur vundetas (ты только царапаешься: «слегка ранишь»)."

– Foje, kiam nia reĝa moŝto, la Suno, sendis pli varmajn radiojn al ni, knabeto venis ĉi tien. Mi demandis lin, kial li kolektas nur sovaĝajn rozojn kaj lekantojn, kial li malestimas min, ĉar ŝajnas al mi, ke mia beleco egalas tiun de la lekanto, kreskanta apud mi. Eĉ la nomo "lekanto" ne tre kokete sonas. La impertinenta knabeto respondis: "Nenian belecon vi havas. Vi nur vundetas."

– Kiii-aaa mondo! – kaj Marko faras du paŝojn al la kardo (делает два шага к чертополоху).

– La knabeto incitis min eĉ plu (мальчишка рассердил меня ещё больше: inciti – раздражать) dirante (говоря), ke la lekantoj estas pli elokventaj (что маргаритки более выразительны: elokventa – красноречивый; выразительный). Ili diras ĉiam al lia dekokjara fratino (они говорят всегда его восемнадцатилетней сестре), ke ŝia amiko tre amas ŝin (что её друг очень любит её) kaj la sovaĝaj rozoj elegante pompas (а дикие розы изящны и прекрасны: «изящно красуются»), eĉ bonodoretas (даже /немного/ благоухают).

– Kiii-aaa mondo! – kaj Marko faras du paŝojn al la kardo.

– La knabeto incitis min eĉ plu dirante, ke la lekantoj estas pli elokventaj. Ili diras ĉiam al lia dekokjara fratino, ke ŝia amiko tre amas ŝin kaj la sovaĝaj rozoj elegante pompas, eĉ bonodoretas.

La venteto ĉesas por momento (ветерок прекращается на мгновение) kaj la kardo staras senmove (и чертополох стоит неподвижно: movo – движение), kvazaŭ funebranta pri sia kruela sorto (как будто скорбящий о своей суровой судьбе: funebro – траур, скорбь). Marko turnas sian kapon al la vilaĝo en la valo (поворачивает свою голову к деревне в долине) kaj komencas filozofadi (и начинает философствовать).

– Hja (ха)! La lekantoj mensogas (маргаритки лгут) kaj la homoj ja tre ŝatas la flatajn mensogojn (а люди ведь очень любят льстивое враньё).

– Ĉu vere (неужели)?

La venteto ĉesas por momento kaj la kardo staras senmove, kvazaŭ funebranta pri sia kruela sorto. Marko turnas sian kapon al la vilaĝo en la valo kaj komencas filozofadi.

– Hja! La lekantoj mensogas kaj la homoj ja tre ŝatas la flatajn mensogojn.

– Ĉu vere?

– Jes (да), jes! La sovaĝaj rozoj hipokritas (дикие розы лицемерят). La veluraj petaloj alloge pompas (бархатные лепестки заманчиво роскошны: logi – манить), la foliriĉaj branĉetoj larĝe etendiĝas (усыпанные листьями: «богатые листьями» веточки широко простираются: folio – лист, etendi – протягивать; простирать), sed... sed kaŝiĝas ĉe la trunketoj dornoj (но скрываются у стебельков шипы: kaŝi – прятать, скрывать) multe pli akraj (много более = гораздо более острые) ol viaj pikpintaj folioj (чем твои остроконечные листья: piki – кусать, жалить, pinto – кончик, остриё). Verŝajne vi estas tro sincera pri via memo (вероятно, ты слишком искренний сам по себе: «о тебе самом»), por akiri la homan simpation (чтобы обрести человеческую симпатию). Por la homoj (для людей) – kaj Marko signifplene ĵetis sian kapon al la nebulvualita vilaĝo (многозначительно мотнул своей головой: «бросил свою голову» к затуманенной деревне: signifo – значение, nebulo – туман, vualo – вуаль, завеса) – pli valoras brila ŝajno (больше стоит = дороже блестящее заблуждение, видимость: ŝajni – казаться), maskanta akran pintecon (маскирующее острую колючесть: «остроконечность») ol nuda sincereco (чем неприкрытая: «голая» искренность), malkaŝe montranta etan pikemon (открыто показывающая небольшую колкость: kaŝi – прятать, скрывать, kaŝe – тайно, скрытно).

– Jes, jes! La sovaĝaj rozoj hipokritas. La veluraj petaloj alloge pompas, la foliriĉaj branĉetoj larĝe etendiĝas, sed... sed kaŝiĝas ĉe la trunketoj dornoj multe pli akraj ol viaj pikpintaj folioj. Verŝajne vi estas tro sincera pri via memo, por akiri la homan simpation. Por la homoj – kaj Marko signifplene ĵetis sian kapon al la nebulvualita vilaĝo – pli valoras brila ŝajno, maskanta akran pintecon ol nuda sincereco, malkaŝe montranta etan pikemon.

La kardo denove vokas la helpon de la venteto (чертополох снова зовёт помощь ветерка) por esprimi sian admiron per profunda riverenco al Marko (чтобы выразить своё восхищение глубоким поклоном Марку: admiri – любоваться, восхищаться).

– Azena moŝto, tamen vi ne parolas azene (однако вы не говорите по-ослиному). Sed kion mi faru (но что мне делать) por almiliti simpation (чтобы завоевать симпатию: militi – воевать, almiliti – завоевать, покорить, устар., = konkeri)? Se almenaŭ mi povus iom mensogeti (если хотя бы я мог немного приврать)! Eble tiam (возможно, тогда)... Ho, dolore estas ne havi ian econ (больно не иметь какого-то свойства) por plaĉi al iu (чтобы нравиться кому-то), por ĝojigi iun (чтобы радовать кого-то)! Jen (вот), diru (скажите), azena moŝto, kial eĉ la gencianoj (почему даже горечавки), kiuj vere ne havas tian rimarkindan belecon (у которых в самом деле нет такой замечательной красоты: rimarki – замечать), povas altiri la atenton de la homoj (могут привлечь внимание людей: tiri – тянуть, влечь), kiuj kolektas ilin eĉ kun la radikoj (которые собирают их даже с корнями)? Ho, kiel mi envias ilin (как я завидую им)!

La kardo denove vokas la helpon de la venteto por esprimi sian admiron per profunda riverenco al Marko.

– Azena moŝto, tamen vi ne parolas azene. Sed kion mi faru por almiliti simpation? Se almenaŭ mi povus iom mensogeti! Eble tiam... Ho, dolore estas ne havi ian econ por plaĉi al iu, por ĝojigi iun! Jen, diru, azena moŝto, kial eĉ la gencianoj, kiuj vere ne havas tian rimarkindan belecon, povas altiri la atenton de la homoj, kiuj kolektas ilin eĉ kun la radikoj? Ho, kiel mi envias ilin!

– Aĥ, ne parolu pri gencianoj (не говори о горечавках). Vere mi abomenas ilin (правда я не выношу их = я их просто терпеть не могу: abomeno – отвращение, abomeni – питать отвращение). Tamen estas pli bone kreski kiel kardo neestimata (всё же лучше расти как презираемый чертополох) ol genciano ŝatata (чем /как/ горечавка любимая). Kredu al mi (поверь мне)! La gencianoj ebriigas (горечавки пьянят: ebria – пьяный) kaj faras la homojn kruelaj (и делают людей жестокими). La cikatroj sur mia korpo povas pruvi tion (шрамы на моём теле могут доказать это).

– Aĥ, ne parolu pri gencianoj. Vere mi abomenas ilin. Tamen estas pli bone kreski kiel kardo neestimata ol genciano ŝatata. Kredu al mi! La gencianoj ebriigas kaj faras la homojn kruelaj. La cikatroj sur mia korpo povas pruvi tion.

La kardo restas senmova (чертополох остаётся неподвижным) por montri sian atendon pri la klarigo (чтобы показать своё ожидание объяснения: «об объяснении»: klara – ясный).

– Jes (да), jes! La homoj faras brandon el la radikoj de la gencianoj (люди делают водку из корней горечавки). Brandon, pro kiu la homoj perdas saĝecon (из-за которой люди теряют ум). Ankaŭ mia estro estas ŝatanto de tiu trinkaĵo (мой хозяин – тоже любитель этого напитка: trinki – пить) kaj ĉiumatene (и каждое утро: mateno – утро), trinkinte kelkajn glasetojn da ĝi (выпив несколько рюмок его: glaso – стакан), li prenas bastonon kaj (он берёт палку, и) "Hej, Marko, ci obstina azeno (ты упрямый осёл), do antaŭen (ну же, вперёд)!" kaj li provas la solidecon de sia bastono sur mia dorso (и он испытывает прочность своей палки на моей спине: solida – прочный, крепкий) kaj se mi ne tuj obeas (и если я не сразу слушаюсь), kvazaŭ mi estis ricevinta de li sukerkubeton (как будто я получил от него кусочек сахару: «сахарный кубик»: sukero – сахар), li draŝas min kiel la spikojn en la grenejo (он молотит меня как колосья в амбаре: greno – зерно).

La kardo restas senmova por montri sian atendon pri la klarigo.

– Jes, jes! La homoj faras brandon el la radikoj de la gencianoj. Brandon, pro kiu la homoj perdas saĝecon. Ankaŭ mia estro estas ŝatanto de tiu trinkaĵo kaj ĉiumatene, trinkinte kelkajn glasetojn da ĝi, li prenas bastonon kaj "Hej, Marko, ci obstina azeno, do antaŭen!" kaj li provas la solidecon de sia bastono sur mia dorso kaj se mi ne tuj obeas, kvazaŭ mi estis ricevinta de li sukerkubeton, li draŝas min kiel la spikojn en la grenejo.

La kardo indigne skuiĝas (чертополох возмущённо вздрагивает: «встряхивается»: skui – трясти).

– Kion vi diras (что вы говорите)? Li batas vin (он бьёт вас), ĉu vere (неужели)? Malfeliĉa azena moŝto (несчастное ослиное превосходительство), tamen vi estas pli malfeliĉa ol mi (всё же вы более несчастны, чем я), kiu plendas (который жалуется), ĉar la homoj preterpasas (потому что люди проходят мимо) ne tuŝante min (не трогая меня). Jen (вот), vere mi kompatas vin (правда я жалею вас = мне правда жаль вас), eĉ pli (даже более /того/), mi dezirus plaĉi al vi (я желал бы нравиться вам) kaj ne miru (и не удивляйтесь), ke mi amas vin (что я люблю вас), ĉar vi sola amike proksimiĝas al mi (потому что вы единственный = потому что только вы по-дружески приближаетесь ко мне: proksima – близкий). Mi estas nur kardo (я – только чертополох), sed kredu (но поверьте), se mi estus malpli pinte pikanta (если бы я был менее = если бы я был не таким острым и колючим: «остроконечно колющим») mi volonte proponus min al vi (я охотно предложил бы себя вам) por kvietigi vian malsaton (чтобы успокоить ваш голод: kvieta – спокойный).

La kardo indigne skuiĝas.

– Kion vi diras? Li batas vin, ĉu vere? Malfeliĉa azena moŝto, tamen vi estas pli malfeliĉa ol mi, kiu plendas, ĉar la homoj preterpasas ne tuŝante min. Jen, vere mi kompatas vin, eĉ pli, mi dezirus plaĉi al vi kaj ne miru, ke mi amas vin, ĉar vi sola amike proksimiĝas al mi. Mi estas nur kardo, sed kredu, se mi estus malpli pinte pikanta mi volonte proponus min al vi por kvietigi vian malsaton.

Marko bonkore karesadas per sia rigardo (добродушно: «добросердечно» ласкает своим взглядом) la vigle skuiĝantan kardon (резво качающийся чертополох).

– Eĉ kun via pinteco vi ŝajnas esti bona (даже с твоей колючестью ты кажешься: «кажешься быть» хорошим)!

– Ĉu vere vi ne timas min (неужели вы не боитесь меня)? Ĉu vere mi ne ŝajnas esti por vi tiel abomeninda (неужели я не кажусь: «кажусь быть» для вас настолько: «так» отвратительным) kiel la gencianoj (как горечавки)? Nu (ну), tiam akceptu min (тогда примите меня)! Faru kun mi tion (делайте со мной то), kion vi volas (что вы хотите)!

Marko bonkore karesadas per sia rigardo la vigle skuiĝantan kardon.

– Eĉ kun via pinteco vi ŝajnas esti bona!

– Ĉu vere vi ne timas min? Ĉu vere mi ne ŝajnas esti por vi tiel abomeninda kiel la gencianoj? Nu, tiam akceptu min! Faru kun mi tion, kion vi volas!

...kaj lia malsata azena moŝto (и его голодное ослиное превосходительство) Marko kiel delikatan frandaĵon (как изысканное лакомство: frandi – лакомиться) bonvolas gustumi kaj formanĝi la pinte pikantan kardon (изволит отведать и съесть острый колючий чертополох: gusto – вкус, gustumi – пробовать на вкус), kiu (который), fine havante la ĝojon plaĉi al iu (наконец имея радость нравиться кому-то), ne sentas la doloron de la sinofero (не чувствует боли самопожертвования: oferi – жертвовать).

...kaj lia malsata azena moŝto Marko kiel delikatan frandaĵon bonvolas gustumi kaj formanĝi la pinte pikantan kardon, kiu, fine havante la ĝojon plaĉi al iu, ne sentas la doloron de la sinofero.

La ŝuflikisto

(Сапожник: «латальщик туфель»: ŝuo – туфля, башмак, fliki – штопать, латать)

Tia granda domo (такой большой дом), en kia ankaŭ mi loĝas (в каком и я живу), respegulas la bildon de la metropolo (отражает картину столицы: spegulo – зеркало). Ĝi tenas en si ĉiuspecajn kaj ĉiurangajn homojn (он держит в себе = он вмещает людей всех видов и чинов: speco – сорт, вид, rango – ранг, чин). La loĝantoj retiras sin al siaj skatolkavernoj (жильцы возвращаются в свои коробки-пещеры: retiri sin, retiriĝi – ретироваться, отступать, skatolo – коробка, ящик) kaj ne interesas ilin la zorgoj (и не интересуют их заботы), ĉagrenoj de la najbaroj (огорчения соседей). Estas ĉi tie generalo (есть здесь генерал) kaj invalida soldatalmozulo (и увечный нищий солдат: almoza – нищенский); estas pozanta ventkapa profesoro (есть манерный легкомысленный: «с ветром в голове» профессор: pozi – позировать, рисоваться) kaj por pano luktanta studento (и за хлеб сражающийся = борющийся за жизнь студент); riĉa posedanto de ĉapelmagazeno (богатый владелец шляпного магазина) kaj pala modistino (и бледная модистка: modo – мода), laboranta ĝis blindiĝo ĉe petrollampo (работающая до слепоты при керосиновой лампе: blinda – слепой); korpulenta bankiero (тучный банкир) kaj bankservisto kun sep malsataj gefiloj (и банковский служащий с семью голодными детьми: servi – служить); per aŭto paradanta teatrodirektoro (на машине разъезжающий директор театра: paradi – шествовать; щеголять, показывать свой блеск) kaj sengroŝa aktoro (и нищий: «без гроша» актёр: groŝo – грош). Ĉiu estas tiaspeca homo (каждый – человек такого рода), kiu ne povas interesiĝi pri la alia (который не может интересоваться другим), ĉar tiam (потому что тогда) — ho kiom da superfluaj penoj (о, сколько лишних мук: «усилий, стараний»)! — eble li povus eĉ helpi sian homfraton (возможно, он смог бы даже помочь своему ближнему: «человеку-брату»).

Tia granda domo, en kia ankaŭ mi loĝas, respegulas la bildon de la metropolo. Ĝi tenas en si ĉiuspecajn kaj ĉiurangajn homojn. La loĝantoj retiras sin al siaj skatolkavernoj kaj ne interesas ilin la zorgoj, ĉagrenoj de la najbaroj. Estas ĉi tie generalo kaj invalida soldatalmozulo; estas pozanta ventkapa profesoro kaj por pano luktanta studento; riĉa posedanto de ĉapelmagazeno kaj pala modistino, laboranta ĝis blindiĝo ĉe petrollampo; korpulenta bankiero kaj bankservisto kun sep malsataj gefiloj; per aŭto paradanta teatrodirektoro kaj sengroŝa aktoro. Ĉiu estas tiaspeca homo, kiu ne povas interesiĝi pri la alia, ĉar tiam — ho kiom da superfluaj penoj! — eble li povus eĉ helpi sian homfraton.

Sed ne temas pri tio (но речь не об этом: temo – тема, temi – говориться о чём-л.). Mi volas rememori pri mizera ŝuflikisto (я хочу вспомнить о бедном сапожнике: mizera – жалкий, несчастный; бедный), kiu loĝis ĝuste en kela ĉambro (который жил как раз в каморке: «подвальной комнате»), sub mia loĝejo (под моей квартирой). Jes (да), li loĝis (он жил), ĉar antaŭ semajno li transloĝiĝis tien (потому что неделю назад он переселился туда: loĝi – жить, проживать, loĝiĝi – поселиться), kie la zorgoj pri luprezo jam ne torturas plu (где заботы о плате за квартиру: «цене аренды» уже не мучают больше: lui – снимать, арендовать, prezo – цена, torturo – пытка, истязание). Li mortis (он умер), kaj malproksime (и далеко: proksima – близкий), tre malproksime de tie ĉi (очень далеко отсюда), lasis enterigi lin (позволил похоронить: «поместить в землю» его: tero – земля) — la urba magistrato (городской магистрат). Kvar nerabotitaj tabuloj (четырёх необструганных досок: raboti – стругать), kelkaj najloj (нескольких гвоздей) sufiĉas por tia modesta vireto (достаточно для такого скромного маленького человека), kiu flikadis nur malbonajn ŝuojn (который латал только плохие туфли) dum sia tuta ekzistado (на протяжении своего всего существования). Cetere li ricevis senpagan ripozejon (впрочем, он получил бесплатное место упокоения: pago – плата) kiel la eminentuloj de la nacio (как выдающиеся люди нации: eminenta – выдающийся, знаменитый). Ĉu tiom ne sufiĉas (разве столько не достаточно) por honorigo (для выражения почтения, чествования: honor(ig)i – чтить, почитать)?

Sed ne temas pri tio. Mi volas rememori pri mizera ŝuflikisto, kiu loĝis ĝuste en kela ĉambro, sub mia loĝejo. Jes, li loĝis, ĉar antaŭ semajno li transloĝiĝis tien, kie la zorgoj pri luprezo jam ne torturas plu. Li mortis, kaj malproksime, tre malproksime de tie ĉi, lasis enterigi lin — la urba magistrato. Kvar nerabotitaj tabuloj, kelkaj najloj sufiĉas por tia modesta vireto, kiu flikadis nur malbonajn ŝuojn dum sia tuta ekzistado. Cetere li ricevis senpagan ripozejon kiel la eminentuloj de la nacio. Ĉu tiom ne sufiĉas por honorigo?

Ne (нет)! Ĝuste pro tio mi skribas pri li (именно из-за этого я пишу о нём). Restu surpaperigita (пусть останется нанесённым на бумагу: papero – бумага) memoraĵo pri la maljuna ŝuflikisto (воспоминание о старом сапожнике). Li meritas tion (он заслуживает этого), ĉar li estis (потому что он был) — homo (человеком). Stranga hometo li estis (странным человечком он был). Oni priridis lian manion (/люди/ высмеивали его странность: ridi – смеяться, manio – мания; странность, причуда). Mi prilarmis ĝin (я оплакивал её: larmo – слеза, larmi – лить слёзы). Oni trouzis lian sentimentecon (/люди/ злоупотребляли его чувствительностью: uzi – использовать). Mi estus preferinta kisi liajn grandajn manojn (я бы предпочёл целовать его большие руки), deformitajn de laboro (деформированные работой). Eĉ nun mi vidas lin antaŭ mi tiel (даже сейчас я вижу его перед собой так), kiel dum tiuj posttagmezaj horoj (как в те послеобеденные, вечерние: «послеполуденные» часы: tagmezo – полдень), kiam apogante sin al la pordego (когда облокачиваясь о ворота: apogi – подпирать, поддерживать, pordo – дверь) li fumis cigaredon (он курил сигарету), fiksitan inter du dentoj (зажатую: «зафиксированную» между двумя зубами) por ne malhelpi lin en la parolado (чтобы не мешать ему в разговоре: helpi – помогать). Verŝajne nur tiuj du dentoj restis nedifektitaj ĉe li (вероятно, только эти два зуба остались неповреждёнными у него). Konservis ilin por ĉiam la (сохранил их навсегда) — fumo (дым). Ĝiba dorso (горбатая спина), plata brusto (плоская грудь), C-formaj kruroj (ноги колесом: «ноги в форме буквы С») kaj proporcie multe pli granda dekstra mano (и пропорционально гораздо бомльшая правая рука) estis lia metia ŝildo (были его вывеской: «профессиональным щитом»: metio – ремесло, профессия): "mi estas je via humila servo (я ваш покорный слуга: «я к вашей покорной службе»), sinjoraj moŝtoj (господа: sinjoro – господин), la tre malmultekosta ŝuflikisto (очень недорогой сапожник: multe – много, kosti – стоить)."

Ne! Ĝuste pro tio mi skribas pri li. Restu surpaperigita memoraĵo pri la maljuna ŝuflikisto. Li meritas tion, ĉar li estis — homo. Stranga hometo li estis. Oni priridis lian manion. Mi prilarmis ĝin. Oni trouzis lian sentimentecon. Mi estus preferinta kisi liajn grandajn manojn, deformitajn de laboro. Eĉ nun mi vidas lin antaŭ mi tiel, kiel dum tiuj posttagmezaj horoj, kiam apogante sin al la pordego li fumis cigaredon, fiksitan inter du dentoj por ne malhelpi lin en la parolado. Verŝajne nur tiuj du dentoj restis nedifektitaj ĉe li. Konservis ilin por ĉiam la — fumo. Ĝiba dorso, plata brusto, C-formaj kruroj kaj proporcie multe pli granda dekstra mano estis lia metia ŝildo: "mi estas je via humila servo, sinjoraj moŝtoj, la tre malmultekosta ŝuflikisto."

Jarojn mi vidis lin (/многие/ годы я видел его), jarojn li incitadis mian interesiĝon (/многие/ годы он возбуждал моё любопытство: «заинтересованность»: intereso – интерес), kaj jarojn mi ne alparolis lin (и /многие/ годы я не обращался к нему = не заговаривал с ним). Kial (почему)? Mi mem ne scias (я сам не знаю).

Foje vespere li haltigis min ĉe la pordego (однажды вечером он остановил меня у ворот).

"Mi vidis (я видел), sinjora moŝto (ваша светлость, господин), ke via filino havas flikendajn ŝuojn (что у вашей дочери нужно починить туфли: «что ваша дочь имеет подлежащие латанию туфли»). Bonvolu sendi ilin al mi (пожалуйста, пришлите их мне)."

Tiel simple li parolis (так просто он говорил), kiel laborpetanto (как просящий работу: peti – просить).

"Nu bone (ну хорошо), avĉjo (дедушка: avo – дед); mi sendos ilin (я пришлю их)."

Havu laboron la maljunulo (пусть будет работа у старика), mi pensis (я подумал), kaj por ne forgesi la aferon (и чтобы не забыть о деле) tuj mi aranĝis ĝin post mia hejmenveno (сразу же я устроил его после моего прихода домой: veni – прийти, прибыть).

Jarojn mi vidis lin, jarojn li incitadis mian interesiĝon, kaj jarojn mi ne alparolis lin. Kial? Mi mem ne scias.

Foje vespere li haltigis min ĉe la pordego.

"Mi vidis, sinjora moŝto, ke via filino havas flikendajn ŝuojn. Bonvolu sendi ilin al mi."

Tiel simple li parolis, kiel laborpetanto.

"Nu bone, avĉjo; mi sendos ilin."

Havu laboron la maljunulo, mi pensis, kaj por ne forgesi la aferon tuj mi aranĝis ĝin post mia hejmenveno.

Vespere ĉio estis en ordo (вечером всё было в порядке) aŭ pli ĝuste tute kontraŭe (или, точнее, совсем наоборот: kontraŭ – против, напротив). La flikitaj ŝuetoj de mia filino paradis sur la tableto (залатанные туфельки моей дочери красовались на столике). Bela zorga laboraĵo (прекрасная старательная работа), tia bela kaj zorga (такая прекрасная и старательная), kia povas aspekti la flikista majstraĵo (какой может выглядеть мастерская работа сапожника: majstro – мастер, знаток), sed (но)... mia edzino rakontis (моя жена рассказала: edzo – муж, супруг), ke la maljunulo ne volas akcepti monon por ĝi (что старик не хочет принять деньги за неё). Tio ĉi surprizis (это удивило), konsternis min (озадачило меня), kaj sincere konfesante (и искренне признавая = и честно говоря) mi iom ekkoleris (я немного рассердился). Tuj mi rapidis al li (тотчас я поспешил к нему: rapida – быстрый) por aranĝi la ĝenan aferon (чтобы уладить неловкое дело, вопрос: ĝeni – стеснять, беспокоить).

Vespere ĉio estis en ordo aŭ pli ĝuste tute kontraŭe. La flikitaj ŝuetoj de mia filino paradis sur la tableto. Bela zorga laboraĵo, tia bela kaj zorga, kia povas aspekti la flikista majstraĵo, sed... mia edzino rakontis, ke la maljunulo ne volas akcepti monon por ĝi. Tio ĉi surprizis, konsternis min, kaj sincere konfesante mi iom ekkoleris. Tuj mi rapidis al li por aranĝi la ĝenan aferon.

Li sidis ĉe sia labortableto kaj vespermanĝis (он сидел за своим рабочим столиком и ужинал: vespero – вечер, manĝi – есть, кушать). Inter la diversaj iloj antaŭ li (среди разных инструментов перед ним) staris botelo da lakto (стояли бутылка молока) kaj tranĉaĵo da pano (и ломоть хлеба: tranĉi – резать, tranĉaĵo – отрезок; ломоть). Ĉirkaŭ li sur la planko kuŝis amaso da infanŝuoj (вокруг него на полу лежала куча детских туфель: amaso – толпа; масса, скопление, куча), botetoj (сапожек), sandaloj (сандалий). La peza sufoka atmosfero kvazaŭ kunpremis mian gorĝon (тяжёлый удушливый воздух: «дух, атмосфера» словно сжал моё горло: premi – нажимать, сжимать, sufoki – душить) kaj tordis la nazon (и перехватил дыхание: «скрутил нос»: tordi – выкручивать, скручивать). Petrollampo kun rompita cilindro flave lumis (керосиновая лампа со сломанным цилиндром жёлтым светом: «жёлто» светилась) kiel forgesita kandelo ĉe katafalko (как забытая свеча у катафалка). Fumteksita vualo kovris ĝian cilindron (дымная: «сплетённая из дыма» завеса покрывала её цилиндр: fumo – дым, teksi – ткать, плести).

Mi ekhaltis antaŭ li (я остановился перед ним). Li alrigardis min (он взглянул на меня). La melankolia rigardo de liaj grizaj okuloj (печальный взгляд его серых глаз) senarmigis mian koleron (обезоружил моё раздражение: armi – вооружать, снаряжать). Ŝerctona riproĉo maskis mian subitan emocion (шутливый упрёк скрыл: «замаскировал» моё внезапное волнение: ŝerco – шутка, emocio – эмоция; волнение).

Li sidis ĉe sia labortableto kaj vespermanĝis. Inter la diversaj iloj antaŭ li staris botelo da lakto kaj tranĉaĵo da pano. Ĉirkaŭ li sur la planko kuŝis amaso da infanŝuoj, botetoj, sandaloj. La peza sufoka atmosfero kvazaŭ kunpremis mian gorĝon kaj tordis la nazon. Petrollampo kun rompita cilindro flave lumis kiel forgesita kandelo ĉe katafalko. Fumteksita vualo kovris ĝian cilindron.

Mi ekhaltis antaŭ li. Li alrigardis min. La melankolia rigardo de liaj grizaj okuloj senarmigis mian koleron. Ŝerctona riproĉo maskis mian subitan emocion.

"Nu, avĉjo (дедушка), jen kia sensencaĵo (вот какая нелепость: «бессмыслица»: senco – смысл)! Ĉu oni vidis similan (видели ли /когда-нибудь/ подобное)? Mi riparigas ĉe vi la ŝuetojn de mia filineto (я заказываю тебе починить: «я велю/заставляю у тебя починить» туфельки моей дочки: ripari – чинить, ремонтировать) kaj vi ne volas akcepti la prezon por via laboro (а ты не хочешь принять плату: «цену» за свою работу)."

"Ĉu tio afliktas vin (разве это огорчает вас)?" demandis li post ioma silento (спросил он после некоторого молчания).

"Jes (да), eĉ ofendas min (даже обижает меня)."

"Tiam pagu por ĝi (тогда заплатите за неё)," diris li kun mallaŭta voĉo (сказал он тихим голосом: laŭta – громкий).

"Kiom mi ŝuldas (сколько я должен: ŝuldo – долг)?"

"La ĝojon de du infanoj (радость двоих детей)."

"Nu, avĉjo, jen kia sensencaĵo! Ĉu oni vidis similan? Mi riparigas ĉe vi la ŝuetojn de mia filineto kaj vi ne volas akcepti la prezon por via laboro."

"Ĉu tio afliktas vin?" demandis li post ioma silento.

"Jes, eĉ ofendas min."

"Tiam pagu por ĝi," diris li kun mallaŭta voĉo.

"Kiom mi ŝuldas?"

"La ĝojon de du infanoj."

La respondo surprizis min (ответ поразил меня). Nekomprenante ĝian sencon (не понимая его смысл) mi embarasite kalkulis la monbiletojn (я смущённо считал купюры: embarasi – затруднять, мешать, mono – деньги). Fine estis necese ripeti la demandon (наконец было необходимо = наконец пришлось повторить вопрос: necesa – необходимый).

"Kiom mi pagas (сколько я плачу)?"

"La ĝojon de du infanoj."

Maniema maljunulo (чудаковатый старик), mi pensis (я подумал) kaj preninte la sumon (и взяв сумму) kutiman por ŝuplandado de paro da ŝuetoj (обычную для подбивки пары туфелек: kutimo – привычка, обыкновение, plando – подошва /ноги/; подмётка) mi metis ĝin sur la tablon (я положил её на стол).

"Jen prenu (вот, возьми), avĉjo!"

Li karese palpis la monbiletojn (он нежно пощупал купюры), poste zorge gladis ilin per siaj larĝaj manplatoj sur la genuo (потом старательно разгладил их своими широкими ладонями на колене) kaj milde ridetis al mi (и мягко улыбнулся мне).

"Humile mi dankas (покорно благодарю), sinjora moŝto (ваша светлость), eĉ en la nomo de la tria infano (даже за третьего ребёнка: «во имя, от имени третьего ребёнка»)."

La respondo surprizis min. Nekomprenante ĝian sencon mi embarasite kalkulis la monbiletojn. Fine estis necese ripeti la demandon.

"Kiom mi pagas?"

"La ĝojon de du infanoj."

Maniema maljunulo, mi pensis kaj preninte la sumon kutiman por ŝuplandado de paro da ŝuetoj mi metis ĝin sur la tablon.

"Jen prenu, avĉjo!"

Li karese palpis la monbiletojn, poste zorge gladis ilin per siaj larĝaj manplatoj sur la genuo kaj milde ridetis al mi.

"Humile mi dankas, sinjora moŝto, eĉ en la nomo de la tria infano."

La monon li lokigis en la fundon de la tirkesto (деньги он поместил на дно выдвижного ящика: loko – место, tiri – тянуть, влечь, kesto – ящик) kaj poste (а потом), kvazaŭ forgesante pri mia ĉeesto (словно забывая о моём присутствии), li daŭrigis la manĝadon (он продолжил есть: «продолжил еду»: daŭri – длиться, продолжаться). Mi ne povis tuj foriri (я не мог сразу же уйти). La interesiĝo (любопытство, заинтересованность), dum jaroj retenita en mi (в течение /многих/ лет удерживаемая во мне: teni – держать), nun volis profiti la okazon (теперь хотела воспользоваться случаем: profito – польза, выгода, profiti – извлекать выгоду; пользоваться случаем), sed mi ne sciis kiel komenci (но я не знал, как начать)... Atendo (ожидание)... La maljunulo turnis sian rigardon al mi (старик обратил свой взгляд ко мне), sed nun demando sidis en la okulparo (но сейчас вопрос находился: «сидел» в его глазах: «в паре глаз»: paro – пара). Ankoraŭ gluteto da lakto (ещё глоточек молока), ankoraŭ porbuŝa peceto da pano (/съеден/ ещё кусочек хлеба: «ещё кусочек хлеба для рта»: buŝo – рот) kaj li donis vortojn al la muta demando (и он дал слова немому вопросу = и он выразил словами немой вопрос):

"Ĉu mi redonu la trian infanon (мне вернуть третьего ребёнка: doni – дать)?"

La monon li lokigis en la fundon de la tirkesto kaj poste, kvazaŭ forgesante pri mia ĉeesto, li daŭrigis la manĝadon. Mi ne povis tuj foriri. La interesiĝo, dum jaroj retenita en mi, nun volis profiti la okazon, sed mi ne sciis kiel komenci... Atendo... La maljunulo turnis sian rigardon al mi, sed nun demando sidis en la okulparo. Ankoraŭ gluteto da lakto, ankoraŭ porbuŝa peceto da pano kaj li donis vortojn al la muta demando:

"Ĉu mi redonu la trian infanon?"

"Ne (нет), ne!" mi protestis energie (я запротестовал горячо: «энергично») kontraŭ la miskompreno (против недопонимания). "Kiel vi povas eĉ pensi tion (как ты можешь даже думать это)? Ne pro tio mi atendas (не из-за этого я жду), sed mi deziras aŭskulti vian parolon pri vi (но я желаю послушать твой рассказ: «разговор, речь» о себе), pri via vivo (о твоей жизни), pri..."

"Por kio (зачем, ради чего)? Vi vidas (вы видите), sinjora moŝto, mi estas simpla ŝuflikisto (я – простой сапожник). Kion paroli pri tio (что говорить об этом)?" kaj li indiferente suĉis longan gluton el la botelo (и он равнодушно отхлебнул: «высосал» большой: «долгий, длинный» глоток из бутылки: suĉi – сосать).

"Jes (да)... vere (правда)... kion paroli pri tio?... Sed klarigu al mi (но объясни мне), ĉar mi ne komprenas (потому что я не понимаю), kial vi volis senpage ripari la ŝuetojn de mia filineto (почему ты хотел бесплатно починить туфельки моей дочки)?"

"Ne, ne!" mi protestis energie kontraŭ la miskompreno. "Kiel vi povas eĉ pensi tion? Ne pro tio mi atendas, sed mi deziras aŭskulti vian parolon pri vi, pri via vivo, pri..."

"Por kio? Vi vidas, sinjora moŝto, mi estas simpla ŝuflikisto. Kion paroli pri tio?" kaj li indiferente suĉis longan gluton el la botelo.

"Jes... vere... kion paroli pri tio?... Sed klarigu al mi, ĉar mi ne komprenas, kial vi volis senpage ripari la ŝuetojn de mia filineto?"

"Ĉar ili estis truetaj (потому что они были потёртыми: «слегка дырявыми»: truo – дыра), kaj (и)... kaj... tiuj de la sinjora moŝto (те /туфли/ вашей светлости) simile estas tiaj (похоже такие = почти такие же)."

Mi sentis hontruĝon sur miaj vangoj (я почувствовал румянец: «красноту» стыда на своих щеках: honto – стыд). Jen (вот), por ĉio oni devas pagi la prezon (за всё /люди/ должны платить цену = за всё надо платить). Eĉ por la plej bonvola interesiĝo (даже за самый вежливый интерес, внимание).

"Tiu ĉi paro servas por la ĉiutago (эта пара служит для повседневности, будней = эта пара на каждый день)," mi provis senkulpigi min (я попытался оправдаться: kulpo – вина). La sinjoraj moŝtoj ofte defendas la prestiĝon (господа часто защищают /свой/ авторитет, престиж) per mensogetoj (маленькой ложью: mensogo – ложь). "Sed ne pri tio temas (но не об этом речь). Diru (скажи), avĉjo, kial vi flikadas senpage (почему ты латаешь бесплатно)? Ĉar por multaj vi laboras senpage (потому что для многих ты работаешь бесплатно). Nun mi komprenas (теперь я понимаю), kion signifas via kurioza tarifo (что значит твой странный тариф)..."

"Ĉar ili estis truetaj, kaj... kaj... tiuj de la sinjora moŝto simile estas tiaj."

Mi sentis hontruĝon sur miaj vangoj. Jen, por ĉio oni devas pagi la prezon. Eĉ por la plej bonvola interesiĝo.

"Tiu ĉi paro servas por la ĉiutago," mi provis senkulpigi min. La sinjoraj moŝtoj ofte defendas la prestiĝon per mensogetoj. "Sed ne pri tio temas. Diru, avĉjo, kial vi flikadas senpage? Ĉar por multaj vi laboras senpage. Nun mi komprenas, kion signifas via kurioza tarifo..."

Longe li ne respondis (долго он не отвечал), sed vidante mian obstinan atendon (но видя моё настойчивое ожидание: obstina – упрямый; упорный) fine li ekparolis (наконец он заговорил).

"Nu, bone (хорошо), mi rakontos tion (я расскажу это), por ke oni eksciu (чтобы узнали), kia hipokrita mi estas (какой я лицемерный). Pro egoismo mi flikadas senpage (из-за эгоизма я латаю бесплатно). Mi akiras por mi ĝojon per infanĝojo (я получаю для себя радость радостью детей: akiri – приобретать)... Jam pli ol dudek jarojn (уже более двадцати лет) mi vivas en tia ĝojo (я живу в такой радости). Tre malmultaj povas aserti (очень немногие могут утверждать), ke ili havis tiome daŭran ĝojon (что у них была настолько продолжительная радость: daŭri – продолжаться, длиться). Nun mi jam staras proksime al mia tombo (сейчас я уже стою близко к моей могиле), kaj tamen la ĝojo gastadas konstante ĉe mi (и всё же радость гостит постоянно у меня). Ĝi rekompencas min por la malplena juneco (она награждает меня за пустую молодость)."

"Ĉu via edzino mortis tro frue (разве твоя жена умерла слишком рано)?"

"Neniam mi havis tian (никогда я не имел такой)."

"Ĉu trompiĝo (самообман = ты обманулся: trompi – обманывать)?"

Longe li ne respondis, sed vidante mian obstinan atendon fine li ekparolis.

"Nu, bone, mi rakontos tion, por ke oni eksciu, kia hipokrita mi estas. Pro egoismo mi flikadas senpage. Mi akiras por mi ĝojon per infanĝojo... Jam pli ol dudek jarojn mi vivas en tia ĝojo. Tre malmultaj povas aserti, ke ili havis tiome daŭran ĝojon. Nun mi jam staras proksime al mia tombo, kaj tamen la ĝojo gastadas konstante ĉe mi. Ĝi rekompencas min por la malplena juneco."

"Ĉu via edzino mortis tro frue?"

"Neniam mi havis tian."

"Ĉu trompiĝo?"

"Neniam mi povis trompiĝi (никогда я не мог обмануться), ĉar neniu amis min (потому что никто не любил меня). Mi estis tre malbela knabo (я был очень некрасивым мальчиком), kurbkrura (кривоногим: kurba – кривой), pigmea kun plata brusto (пигмейским = пигмейского роста с плоской грудью), senforma nazo kaj flamruĝaj haroj (бесформенным носом и огненно-рыжими волосами: flamo – пламя, ruĝa – красный). Oni trovis min ie sur strato (нашли меня где-то на улице). Neniu amis min (никто не любил меня), escepte mian mastron (за исключением моего хозяина: escepti – исключать). Pro amo li karesis ĝibon sur mia dorso (из-за любви он ласкал горб на моей спине), por ke mi havu rememoraĵon pri li (чтобы у меня было воспоминание о нём), sed tamen li donis manĝaĵon al mi (но всё же он давал еду мне) kaj zorgis pri miaj ĉifonoj (и заботился о моих лохмотьях). Li estis ja tia (он был ведь таким = вот каким он был). Estas homoj (есть люди), kiuj pro amo oferas sin (которые из-за любви жертвуют собой), kaj estas tiaj (а есть такие), kiuj pro amo oferas aliajn (которые из-за любви жертвуют другими). Mi ne volas kalumnii lin (я не хочу клеветать на него). Post lia morto eĉ mi heredis ion (после его смерти даже я унаследовал, получил в наследство кое-что). Lia vidvino (его вдова), forpelanta min el la domo (прогоняющая меня из дома), ĵetis post mi liajn alenojn (бросила мне вслед: «бросила после меня» его шила), martelojn (молотки), ŝulignojn (колодки: ligno – дерево, древесина)...

"Neniam mi povis trompiĝi, ĉar neniu amis min. Mi estis tre malbela knabo, kurbkrura, pigmea kun plata brusto, senforma nazo kaj flamruĝaj haroj. Oni trovis min ie sur strato. Neniu amis min, escepte mian mastron. Pro amo li karesis ĝibon sur mia dorso, por ke mi havu rememoraĵon pri li, sed tamen li donis manĝaĵon al mi kaj zorgis pri miaj ĉifonoj. Li estis ja tia. Estas homoj, kiuj pro amo oferas sin, kaj estas tiaj, kiuj pro amo oferas aliajn. Mi ne volas kalumnii lin. Post lia morto eĉ mi heredis ion. Lia vidvino, forpelanta min el la domo, ĵetis post mi liajn alenojn, martelojn, ŝulignojn...

Mi devis ekmigri (я должен был начать странствовать), sed la homoj evitis min ĉie (но люди избегали меня повсюду) kaj ankaŭ mi evitis ilin (и я тоже избегал их). Foje (однажды), post longa de vilaĝ-al-vilaĝo vagado (после долгого блуждания от деревни к деревне: vagi – блуждать, бродить), mi venis en la ĉefurbon (я пришёл в столицу: ĉefa – главный). Ĉi tie ĉio pliboniĝis (здесь всё улучшилось). Oni ne evitis min plu (/люди/ не избегали меня больше), ĉar oni tute ne rimarkis min (потому что вовсе не замечали меня). Kelkajn jarojn mi flikadis (несколько лет я латал), laboradis en la periferioj (работал на окраинах). La malriĉuloj alportis riparigi siajn botojn (бедняки приносили чинить = приносили в починку свои сапоги), ŝuojn (туфли), pantoflojn (тапочки), kaj el ili kelkaj volonte paroladis kun mi pro la (и из них некоторые охотно говорили со мной о) — kredito (кредите). Mi vivis (я жил), ĉar ne venis al mi la penso "ne vivi" (потому что не приходила мне /в голову/ мысль «не жить»). Foje iu foirartisto vokis min al si (однажды некий ярмарочный артист позвал меня к себе: foiro – ярмарка). Li serĉis kuriozaĵon por sia budo (он искал /какую-нибудь/ занятную штуку для своего балагана: kurioza – курьёзный, любопытный, budo – будка, киоск, ларёк) kaj mi tre taŭgis esti "hundkapa tataro" (и я очень годился = как раз подходил быть «татарином с собачьей головой»: hundo – собака) en lia budo (в его балагане).

Mi devis ekmigri, sed la homoj evitis min ĉie kaj ankaŭ mi evitis ilin. Foje, post longa de vilaĝ-al-vilaĝo vagado, mi venis en la ĉefurbon. Ĉi tie ĉio pliboniĝis. Oni ne evitis min plu, ĉar oni tute ne rimarkis min. Kelkajn jarojn mi flikadis, laboradis en la periferioj. La malriĉuloj alportis riparigi siajn botojn, ŝuojn, pantoflojn, kaj el ili kelkaj volonte paroladis kun mi pro la — kredito —. Mi vivis, ĉar ne venis al mi la penso "ne vivi". Foje iu foirartisto vokis min al si. Li serĉis kuriozaĵon por sia budo kaj mi tre taŭgis esti "hundkapa tataro" en lia budo.

Tiam mi ekploris la unuan fojon (тогда я заплакал в первый раз). Mi ne iris kun li (я не пошёл с ним), eĉ de tiu tempo pli zorge mi kaŝis min (даже с тех пор: «с того времени» ещё старательнее я прятался) en mia kelo (в моей каморке)... Foje mi havis najbaron (однажды у меня был сосед), tre (очень), treege malriĉan viron (ужасно бедный человек: treege – чрезвычайно, исключительно). Li similis al mi (он походил на меня) kaj nia abomena aspekto fariĝis la bazo de amikeco (и наш отвратительный вид стал основой дружбы). Sincere mi ekamis lin (искренне я полюбил его), ĉar ankaŭ li ridetis neniam (потому что он тоже не улыбался никогда). Mizera homo li estis (несчастный человек он был). Ne havante metion (не имея ремесла) li vivis per tio (он жил тем), kion la okazo donacis al li (что случай дарил ему)... Iun tagon (однажды: «один день»), mi rememoras (я припоминаю), ke estis kruela vintra frosto (что был суровый зимний мороз), kiam li vizitis min en la kelo (когда он навестил меня в каморке). Li sidis (он сидел)... sidis kaj ridetis (сидел и улыбался). Li kondutis strange (он вёл себя странно), tre strange (очень странно). Li sidis kaj ridetis: 'Kio estas al vi (что с тобой: «что есть к тебе»)?' mi demandis (я спросил).

Tiam mi ekploris la unuan fojon. Mi ne iris kun li, eĉ de tiu tempo pli zorge mi kaŝis min en mia kelo... Foje mi havis najbaron, tre, treege malriĉan viron. Li similis al mi kaj nia abomena aspekto fariĝis la bazo de amikeco. Sincere mi ekamis lin, ĉar ankaŭ li ridetis neniam. Mizera homo li estis. Ne havante metion li vivis per tio, kion la okazo donacis al li... Iun tagon, mi rememoras, ke estis kruela vintra frosto, kiam li vizitis min en la kelo. Li sidis... sidis kaj ridetis. Li kondutis strange, tre strange. Li sidis kaj ridetis: 'Kio estas al vi?' mi demandis.

Li komencis krii (он начал кричать), kriadi (вопить), ke li sentas sin feliĉa (что он чувствует себя счастливым) kaj ke li havas tian ĝojon (и что у него есть такая радость), kian li esperis neniam (на какую он не надеялся никогда). 'Ĉu vi ĝojas (ты рад)? Kial (почему)?' mi demandis. Li respondis (он ответил), ke pro tio (что из-за того), ĉar li donacis sian peltan subjakon al infano (потому что он подарил свою меховую фуфайку: «нижнюю куртку» ребёнку: jako – пиджак, куртка), duonnude tremanta sur la strato (полуголому и дрожащему: «полуголо дрожащему» на улице: du – два, duono – половина, nuda – голый). Poste li ekploris (потом он заплакал), ridetis (улыбался), ridegis kiel frenezulo (хохотал как сумасшедший: freneza – безумный), kaj liaj larmoj abunde fluis (и его слёзы обильно текли), fluis... Strange (странно), mi pensis (я подумал), ĉu tia estas la feliĉa ĝojo (разве такова счастливая радость = разве так выглядит радость счастливого человека)? Kaj mi demandis (и я спросил): 'Kio estas la feliĉo en tio (что счастье в этом = где же здесь счастье)?' Li respondis (он ответил): 'Provu kaj vi ekscios (попробуй и ты узнаешь)!'

Li komencis krii, kriadi, ke li sentas sin feliĉa kaj ke li havas tian ĝojon, kian li esperis neniam. 'Ĉu vi ĝojas? Kial?' mi demandis. Li respondis, ke pro tio, ĉar li donacis sian peltan subjakon al infano, duonnude tremanta sur la strato. Poste li ekploris, ridetis, ridegis kiel frenezulo, kaj liaj larmoj abunde fluis, fluis... Strange, mi pensis, ĉu tia estas la feliĉa ĝojo? Kaj mi demandis: 'Kio estas la feliĉo en tio?' Li respondis: 'Provu kaj vi ekscios!'

'Mi ne havas subjakon por donaci (у меня нет фуфайки, чтобы подарить),' mi respondis (я ответил). 'Ne gravas la subjako (не важна фуфайка), sed vi povas fari botetojn (но ты можешь делать сапожки), vi scias flikadi truajn ŝuetojn (ты умеешь латать дырявые туфельки). Provu tion (попробуй это)!'... Nu kaj foje mi provis (ну и однажды я попробовал) kaj poste ankaŭ mi ekploris (а потом я тоже заплакал), ridetis (улыбался), ridegis kiel frenezulo (хохотал как сумасшедший), ĉar (потому что) — Dio mia (Боже мой)! — la ĝojo de la malriĉaj infanoj estas ĉiela donaco (радость бедных детей – небесный дар). Ĝi ŝtelas sin en la koron de la orfa maljunulo (она прокрадывается в сердце одинокого: «сиротливого» старика: ŝteli – красть, ŝteli sin, ŝteliĝi – прокрадываться) kaj ĝi fabelas tiajn rakontojn (и она рассказывает такие рассказы, сказки: fabelo – сказка, fabeli – рассказывать сказки), kiajn neniam povis fabeli al mi (какие никогда не мог рассказать мне) — patrina buŝo (материнский рот)... Rigardu (посмотрите), sinjora moŝto, ĉi tiun pugnograndan ŝueton (на эту туфельку с кулак величиной: pugno – кулак)! Al la eta Magdalenjo de la korto-balaisto ĝi apartenas (маленькой Магдалене /дочери/ дворника она принадлежит: korto – двор, balai – мести, подметать) kaj morgaŭ Dio repagos la plandumon (а завтра Бог оплатит подмётку: repagi – отплатить; расплатиться), kiam ridetantaj infanlipoj ekkrios (когда улыбающиеся детские губы закричат): 'Bela ŝueto (красивая туфелька)!... mia ŝueto (моя туфелька)!'... Jen pro kio mi petis por la plandado (вот почему я просил за подбивку /туфель/) la ĝojon de du infanoj (радость двоих детей)..."

'Mi ne havas subjakon por donaci,' mi respondis. 'Ne gravas la subjako, sed vi povas fari botetojn, vi scias flikadi truajn ŝuetojn. Provu tion!'... Nu kaj foje mi provis kaj poste ankaŭ mi ekploris, ridetis, ridegis kiel frenezulo, ĉar — Dio mia! — la ĝojo de la malriĉaj infanoj estas ĉiela donaco. Ĝi ŝtelas sin en la koron de la orfa maljunulo kaj ĝi fabelas tiajn rakontojn, kiajn neniam povis fabeli al mi — patrina buŝo... Rigardu, sinjora moŝto, ĉi tiun pugnograndan ŝueton! Al la eta Magdalenjo de la korto-balaisto ĝi apartenas kaj morgaŭ Dio repagos la plandumon, kiam ridetantaj infanlipoj ekkrios: 'Bela ŝueto!... mia ŝueto!'... Jen pro kio mi petis por la plandado la ĝojon de du infanoj..."

Dolora ĝojo karesis mian koron (болезненная радость ласкала моё сердце). Mi ne rememoras (я не вспоминаю = я не запомнил), kiel mi forlasis la mizeran ŝuflikiston (как я покинул бедного сапожника), sed tion mi scias (но то я знаю = но я знаю точно), ke multajn semajnojn mi serĉis truojn sur infanŝuoj (что многие недели я искал дыры на детских туфлях) kaj sincere bedaŭris (и искренне жалел), ke mi ne scipovas flikadi (что я не умею латать), plandadi (подбивать /обувь/)...

Dolora ĝojo karesis mian koron. Mi ne rememoras, kiel mi forlasis la mizeran ŝuflikiston, sed tion mi scias, ke multajn semajnojn mi serĉis truojn sur infanŝuoj kaj sincere bedaŭris, ke mi ne scipovas flikadi, plandadi...

Ĉio pasis (всё прошло). La senpaga ŝuflikisto de cent kaj cent paroj da infanŝuetoj (бесплатный латальщик сотен и сотен пар детских туфелек) jam transloĝiĝis por ĉiam al la nekonata mondo (уже переселился навсегда в неведомый мир) kaj lasis siajn ilojn orfaj (и оставил свои инструменты в одиночестве: «сиротливыми»). Ho kiel mi deziris (о, как я желал), ke lian ĉerkon akompanu (чтобы его гроб сопровождала) tuta armeo da dankemaj infanaj koroj (целая толпа: «армия, войско» благодарных детских сердец: danki – благодарить), sed ĝin sekvis nur lignomiena pastro (но за ним следовал только священник с деревянным лицом: «миной»: mieno – выражение лица, мина), alkomandita policano kaj mi (присланный полицейский и я: komandi – командовать, приказывать).

Ĉio pasis. La senpaga ŝuflikisto de cent kaj cent paroj da infanŝuetoj jam transloĝiĝis por ĉiam al la nekonata mondo kaj lasis siajn ilojn orfaj. Ho kiel mi deziris, ke lian ĉerkon akompanu tuta armeo da dankemaj infanaj koroj, sed ĝin sekvis nur lignomiena pastro, alkomandita policano kaj mi.

Uragano

(Ураган)

La aero ardas (воздух пылает: arda – полыхающий, раскалённый), rokopeze kuŝas (тяжело, как скала, лежит: roko – скала, утёс, peza – тяжёлый), gorĝojn premas (глотки сжимает), sufokadas la mizerajn pariojn (душит несчастных парий), kiuj kun ĉifonkovrita nudeco (которые с покрытой лохмотьями наготой: ĉifono – лоскут, тряпка) preskaŭ senvive sterniĝas en ombro (почти безжизненно стелятся в тени: sterni – стелить) ĉe la piedo de monto (у подножия горы). Ĉu bestoj aŭ homoj (звери или люди)? Bestiĝintaj homoj (озверевшие люди). Kotkoloraj putraj korpoj (землистые: «цвета грязи» гнилые тела: koto – грязь) kun oscedantaj pusaj ulceroj (с зияющими гнойными язвами: oscedi – зевать; зиять). Lepruloj (прокажённые: lepro – проказа), pestfrapitaj veantaj karnoj (поражённые чумой стонущие тела: «плоти»: frapi – стучать, ударять; поражать). Infekta elspiraĵo vibras super ili (заразное дыхание дрожит над ними: spiri – дышать). La rusa zorgemo kunpelis ilin (русская заботливость/старательность согнала их: zorgi – заботиться, ухаживать) en la saman ŝafejon (в одну и ту же овчарню: ŝafo – овца, баран).

La aero ardas, rokopeze kuŝas, gorĝojn premas, sufokadas la mizerajn pariojn, kiuj kun ĉifonkovrita nudeco preskaŭ senvive sterniĝas en ombro ĉe la piedo de monto. Ĉu bestoj aŭ homoj? Bestiĝintaj homoj. Kotkoloraj putraj korpoj kun oscedantaj pusaj ulceroj. Lepruloj, pestfrapitaj veantaj karnoj. Infekta elspiraĵo vibras super ili. La rusa zorgemo kunpelis ilin en la saman ŝafejon.

Alta tabulbarilo (высокий дощатый забор: tabulo – доска, bari – преграждать, загораживать), kiel funebra brakumo (как скорбное объятие: brako – рука), ĉirkaŭas la valolulilon (окружает колыбель долины: luli – баюкать). Eternosonĝa (вечного сна/покоя: eterna – вечный, sonĝo – сновидение, грёза) nuptolito de la Morto (брачное ложе Смерти: nupto – свадьба, редк.).

Antaŭ la pordego (перед воротами), pentraĉita per gudra kalko (вымазанными дегтярной известью: pentri – рисовать, заниматься живописью; здесь – красить) staras du gardistoj (стоят два охранника: gardi – сторожить, охранять). Soldatoj (солдаты). La unua ortodoksa pravoslavo (первый – ортодоксальный православный). Ne (нет)! Malpli (меньше)! Sklavo de superstiĉoj (раб суеверий). La alia — mahometano (другой – мусульманин). Ne! Pli (больше)! Fatalisto (фаталист).

Alta tabulbarilo, kiel funebra brakumo, ĉirkaŭas la valolulilon. Eternosonĝa nuptolito de la Morto.

Antaŭ la pordego, pentraĉita per gudra kalko staras du gardistoj. Soldatoj. La unua ortodoksa pravoslavo. Ne! Malpli! Sklavo de superstiĉoj. La alia — mahometano. Ne! Pli! Fatalisto.

Ili staras rigide (они стоят неподвижно: «окоченело»: rigida – жёсткий, тугой; окоченелый) kiel statuoj de la indiferenteco (как статуи равнодушия), mute rigardas al la fora fono (безмолвно смотрят вдаль: «на далёкий фон»: fono – фон, задний план), kie al la alta senlimeco (где в высокую бесконечность: limo – граница, предел) boras sin pintaj turetoj de urbo (вонзаются остроконечные башенки города: bori – бурить, сверлить), vivanta en orienta luksomarĉo (живущего на восточном болоте роскоши: lukso – роскошь).

Ili staras rigide kiel statuoj de la indiferenteco, mute rigardas al la fora fono, kie al la alta senlimeco boras sin pintaj turetoj de urbo, vivanta en orienta luksomarĉo.

Silento (тишина)... silento... silento... Io ekmuĝas (что-то начинает реветь). La arda aero tremetas (раскалённый воздух подрагивает). Kolerbluaj nubokapoj (зловеще: «сердито» синие верхушки туч: kolera – сердитый, раздражённый, гневный, kapo – голова; вершина, верхушка, верхняя часть) aperas ĉe la horizonto (появляются на горизонте). La sunflavo baldaŭ pentras ilin helverdaj (солнечная желтизна вскоре окрашивает их ярко-зелёными = в ярко-зелёный цвет: flava – жёлтый, verda – зелёный). Ludas la koloroj (играют цвета). Flavon pelas la bruno (жёлтый цвет прогоняет коричневый). La suno ruliĝas en ruĝan vualon (солнце катится в красную завесу: ruli – катить)... Silka kareso de venteto (шёлковая ласка ветерка) kuras super la pejzaĝo (носится над пейзажем: kuri – бежать). Seka foliaro de fora arbaro trembruas (сухая листва далёкого леса шелестит: «дрожа шумит»: folio – лист, arbo – дерево, brui – шуметь).

— Pluvos (будет дождь: pluvo – дождь, pluvi – идти /о дожде/), — diras la unua gardisto (говорит первый охранник). La alia kapjesas (второй кивает: jesi – отвечать утвердительно).

Silento... silento... silento... Io ekmuĝas. La arda aero tremetas. Kolerbluaj nubokapoj aperas ĉe la horizonto. La sunflavo baldaŭ pentras ilin helverdaj. Ludas la koloroj. Flavon pelas la bruno. La suno ruliĝas en ruĝan vualon... Silka kareso de venteto kuras super la pejzaĝo. Seka foliaro de fora arbaro trembruas.

— Pluvos, — diras la unua gardisto. La alia kapjesas.

Nigra nubomonstro (чёрное облачное чудовище) etendas dise siajn amorfajn membrojn (простирает свои бесформенные члены: dise – врозь). Aperas la dua (появляется второе). Fajro zigzagas tra ilia korpo (огонь чертит зигзаги сквозь их тело). Obtuza tondrobruo (глухой шум грома: tondro – гром).

Nigra nubomonstro etendas dise siajn amorfajn membrojn. Aperas la dua. Fajro zigzagas tra ilia korpo. Obtuza tondrobruo.

— La unua fulmo en la jaro (первая гроза в /этом/ году: fulmo – молния), — rimarkas la pravoslavo (замечает православный). La mahometano mute kapjesas (мусульманин молча кивает).

Post la barilo lastfoje spiras (за забором в последний раз вздыхает) plata virinbrusto (плоская женская грудь: brusto – грудь): "Jesuo (Иисус)... prenu mian (возьми мою)... animon (душу)..."

Ekpluvas (начинается дождь). Grasaj akvoperloj tamburas (густые водяные жемчужины барабанят: grasa – жирный, толстый, akvo – вода, tamburo – барабан). Kip... kop... tit... tat... poste (потом) tatatata, kiel maŝinpafilo (как механическое ружьё: pafi – стрелять). La soifa tero (испытывающая жажду земля: soifo – жажда) avide trinkas (жадно пьёт). Vento hirtigas la buklojn de la arbaro (ветер ерошит кудри леса: hirta – взъерошенный, всклокоченный)... Zzzzzzzz... zzzzzz...

— La unua fulmo en la jaro, — rimarkas la pravoslavo. La mahometano mute kapjesas.

Post la barilo lastfoje spiras plata virinbrusto: "Jesuo... prenu mian... animon..."

Ekpluvas. Grasaj akvoperloj tamburas. Kip... kop... tit... tat... poste tatatata, kiel maŝinpafilo. La soifa tero avide trinkas. Vento hirtigas la buklojn de la arbaro... Zzzzzzzz... zzzzzz...

Fajro falas el la ĉielo (огонь падает с неба). La tero terurtremas (земля в ужасе дрожит: teruro – ужас). La vento ventegiĝas (ветер становится бурей: ventego – сильный ветер, буря). La nubomonstroj vomas oceanon (облачные чудовища извергают океан)...

En la proksimo la tero glutis fajron (вблизи земля поглотила огонь). Kolerruĝaj flamlangoj (зловеще красные языки пламени: kolera – сердитый, раздражённый, flamo – пламя) mokas la ĉielon (глумятся над небом: moki – насмехаться, издеваться).

— La kampodomo de Volodin brulas (загородный: «полевой» Володина горит: kampo – поле)... Kia tempesto (какая буря)... Dio juĝas (Бог судит), — timbalbutas la unua gardisto (в страхе бормочет первый охранник: balbuti – лепетать, бормотать), terurite palpebrumas al la ĉielo (перепуганно моргает на небо), trifoje krucon faras sur si (трижды делает крест на себе = крестится).

Muta ironio kurbigas la lipojn de la mahometano (немая ирония кривит губы мусульманина: kurba – кривой).

Fajro falas el la ĉielo. La tero terurtremas. La vento ventegiĝas. La nubomonstroj vomas oceanon...

En la proksimo la tero glutis fajron. Kolerruĝaj flamlangoj mokas la ĉielon.

— La kampodomo de Volodin brulas... Kia tempesto... Dio juĝas, — timbalbutas la unua gardisto, terurite palpebrumas al la ĉielo, trifoje krucon faras sur si.

Muta ironio kurbigas la lipojn de la mahometano.

— Kiel la milito (как война).

— Kial vi ne faras krucon (почему ты не крестишься: «не делаешь крест»)!

— Vi scias ja (ты знаешь ведь)... tataro ne havas krucon (татарин не имеет креста).

— Faru krucon (перекрестись)! Ĝi ŝirmos kontraŭ la fulmo (он защитит тебя от молнии: ŝirmi – заслонять, укрывать; охранять, защищать).

— Mi estas mahometano (я – мусульманин).

— Faru krucon aŭ iru for de mi (перекрестись или иди прочь от меня)!

— Kial (почему)?

— Kiel la milito.

— Kial vi ne faras krucon!

— Vi scias ja... tataro ne havas krucon.

— Faru krucon! Ĝi ŝirmos kontraŭ la fulmo.

— Mi estas mahometano.

— Faru krucon aŭ iru for de mi!

— Kial?

— Dio vidas ĉion (Бог видит всё), vidas vian senkredemon (видит твоё неверие: kredi – верить), mortbatos vin per fulmo (убьёт тебя молнией: morto – смерть, bati – бить, ударять)... Iru for de mi (иди прочь от меня)!

— Jen mia posteno (вот моя служба)... Vi timas la morton (ты боишься смерти)... He (не так ли: «эй»)?

— Mi timas nur Dion (я боюсь только Бога)... Faru krucon!

— Strange (странно), en danĝero vi timas Dion (в опасности ты боишься Бога). Oni nomas tian piecon mortotimo (/люди/ называют такую набожность страхом смерти)... He?!

— Senkredulo (неверующий)! Iru for (иди прочь)! Iru for aŭ faru krucon (или перекрестись)! – Pro timo li raŭke petegas (от страха он хрипло умоляет). Teruro streĉas liajn pupilojn (ужас расширяет: «напрягает» его зрачки).

— Faru krucon! Krucsignu vin (перекрестись: signo – знак, signi – обозначить; пометить знаком)!

— Dio vidas ĉion, vidas vian senkredemon, mortbatos vin per fulmo... Iru for de mi!

— Jen mia posteno... Vi timas la morton... He?

— Mi timas nur Dion... Faru krucon!

— Strange, en danĝero vi timas Dion. Oni nomas tian piecon mortotimo... He?!

— Senkredulo! Iru for! Iru for aŭ faru krucon! – Pro timo li raŭke petegas. Teruro streĉas liajn pupilojn.

— Faru krucon! Krucsignu vin!

La mahometano pro kompato faras krucon (мусульманин из-за жалости крестится). En mortotimo profundiĝinte (в страх смерти углубившись: profunda – глубокий) preĝadas la pravoslavo (молится православный).

Veoj krozadas post la barilo (стоны плавают за забором: krozi – крейсировать, плавать). La putraj korpoj proksimiĝas unu al alia (гнилые тела приближаются друг к другу: «одно к другому»). Ia nomo (какое-то имя) formorte (замирающе = слабо, еле слышно: formorti – отмирать, замирать) serĉas sian posedanton (ищет своего владельца): "Vjuha!... Vjuuha?" Respondo ne venas (ответ не доходит). Pervente flugas lia dolora ĝemo (по ветру летит его болезненный стон): "Vjuuha!... Vjuuuha!"

Iu ekmovas sin en la mizeramaso (кто-то начинает шевелиться в жалкой толпе/куче: amaso – толпа; масса, скопление, куча), kun laca rampo trenas sin al la voĉo (усталым ползком тащится к голосу: rampi – ползти). Knabino (девушка), iam beleta (когда-то хорошенькая), nun vivanta skeleto (теперь живой скелет), sur kiu la hontemo ankoraŭ lasis kelkajn ĉifonojn (на котором стыдливость ещё оставила несколько лохмотьев).

La mahometano pro kompato faras krucon. En mortotimo profundiĝinte preĝadas la pravoslavo.

Veoj krozadas post la barilo. La putraj korpoj proksimiĝas unu al alia. Ia nomo formorte serĉas sian posedanton: "Vjuha!... Vjuuha?" Respondo ne venas. Pervente flugas lia dolora ĝemo: "Vjuuha!... Vjuuuha!"

Iu ekmovas sin en la mizeramaso, kun laca rampo trenas sin al la voĉo. Knabino, iam beleta, nun vivanta skeleto, sur kiu la hontemo ankoraŭ lasis kelkajn ĉifonojn.

— Vjuha! Vjuha! — lamentas stertore la voĉo (причитает хрипло голос).

— Ĉu vi vokis min (ты звал меня), Omar?... Ĉu tro sufere (разве слишком мучительно)?

— Jam ne (уже нет)... baldaŭ (скоро)... mi volis ankoraŭfoje vidi vin (я хотел ещё раз увидеть тебя)... Vjuha...

— Ni ne renkontiĝos plu (мы не встретимся больше: renkonti – встречать)...

— Ne (нет)... neniam (никогда)... Donu (дай)... donu... la manon (руку)...

Kripla osta manplato leviĝas (увечная костлявая ладонь поднимается: osto – кость, levi – поднимать), manon serĉas (руку ищет). La fingrojn de ĝi (пальцы её) jam antaŭlonge formanĝis la lepro (уже давно съела проказа: longa – длинный; долгий, antaŭlonge – давно). Senforte ĝi kuŝiĝas (бессильно она ложится: kuŝi – лежать) en la vundoplenan maneton (на израненную: «полную ран» ручку), tremas (дрожит), inertiĝas (слабеет: inerta – инертный; пассивный, бездеятельный), rigidiĝas (коченеет)...

— Al la buŝo (ко рту)... al mia buŝo (к моему рту)... metu (приложи)... metu ĝin (её)...

La deformiĝintaj lipoj (изуродованные губы: deformi – деформировать) pintiĝas je monstrokiso (заостряются = вытягиваются в чудовищном поцелуе: pinta – остроконечный, kiso – поцелуй).

— Vjuha! Vjuha! — lamentas stertore la voĉo.

— Ĉu vi vokis min, Omar?... Ĉu tro sufere?

— Jam ne... baldaŭ... mi volis ankoraŭfoje vidi vin... Vjuha...

— Ni ne renkontiĝos plu...

— Ne... neniam... Donu... donu... la manon...

Kripla osta manplato leviĝas, manon serĉas. La fingrojn de ĝi jam antaŭlonge formanĝis la lepro. Senforte ĝi kuŝiĝas en la vundoplenan maneton, tremas, inertiĝas, rigidiĝas...

— Al la buŝo... al mia buŝo... metu... metu ĝin...

La deformiĝintaj lipoj pintiĝas je monstrokiso.

La tempesto ekblekas (буря начинает реветь: bleki – кричать /о животных/). Fajrovojoj kruciĝas (огненные дорожки перекрещиваются: kruco – крест) sur la peĉnigra firmamento (на чёрном, как смоль, небосводе: peĉo – смола). Gigantaj kotkolonoj (гигантские столбы грязи: koto – грязь) leviĝas el la tero (поднимаются с земли), kun danca kurego valsas sur la vojo (кружась, носятся: «танцующим бегом кружатся» по дороге: danci – танцевать, плясать, valsi – вальсировать, кружиться). La abundo de nubofontoj (обилие фонтанов туч: fonto – источник, родник) kun surdiga susuro fluas (с оглушительным шипением течёт: surda – глухой, susuro – шелест, шуршание)... La ĉielo tremas (небо содрогается). La ventego ĝemas (буря стонет), veas (причитает), krias (кричит), kvazaŭ mil gravedaj virinoj (будто бы тысяча беременных женщин) akuŝus en ĝi (рожали в нём). La arbaro knaras (лес скрипит), krakas (трещит). Rifuĝantaj bestoj cerbfende bojas (спасающиеся животные пронзительно: «мозгоразрывающе» лают: rifuĝi – скрываться, cerbo – мозг, fendi – расщеплять, раскалывать), blekas (кричат)... La ventego mordadas la barilon (шторм впивается в забор: mordi – кусать), disŝiras ĝin (разрывает его). Kiel senformaj fabelbirdoj (как бесформенные сказочные птицы: fabelo – сказка) krozadas la barilpecoj super la kompatinduloj (плавают куски забора над беднягами). La fulmoj ruĝokulajn fajrosignalojn ekbruligas (молнии красноглазые огненные знаки зажигают: ruĝa – красный, bruli – гореть, signalo – сигнал, знак) ĉirkaŭe ĉe la horizonto (вокруг у горизонта). Voĉĥaoso (хаос голосов), pelata de la tempesto (гонимый бурей), lamentas (причитает), ekploras (начинает плакать), mutiĝas (немеет: muta – немой)... kriveadas (пронзительно: «крикливо» стонет: krii – кричать), hurlas (воет), formortas (замирает)... Jen la uragano (вот /таков/ ураган).

La tempesto ekblekas. Fajrovojoj kruciĝas sur la peĉnigra firmamento. Gigantaj kotkolonoj leviĝas el la tero, kun danca kurego valsas sur la vojo. La abundo de nubofontoj kun surdiga susuro fluas... La ĉielo tremas. La ventego ĝemas, veas, krias, kvazaŭ mil gravedaj virinoj akuŝus en ĝi. La arbaro knaras, krakas. Rifuĝantaj bestoj cerbfende bojas, blekas... La ventego mordadas la barilon, disŝiras ĝin. Kiel senformaj fabelbirdoj krozadas la barilpecoj super la kompatinduloj. La fulmoj ruĝokulajn fajrosignalojn ekbruligas ĉirkaŭe ĉe la horizonto. Voĉĥaoso, pelata de la tempesto, lamentas, ekploras, mutiĝas... kriveadas, hurlas, formortas... Jen la uragano.

Kiel korpiĝinta venĝo (как воплощённая месть: korpo – тело), pro miljaraj torturoj (за тысячелетние пытки), leviĝas el la mizeruloj (поднимается из бедняков) — viro (мужчина). Lian veston jam delonge ĉifonpuntigis (его одежду уже давно продырявило: «истрепало в кружева»: ĉifono – лоскут, тряпка, punto – кружево) la ungtaŭza suferado (изматывающее страдание: ungo – ноготь, коготь, taŭzi – трепать, мять), nun la ventego tirŝiradas ĝin (теперь шторм срывает её: tiri – тянуть, ŝiri – рвать) de lia ostokorpo (с его костлявого тела). La ulcerplenajn brakojn (изъязвлённые: «полные язв» руки) li etendas al la furiozanta ĉielo (он протягивает к бушующему небу), minace skuas la kriplajn pugnojn (угрожающе трясёт искалеченными кулаками: minaci – угрожать).

Kiel korpiĝinta venĝo, pro miljaraj torturoj, leviĝas el la mizeruloj — viro. Lian veston jam delonge ĉifonpuntigis la ungtaŭza suferado, nun la ventego tirŝiradas ĝin de lia ostokorpo. La ulcerplenajn brakojn li etendas al la furiozanta ĉielo, minace skuas la kriplajn pugnojn.

— Mi estas la vivanta pesto (я – живая чума), sendita de Dio en la mondon (посланная Богом в мир), por purigi ĝin (чтобы очистить его: pura – чистый)!

Per longaj ventoluktaj paŝoj (длинными шагами против ветра: «борющимися с ветром»: lukti – бороться) li ekiras al la eltordita pordego (он идёт к вывороченным воротам). La uragrano sovaĝe ludas (ураган дико играет) kun lia vila hararo (с его растрёпанными волосами). La bukloj (пряди волос, кудри), kiel alĉenitaj viperoj (как прицепленные гадюки: ĉeno – цепь, ĉeni – сковывать), kun senpova furoro kaptadas al la folioj (с бессильной яростью хватаются за листья: furoro – фурор, шумный успех; здесь – ярость, kapti – поймать, схватить) erarflugantaj en la aero (хаотично носящиеся в воздухе: erari – ошибаться, erarvagi – блуждать, плутать, flugi – летать)... Li preterpasas la gardistojn (он проходит мимо охранников).

Tiujn la teruro premboris en la teron (тех ужас вжал: «вкрутил» в землю: premi – нажимать, сжимать, bori – сверлить, буравить). Kun korbatiga veado li kuras antaŭen (с душераздирающим: «заставляющим сердце биться» стоном он бежит вперёд: bati – бить)... sencele (бесцельно: celo – цель)...

— Ve (увы)... ve... milfoje ve al vi (тысячу раз увы тебе), mondo de fieruloj (мир гордецов: fiera – гордый)! Mi estas la uragano de la vivo (я – ураган жизни). Spiraĵon de la morto mi portas en mi (дыхание смерти я несу в себе)... Ve! Ve!

— He! Kien (куда)?

— Mi estas la vivanta pesto, sendita de Dio en la mondon, por purigi ĝin!

Per longaj ventoluktaj paŝoj li ekiras al la eltordita pordego. La uragrano sovaĝe ludas kun lia vila hararo. La bukloj, kiel alĉenitaj viperoj, kun senpova furoro kaptadas al la folioj erarflugantaj en la aero... Li preterpasas la gardistojn.

Tiujn la teruro premboris en la teron. Kun korbatiga veado li kuras antaŭen... sencele...

— Ve... ve... milfoje ve al vi, mondo de fieruloj! Mi estas la uragano de la vivo. Spiraĵon de la morto mi portas en mi... Ve! Ve!

— He! Kien?

La alkrio de la mahometano haltigas lin (окрик мусульманина останавливает его). La vivanta skeleto (живой скелет) kun rikana ridego returnas sin (с насмешливым хохотом оборачивается). En liaj larĝaj pupiloj (в его широких зрачках) ekbrilas straba lumo de la frenezo (вспыхивает кривой свет безумия: strabi – косить /глазами/). Li ekridas (он начинает смеяться)... iras plu (идёт дальше)... kantvoĉe krias (нараспев кричит: kanti – петь, voĉo – голос) siajn ordonojn al la elementoj (свои приказы стихиям).

— Bruu (шуми)... bruu, vento (ветер), skuu la putrajn branĉojn (тряси гнилые ветки)! La venĝodio naskis filon (бог мщения породил сына: venĝo – месть). Hahahaha! Bruu, bruu vento, skuu la putrajn branĉojn! Estos nova rikolto (будет новый урожай: rikolti – пожинать, собирать урожай)... bela (прекрасный) rikolto... hahaha! La vivo de la homaro (жизнь человечества: homo – человек)...

— Haltu (остановись)! — la mahometano bruas plengorĝe (мусульманин шумит во всё горло: «полным горлом»: gorĝo – горло), eklevas sian pafilon al la ŝultro (поднимает своё ружьё к плечу).

La alkrio de la mahometano haltigas lin. La vivanta skeleto kun rikana ridego returnas sin. En liaj larĝaj pupiloj ekbrilas straba lumo de la frenezo. Li ekridas... iras plu... kantvoĉe krias siajn ordonojn al la elementoj.

— Bruu... bruu, vento, skuu la putrajn branĉojn! La venĝodio naskis filon. Hahahaha! Bruu, bruu vento, skuu la putrajn branĉojn! Estos nova rikolto... bela rikolto... hahaha! La vivo de la homaro...

— Haltu! — la mahometano bruas plengorĝe, eklevas sian pafilon al la ŝultro.

Fulmofajro falas inter ili (огонь молнии падает между ними: fulmo – молния). La forto de la detonacio (сила взрыва) ekŝancelas la gardiston (шатает охранника). Per la pafilo li apogas sin (ружьём он подпирает себя = он облокачивается о ружьё)... El la lipoj de la pravoslavo plore singulte (из губ православного со всхлипом: plorsingulti – всхлипывать) gargariĝas la (полощется: gargari – полоскать) "Jesuokristohelpumin (Иисусхристоспомогимне)!". Li spasme premas sin al la tero (он судорожно прижимается к земле).

La ĥoro de la mortotimo (хор страха смерти) psalmas post la barilo (поёт за забором: psalmi – петь псалмы). Lepruloj (прокажённые), blukorpaj pestuloj (чумные с синими телами: blua – синий) kroĉas sin al la vivo (цепляются за жизнь). La frenezulo ekiras al la urbo (безумец идёт к городу). La ventego repelas lian voĉon (буря доносит: «гонит обратно» его голос: peli – гнать).

Fulmofajro falas inter ili. La forto de la detonacio ekŝancelas la gardiston. Per la pafilo li apogas sin... El la lipoj de la pravoslavo plore singulte gargariĝas la "Jesuokristohelpumin!". Li spasme premas sin al la tero.

La ĥoro de la mortotimo psalmas post la barilo. Lepruloj, blukorpaj pestuloj kroĉas sin al la vivo. La frenezulo ekiras al la urbo. La ventego repelas lian voĉon.

— Mi estas la vivanta pesto (я – живая чума)! Leprosango makulas mian mantelon (прокажённая кровь пачкает мой плащ: makulo – пятно). Hahahaha! Mi sternos ĝin sur la palacojn (я постелю его на дворцы)... –ita... –rigi... –don...

La ventokaprico disŝiras la plion (порыв: «каприз» ветра обрывает остальное: «большее»).

— Mi estas la vivanta pesto! Leprosango makulas mian mantelon. Hahahaha! Mi sternos ĝin sur la palacojn... –ita... –rigi... –don...

La ventokaprico disŝiras la plion.

La devo vipas je konscio la mahometanon (долг бьёт по сознанию мусульманина: vipi – хлестать). Ankoraŭ alia (ещё другой = ещё один). La teruro (ужас). En la urbo vivas lia virino kun infano (в городе живёт его женщина с ребёнком). La infano estas pli ol la virino (ребёнок – больше, чем женщина)... Li ekkaptas la pafilon (он хватает ружьё), ektiras la ĉanon (дёргает курок). La kuglo celperdas (пуля не попадает: «теряет цель»: perdi – терять). Ekscito tremigas liajn manojn (возбуждение заставляет дрожать его руки)... Li ripetas (он повторяет)... Ne trafas (не попадает)... Ruĝa furoro sufokadas lin (раскалённая, пылающая: «красная» ярость душит его), ekflamigas lian cerbon (воспламеняет его мозг: flamo – пламя)... Li denove celas (он снова целится)...

— Rabia hundo (бешеная собака), mortaĉu (сдохни: morti – умереть)! Ci (ты)... ci... devas mortaĉi (должен сдохнуть)... ci, rabia...

La devo vipas je konscio la mahometanon. Ankoraŭ alia. La teruro. En la urbo vivas lia virino kun infano. La infano estas pli ol la virino... Li ekkaptas la pafilon, ektiras la ĉanon. La kuglo celperdas. Ekscito tremigas liajn manojn... Li ripetas... Ne trafas... Ruĝa furoro sufokadas lin, ekflamigas lian cerbon... Li denove celas...

— Rabia hundo, mortaĉu! Ci... ci... devas mortaĉi... ci, rabia...

Subite ringo de muskolaj brakoj (внезапно кольцо мускулистых рук) premas suben liajn brakojn (сжимает вниз его руки). La armilo falas teren (оружие падает на землю). La ringo ne cedas (кольцо не ослабевает: cedi – уступить, поддаться), spasme tenas lin (судорожно держит его). Li baraktas (он мечется: barakti – метаться, барахтаться, трепетать)... fine elŝiras sin (наконец, вырывается).

Kun sangvualitaj okuloj (с налитыми кровью глазами: sango – кровь) du viroj staras unu kontraŭ alia (двое мужчин стоят друг против друга: «один против другого»). La du gurdistoj (два охранника). En la mieno de la unua (в выражении лица первого) baraktas la ruĝa furoro (трепещет пылающая ярость), en tiu de la alia (в том /выражении лица/ другого) grimacas bigota fanatismo (кривится ханжеский фанатизм: grimaci – гримасничать, кривляться).

— Ne! Ne mortigu lin (не убивай его: morti – умереть)! Ĉu vi ne aŭdis (разве ты не слышал)? Dio sendis lin (Бог послал его). Ĉu vi ne aŭdis?! Ne! Ne mortigu lin! Mi ne volas (я не хочу), mi ne lasas (я не позволяю)...

Subite ringo de muskolaj brakoj premas suben liajn brakojn. La armilo falas teren. La ringo ne cedas, spasme tenas lin. Li baraktas... fine elŝiras sin.

Kun sangvualitaj okuloj du viroj staras unu kontraŭ alia. La du gurdistoj. En la mieno de la unua baraktas la ruĝa furoro, en tiu de la alia grimacas bigota fanatismo.

— Ne! Ne mortigu lin! Ĉu vi ne aŭdis? Dio sendis lin. Ĉu vi ne aŭdis?! Ne! Ne mortigu lin! Mi ne volas, mi ne lasas...

Fora krio kantas en la vento (далёкий крик поёт на ветру): "mi estas la vivanta pesto".

La du gardistoj ekluktas (два охранника начинают бороться). Muskoloj streĉiĝas (мышцы напрягаются: streĉi – напрячь, натянуть). Spirado stertoras (дыхание хрипит). Sanga muko fluas (кровавая слизь течёт). Beste sovaĝa fariĝas tiu (по-звериному диким делается тот), kiu petegis ĝis nun (кто умолял до сих пор). Vivo kaj Morto ŝiras (Жизнь и Смерть рвут), taŭzas unu la alian (треплют друг друга).

"Leprosango makulas mian mantelon!... Hahahaha!"

Fora krio kantas en la vento: "mi estas la vivanta pesto".

La du gardistoj ekluktas. Muskoloj streĉiĝas. Spirado stertoras. Sanga muko fluas. Beste sovaĝa fariĝas tiu, kiu petegis ĝis nun. Vivo kaj Morto ŝiras, taŭzas unu la alian.

"Leprosango makulas mian mantelon!... Hahahaha!"

*

La vento ankoraŭ siblas (ветер ещё шипит), fajfas mokan melodion (свистит насмешливую мелодию). Ĉe la horizonto viola lumo heliĝas (у горизонта фиолетовый свет бледнеет: hela – яркий; светлый). La fantomlumo disfluas (призрачный свет растекается: fantomo – призрак) super la detruita pejzaĝo (над уничтоженным пейзажем).

La vento ankoraŭ siblas, fajfas mokan melodion. Ĉe la horizonto viola lumo heliĝas. La fantomlumo disfluas super la detruita pejzaĝo.

Silento (тишина)... silento... kortremiga silento (приводящая в трепет тишина: koro – сердце)... La ĉiela fajrodisko (небесный огненный диск) el la fendiĝintaj nuboj (из разошедшихся туч: fendiĝi – расколоться, треснуть) ĵetas radiojn al du senmovaj figuroj (бросает лучи на две неподвижные фигуры). Paralizita rigardo de la pravoslavo (застывший: «парализованный» взгляд православного) fiksiĝas al du sangaj (фиксируется, закрепляется = пристально смотрит на два налитых кровью: «кровавых»: fiksi – зафиксировать, закрепить) senmove vitraj okuloj (неподвижно стеклянных глаза)...

La suno desegnas monstroombrojn sur la sablo (солнце рисует тени чудовищ на песке: desegni – рисовать, чертить, ombro – тень).

Silento... silento... kortremiga silento... La ĉiela fajrodisko el la fendiĝintaj nuboj ĵetas radiojn al du senmovaj figuroj. Paralizita rigardo de la pravoslavo fiksiĝas al du sangaj senmove vitraj okuloj...

La suno desegnas monstroombrojn sur la sablo.

Unu el la kvar

(Один из четверых)

Rufus adiaŭis de siaj geamatoj (Руфус попрощался со своими любимыми /людьми/). Tia disiĝo ofte okazis (такое расставание часто случалось: disiĝi – расстаться, разойтись). Li estis soldato (он был солдатом/рядовым) en la ekzekutista taĉmento (в отряде палачей: ekzekuti – казнить) ĉe la pretorio en Jerusalemo (при претории в Иерусалиме). Nun la deĵora devo (теперь долг дежурства, служебная необходимость: deĵori – дежурить) vokis lin (звала его). Post kelkaj tagoj denove li havos tempon (через несколько дней снова у него будет время) por ĉirkaŭpreni la blankan korpon de sia virino (чтобы обнять: «обхватить» белое тело своей женщины: preni – брать) kaj kisi la frunton de sia fileto (и поцеловать лоб своего сынишки). Tamen hodiaŭ volonte li estus restinta (однако сегодня охотно он остался бы) ĉe sia familio (у своей семьи), ĉar la tago promesis ion eksterordinaran por li (потому что день обещал нечто необычайное для него). Eble tiun ĉi tagon efektiviĝos lia sola deziro (возможно, в этот день осуществится его единственное желание: efekiva – действительный, настоящий) kaj flugos for de li la doloro (и улетит прочь от него = и оставит его боль), kiu konstante turmentis lian patran koron (которая постоянно мучила его отцовское сердце).

Rufus adiaŭis de siaj geamatoj. Tia disiĝo ofte okazis. Li estis soldato en la ekzekutista taĉmento ĉe la pretorio en Jerusalemo. Nun la deĵora devo vokis lin. Post kelkaj tagoj denove li havos tempon por ĉirkaŭpreni la blankan korpon de sia virino kaj kisi la frunton de sia fileto. Tamen hodiaŭ volonte li estus restinta ĉe sia familio, ĉar la tago promesis ion eksterordinaran por li. Eble tiun ĉi tagon efektiviĝos lia sola deziro kaj flugos for de li la doloro, kiu konstante turmentis lian patran koron.

Disciplinsklava (раб дисциплины, подчинённый дисциплине: sklavo – раб), tre vulgara (очень вульгарный, грубый), eĉ kruela li estis (даже жесток он был), sed ĉiufoje (но каждый раз), kiam li rigardis al la blindaj okuloj de sia fileto (когда он смотрел в слепые глаза своего сынишки), stranga emocio regis lin (странное волнение овладевало им: regi – править, властвовать). Korŝiran taŭzantan doloron li portis en si (душераздирающую изматывающую боль он носил в себе: ŝiri – рвать) kaj enviis la patrinon (и завидовал матери), kiu havis larmojn (у которой были слёзы). La eta blindulo havis ĉion el li (маленький слепец имел всё от него: «из него»), kio estis nomebla (что можно было назвать: nomi – называть) — homa (человеческим). Ne mirinde (не удивительно: miri – удивляться)! ONI edukis lin en kazernoj (/люди/ воспитывали его в казармах) kaj lia sintenado devis respeguli ĉie (и его поведение должно было отражать везде: spegulo – зеркало) la potencon de Romo (могущество Рима). Ne koro (не сердце), sed disciplino batadis en lia brusto (но дисциплина билась в его груди). Tiu sensenta disciplino nur tiam eksilentis (эта бесчувственная дисциплина только тогда замолкала: sento – чувство), kiam la infanaj manetoj karese palpadis lian vizaĝon (когда детские ручки нежно ощупывали его лицо). Tiam la katenoj de la ĉiama disciplino falis (тогда оковы постоянной дисциплины спадали), kaj li fariĝis (и он становился) — homo (человеком).

Redoni la vidon al la blinduleto (вернуть зрение маленькому слепцу: doni – дать, vidi – видеть) estis lia sola deziro (было его единственным желанием), sed nek la ĥaldeaj saĝuloj (но ни халдейские мудрецы), nek la plej famaj sorĉistinoj povis helpi (ни самые знаменитые колдуньи не смогли помочь: sorĉi – колдовать), eĉ la potencaj dioj de Romo (даже могущественные боги Рима) montriĝis senpovaj (оказались бессильными: montri – показывать). Kiom da espero neniiĝinta (сколько погибшей надежды: nenio – ничто, neniiĝi – исчезнуть, уничтожиться)!

Disciplinsklava, tre vulgara, eĉ kruela li estis, sed ĉiufoje, kiam li rigardis al la blindaj okuloj de sia fileto, stranga emocio regis lin. Korŝiran taŭzantan doloron li portis en si kaj enviis la patrinon, kiu havis larmojn. La eta blindulo havis ĉion el li, kio estis nomebla — homa. Ne mirinde! ONI edukis lin en kazernoj kaj lia sintenado devis respeguli ĉie la potencon de Romo. Ne koro, sed disciplino batadis en lia brusto. Tiu sensenta disciplino nur tiam eksilentis, kiam la infanaj manetoj karese palpadis lian vizaĝon. Tiam la katenoj de la ĉiama disciplino falis, kaj li fariĝis — homo.

Redoni la vidon al la blinduleto estis lia sola deziro, sed nek la ĥaldeaj saĝuloj, nek la plej famaj sorĉistinoj povis helpi, eĉ la potencaj dioj de Romo montriĝis senpovaj. Kiom da espero neniiĝinta!

Sed Rufus denove esperis (но Руфус снова надеялся). Vespere lia virino parolis pri miraklofaranto (вечером его женщина говорила о чудотворце: miraklo – чудо), kiu antaŭ tagoj alvenis (который /несколько/ дней назад = некоторое время назад прибыл). Ŝi vidis la pompan akceptadon (она видела роскошный приём). La juna rabeno rajdis sur azeno (молодой раввин ехал верхом на осле: rajdi – ехать верхом), kaj virinoj sternis multvalorajn tapiŝojn (а женщины стелили дорогие ковры: valora – ценный) sur la vojon antaŭ li (на дорогу перед ним). Knaboj kaj knabinoj plenŝutis la stratojn (мальчики и девочки усыпали улицы: ŝuti – сыпать) per floroj kaj freŝaj palmofolioj (цветами и свежими пальмовыми листьями). Grizbarbaj kadukuloj kisadis la randon de lia vestaĵo (седобородые дряхлые старики целовали край его одежды: kaduka – ветхий, дряхлый), kaj la almozuloj de Jerusalemo larmadis pro ĝojo (а нищие Иерусалима лили слёзы от радости: almoza – нищенский, larmo – слеза). Ĉie oni rakontadis pri la mirindaj faroj kaj instruoj (везде рассказывали об удивительных делах и учениях: instrui – учить, преподавать) de la juna majstro (молодого мастера). La lepruloj puriĝis (прокажённые очищались: lepro – проказа, pura – чистый) kaj la blinduloj vidas (а слепые видят).

Sed Rufus denove esperis. Vespere lia virino parolis pri miraklofaranto, kiu antaŭ tagoj alvenis. Ŝi vidis la pompan akceptadon. La juna rabeno rajdis sur azeno, kaj virinoj sternis multvalorajn tapiŝojn sur la vojon antaŭ li. Knaboj kaj knabinoj plenŝutis la stratojn per floroj kaj freŝaj palmofolioj. Grizbarbaj kadukuloj kisadis la randon de lia vestaĵo, kaj la almozuloj de Jerusalemo larmadis pro ĝojo. Ĉie oni rakontadis pri la mirindaj faroj kaj instruoj de la juna majstro. La lepruloj puriĝis kaj la blinduloj vidas.

Rufus pleniĝis je fido (преисполнился веры, доверия: fidi – доверять, полагаться на кого-л.). Li decidis konduki sian fileton al tiu viro (он решил отвести своего сынишку к тому человеку), sed la deĵoro (но дежурство, служба), la devo (долг) ne estis prokrastebla (был неотложен: prokrasti – отложить, отсрочить). Li devos atendi kelkajn tagojn (он должен будет подождать несколько дней). Kion fari (что делать)? Sed nun (но теперь), antaŭ sia foriro (перед своим уходом), li fariĝis senpacienca (он сделался нетерпеливым: pacienco – терпение). Eble post tagoj la miraklofaranto (возможно, через /несколько/ дней чудотворец) estos forlasinta la urbon (покинет город) kaj tiam (и тогда)... Fine li decidis (наконец он решил): la patrino plenumu tion (мать пусть выполнит то), kion la patro ne povas (что отец не может). Kolektinte ĉiujn valoraĵojn de la hejmo (собрав все ценности дома), li metis ilin en cedrolignan skatolon (он положил их в ларец из древесины кедра: cedro – кедр, ligno – дерево, древесина) kaj transdonis ĝin al sia virino (и передал своей женщине).

Rufus pleniĝis je fido. Li decidis konduki sian fileton al tiu viro, sed la deĵoro, la devo ne estis prokrastebla. Li devos atendi kelkajn tagojn. Kion fari? Sed nun, antaŭ sia foriro, li fariĝis senpacienca. Eble post tagoj la miraklofaranto estos forlasinta la urbon kaj tiam... Fine li decidis: la patrino plenumu tion, kion la patro ne povas. Kolektinte ĉiujn valoraĵojn de la hejmo, li metis ilin en cedrolignan skatolon kaj transdonis ĝin al sia virino.

— Ŝutu ilin antaŭ liajn piedojn (высыпь их перед его ногами = к его ногам) kaj diru (и скажи), ke Rufus (что Руфус), la romana soldato (римский солдат), per sia vivo estos lia ŝuldanto (своей жизнью будет его должник = своей жизнью будет ему обязан: ŝuldo – долг), se li resanigos la knabeton (если он исцелит мальчугана: sana – здоровый)!

La virino silente neis per kapbalanco (женщина молча отказалась: «отрицала» покачиванием головы: balanci – качать, размахивать).

— Oni diras (говорят), ke li malŝatas la riĉaĵon (что он не любит богатство: ŝati – любить, ценить). Arĝento kaj oro antaŭ li (серебро и золото перед ним) valoras ne pli (стоят не больше) ol la silikoj de la vojo (чем кремни с дороги).

— Ŝutu ilin antaŭ liajn piedojn kaj diru, ke Rufus, la romana soldato, per sia vivo estos lia ŝuldanto, se li resanigos la knabeton!

La virino silente neis per kapbalanco.

— Oni diras, ke li malŝatas la riĉaĵon. Arĝento kaj oro antaŭ li valoras ne pli ol la silikoj de la vojo.

Rufus malespere ekkriis (отчаянно закричал: espero – надежда).

— Kion do vi povos porti por li (что же ты сможешь отнести для него)?!

La pagana virino (языческая женщина = язычница) kun milda rezigno klinis sin al la knabeto (с мягкой отрешённостью склонилась к мальчугану) kaj longe kisis lin (и крепко: «долго» поцеловала его).

— La larmojn kaj doloron de mia patrina koro (слёзы и боль моего материнского сердца).

Rufus la unuan fojon sentis ian admiron pri sia virino (в первый раз почувствовал какое-то восхищение своей женщиной: «о своей женщине»). Li silentis longan momenton (он молчал долгое мгновение), sed poste per muta kapjeso konsentis (но потом немым кивком согласился: jesi – отвечать утвердительно).

Rufus malespere ekkriis.

— Kion do vi povos porti por li?!

La pagana virino kun milda rezigno klinis sin al la knabeto kaj longe kisis lin.

— La larmojn kaj doloron de mia patrina koro.

Rufus la unuan fojon sentis ian admiron pri sia virino. Li silentis longan momenton, sed poste per muta kapjeso konsentis.

*

Jam tagiĝis (уже светало: tago – день), kiam Rufus forlasis la domon (когда Руфус покинул дом). Kokokrioj vokis la sunon (крики петухов призывали солнце). Varmeta vento karesadis la olivarbojn (тепловатый ветер ласкал оливковые деревья: varma – тёплый) en la ĝardeno Getsemane (в Гефсиманском саду). Nun frue vekiĝadis Jerusalemo (теперь рано просыпался Иерусалим: veki – будить), ĉar la proksimiĝanta Pasko (потому что приближающаяся Пасха: proksima – близкий) donis urĝan preparan laboron al la judoj (дала срочную приготовительную работу евреям). Tiu tago estis la 14-a [dekkvara] de la monato Nisan (тот день был четырнадцатым месяца Нисана), kaj la festo atendis ĉe la sojloj (и праздник ждал у порогов).

Jam tagiĝis, kiam Rufus forlasis la domon. Kokokrioj vokis la sunon. Varmeta vento karesadis la olivarbojn en la ĝardeno Getsemane. Nun frue vekiĝadis Jerusalemo, ĉar la proksimiĝanta Pasko donis urĝan preparan laboron al la judoj. Tiu tago estis la 14-a de la monato Nisan, kaj la festo atendis ĉe la sojloj.

Rufus rapidis al la palaco de la pretorio (спешил ко дворцу претории). En pensoj profundiĝinte (в мысли углубившись: profunda – глубокий) li ne atentis pri la grupetoj (он не обратил внимания на группки), vigle diskutantaj (оживлённо переговаривавшиеся: diskuti – обсуждать), kiuj preterkuris lin (которые пробегали мимо него). Lia revekita espero (его вновь пробуждённая надежда) skizis antaŭ li belajn revobildojn (набросала перед ним красивые воображаемые картины: skizo – набросок, эскиз, revo – мечта) kaj dum la egalpaŝa marŝado li ne rimarkis (и во время равномерной: «равными шагами» ходьбы он не заметил: egala – равный), ke liaj pezaj sandaloj dispremas velkintajn florojn (что его тяжёлые сандалии раздавливают увядшие цветы), rompas sekiĝintajn palmofoliojn sur la vojo (ломают засохшие пальмовые листья на дороге: seka – сухой). Eĉ la ekscititajn parolojn de la preterkurantoj li ne aŭdis (даже возбуждённые разговоры пробегающих мимо он не слышал).

Rufus rapidis al la palaco de la pretorio. En pensoj profundiĝinte li ne atentis pri la grupetoj, vigle diskutantaj, kiuj preterkuris lin. Lia revekita espero skizis antaŭ li belajn revobildojn kaj dum la egalpaŝa marŝado li ne rimarkis, ke liaj pezaj sandaloj dispremas velkintajn florojn, rompas sekiĝintajn palmofoliojn sur la vojo. Eĉ la ekiscititajn parolojn de la preterkurantoj li ne aŭdis.

De malproksime murmuris obtuza bruo (издалека журчал глухой шум). Furoro de kaprica ventego bruas tiel (ярость переменчивого шторма шумит так: kaprico – каприз, прихоть). Rufus surprizite vidis grandan amason (поражённо увидел большую толпу) antaŭ la pretorio (перед преторией). Ĝi svarmis (она кипела: svarmi – кишеть, роиться), kriadis (кричала), kverelis (бранилась: kvereli – ссориться; браниться), pugnojn skuante postulis ion (кулаками потрясая, требовала чего-то). Eble ribelo (возможно, бунт), li pensis kaj ekkuris (он подумал и побежал).

Pilato (Пилат), la pretoro (претор), staris sur la supro de la ŝtuparo (стоял на верху лестницы: ŝtupo – ступенька) kaj parolis al la amaso (и говорил толпе = обращался к толпе). Rufus ne povis aŭdi liajn vortojn (не мог слышать его слов), ĉar la tondra respondo de la popolo superbruis ĉion (потому что громовой ответ народа заглушал всё: brui – шуметь, superi – превосходить, superbrui – заглушать /шумом/).

— Barabas' (Варавва)! Barabas'! Barabas'!

De malproksime murmuris obtuza bruo. Furoro de kaprica ventego bruas tiel. Rufus surprizite vidis grandan amason antaŭ la pretorio. Ĝi svarmis, kriadis, kverelis, pugnojn skuante postulis ion. Eble ribelo, li pensis kaj ekkuris.

Pilato, la pretoro, staris sur la supro de la ŝtuparo kaj parolis al la amaso. Rufus ne povis aŭdi liajn vortojn, ĉar la tondra respondo de la popolo superbruis ĉion.

— Barabas'! Barabas'! Barabas'!

Rufus ekkomprenis (начал понимать). Ne ribelo (не бунт), sed la amaso postulas juĝon pri Barabas' (а толпа требует суда над Вараввой: «о Варавве»), kiun la soldatoj antaŭ nelonge arestis (которого солдаты недавно арестовали: antaŭ longe – давно). Nur laŭfame li konis la krimulon (только по слухам он знал /этого/ преступника: famo – слава; слухи, молва, krimo – преступление, злодеяние). La brua juĝopostulo (шумное требование суда) rememorigis lin pri la devo (напомнило ему о долге). Perkubute li rompis vojon por si tra la amaso (локтями он проложил: «пробил» путь для себя сквозь толпу: kubuto – локоть), suprenkuris la ŝtuparon (взбежал по лестнице) kaj rapidis rekte al la korta koridoro (и поспешил прямо к дворовому коридору). Li ne povas manki (он не может отсутствовать: manki – недоставать, не хватать; отсутствовать), ĉar li estas unu el la kvar deĵorantaj ekzekutistoj (потому что он – один из четверых дежурных палачей). Liaj kamaradoj certe jam atendas lin (его товарищи, конечно, уже ждут его).

Rufus ekkomprenis. Ne ribelo, sed la amaso postulas juĝon pri Barabas', kiun la soldatoj antaŭ nelonge arestis. Nur laŭfame li konis la krimulon. La brua juĝopostulo rememorigis lin pri la devo. Perkubute li rompis vojon por si tra la amaso, suprenkuris la ŝtuparon kaj rapidis rekte al la korta koridoro. Li ne povas manki, ĉar li estas unu el la kvar deĵorantaj ekzekutistoj. Liaj kamaradoj certe jam atendas lin.

Lia sepbranĉa skurĝo (его семихвостая плеть: branĉo – ветка; ответвление) pendis sur kolono de la koridoro (висела на столбе коридора). Unu el ĝiaj rimenbranĉoj displektiĝis (один из её хвостов расплёлся: rimeno – ремень, plekti – плести, вить). Necese ripari ĝin (необходимо починить его) kaj fiksi novan stanoungon al ĝi (и прикрепить новый оловянный коготь к нему: stano – олово). Rufus senprokraste eklaboris (незамедлительно заработал = принялся за дело: prokrasti – отложить, отсрочить). Dum la dikaj fingroj plektoligis nodon post nodo (пока большие пальцы завязывали узел за узлом: ligi – завязывать), la pensoj libere vagadis (мысли свободно блуждали). Li vidis antaŭ si la etan blindulon (он видел перед собой маленького слепца) en la nova robo (в новом платье). Baldaŭ li estos kun sia patrino ĉe la miraklofaranto (скоро он будет со своей матерью у чудотворца), kaj tiu certe resanigos lin (и тот, конечно, исцелит его). Eĉ momenton li ne dubis pri tio (даже мгновение = ни одного мгновения он не сомневался в этом), nur tion bedaŭris (только о том сожалел), ke li ne povos ĵeti sin teren antaŭ tiu rabeno (что он не сможет броситься на землю перед тем раввином) kaj per tio esprimi la sinceran dankon (и тем выразить искреннюю благодарность), kiun lia mallerta lango ne kapablus interpreti (которую его неуклюжий язык не был бы способен истолковать = выразить словами: lerta – ловкий, искусный). Li decidis plenumi ĉiun deziron de tiu viro (он решил выполнить каждое желание этого человека), eĉ se la deziro ofendus la romanan soldaton en li (даже если /это/ желание обидело бы римского солдата в нём).

Lia sepbranĉa skurĝo pendis sur kolono de la koridoro. Unu el ĝiaj rimenbranĉoj displektiĝis. Necese ripari ĝin kaj fiksi novan stanoungon al ĝi. Rufus senprokraste eklaboris. Dum la dikaj fingroj plektoligis nodon post nodo, la pensoj libere vagadis. Li vidis antaŭ si la etan blindulon en la nova robo. Baldaŭ li estos kun sia patrino ĉe la miraklofaranto, kaj tiu certe resanigos lin. Eĉ momenton li ne dubis pri tio, nur tion bedaŭris, ke li ne povos ĵeti sin teren antaŭ tiu rabeno kaj per tio esprimi la sinceran dankon, kiun lia mallerta lango ne kapablus interpreti. Li decidis plenumi ĉiun deziron de tiu viro, eĉ se la deziro ofendus la romanan soldaton en li.

Neatendite milde mallaŭta voĉo alparolis lin (неожиданно мягко тихий голос обратился к нему: laŭta – громкий).

— Kion vi faras (что ты делаешь), frato (брат)?

— Mi plektas skurĝon (я вью плеть)... ĉu vi ne vidas (разве ты не видишь)?

— Por kiu (для кого)?

— Por Barabas' (для Вараввы).

— Mi diras al vi (я говорю тебе), frato, ke ĝi vundos mian korpon (что она будет ранить моё тело).

Rufus turnis sin al la voĉo (повернулся к голосу). Lia rigardo renkontis tiun (его взгляд встретил тот /взгляд/) de ĉielblua okulparo (небесно-голубой пары глаз: ĉielo – небо). Neniam li vidis tiajn okulojn (никогда он не видел таких глаз). La viro kun ligitaj manoj (мужчина со связанными руками), gardata de tri soldatoj (охраняемый тремя солдатами), staris kaj rigardis (стоял и смотрел)... rigardis la skurĝon (смотрел на плеть).

Rufus pensis pri Barabas' (подумал о Варавве) kaj indiferente eklevis la ŝultrojn (и равнодушно поднял плечи = пожал плечами).

— Tio facile povos okazi (это легко сможет случиться), — kaj li fiksis akran stanoungon (и он прикрепил острый оловянный коготь) al la riparita branĉo (к починенному хвосту)...

Neatendite milde mallaŭta voĉo alparolis lin.

— Kion vi faras, frato?

— Mi plektas skurĝon... ĉu vi ne vidas?

— Por kiu?

— Por Barabas'.

— Mi diras al vi, frato, ke ĝi vundos mian korpon.

Rufus turnis sin al la voĉo. Lia rigardo renkontis tiun de ĉielblua okulparo. Neniam li vidis tiajn okulojn. La viro kun ligitaj manoj, gardata de tri soldatoj, staris kaj rigardis... rigardis la skurĝon.

Rufus pensis pri Barabas' kaj indiferente eklevis la ŝultrojn.

— Tio facile povos okazi, — kaj li fiksis akran stanoungon al la riparita branĉo...

*

Rufus kun siaj tri kamaradoj (со своими тремя товарищами) staris antaŭ la pilorio (стоял перед позорным столбом). Li tenis la skurĝon en la pugniĝinta mano (он держал плеть в сжатой в кулак руке: pugno – кулак) kaj kun kutima indiferenteco rigardis jen al la viro (и с привычным равнодушием смотрел то на мужчину), ligata de soldatoj (привязываемого солдатами), jen al la freneze bruanta amaso (то на безумно шумящую толпу). La unua ne tre interesis lin (первый не очень интересовал его), ĉar li certe devas esti krimulo (потому что он, конечно, должен быть преступником), kaj la duan li malŝatis (а вторую он ненавидел), abomenis (терпеть не мог: abomeno – отвращение). Tamen por momento li sentis ian kompaton al la viro (однако на миг он почувствовал какую-то жалость к мужчине) kaj indulgon al la malamata plebo de Jerusalemo (и снисхождение к ненавистной черни Иерусалима), el kiu devenis ankaŭ tiu rabeno (из которой происходил и тот раввин), kiu redonos la vidon al lia fileto (который вернёт зрение его сынишке). Eble la etulo ĵus (возможно, малыш только что = как раз сейчас: eta – маленький) estas benata de tiu viro (благословляем тем человеком) = (малыша благословляет тот человек).

Rufus kun siaj tri kamaradoj staris antaŭ la pilorio. Li tenis la skurĝon en la pugniĝinta mano kaj kun kutima indiferenteco rigardis jen al la viro, ligata de soldatoj, jen al la freneze bruanta amaso. La unua ne tre interesis lin, ĉar li certe devas esti krimulo, kaj la duan li malŝatis, abomenis. Tamen por momento li sentis ian kompaton al la viro kaj indulgon al la malamata plebo de Jerusalemo, el kiu devenis ankaŭ tiu rabeno, kiu redonos la vidon al lia fileto. Eble la etulo ĵus estas benata de tiu viro.

Komando eksonis (команда прозвучала). Rufus fariĝis disciplinita maŝino (сделался дисциплинированной = отлаженной машиной), eklevis la skurĝon (поднял плеть) kaj komencis kruele draŝi per ĝi la duonnudan viron (и начал жестоко молотить ею полуголого мужчину). La skurĝobatoj postlasis sangajn striojn (удары плети оставляли кровавые полосы). La amaso histerie ĝuis la vandalismon (толпа истерически наслаждалась /этим/ варварством: vandalo – вандал; варвар). Nur la viro ĉe la pilorio silentis (только мужчина у позорного столба молчал). Klinante la kapon al sia brusto (склоняя голову к своей груди), li toleris ĉion sen ĝemo (он терпел всё без стона), sen veo (без жалобы), kun martira sinofero (с мученическим самопожертвованием: martiro – мученик, oferi – жертвовать).

Komando eksonis. Rufus fariĝis disciplinita maŝino, eklevis la skurĝon kaj komencis kruele draŝi per ĝi la duonnudan viron. La skurĝobatoj postlasis sangajn striojn. La amaso histerie ĝuis la vandalismon. Nur la viro ĉe la pilorio silentis. Klinante la kapon al sia brusto, li toleris ĉion sen ĝemo, sen veo, kun martira sinofero.

Rufus, incitite de tiu ĉi apatio (раздражённый этим безразличием), komencis furiozadi (начал неистовствовать). Per tuta forto li skurĝis (всей силой = со всей силы он стегал), ne rigardante plu la lokon (не глядя больше на место), kie profundajn vundojn tranĉis la akraj stanoungoj (где глубокие раны прорезали острые оловянные когти). Almenaŭ unu veon li volis elvoki (хотя бы один стон он хотел вызвать) el tiu ĉi obstina krimulo (из этого упрямого преступника).

Rufus, incitite de tiu ĉi apatio, komencis furiozadi. Per tuta forto li skurĝis, ne rigardante plu la lokon, kie profundajn vundojn tranĉis la akraj stanoungoj. Almenaŭ unu veon li volis elvoki el tiu ĉi obstina krimulo.

Kiam la komando haltigis lian brakon (когда команда остановила его руку), la skurĝito levis sian kapon (наказанный: «исхлёстанный» поднял свою голову) kaj rigardis al Rufus (и посмотрел на Руфуса). Ĉielblua okulparo (небесно-голубая пара глаз), plena de larmoj (полная слёз). Rufus sentis nekonatan doloron (чувствовал незнакомую боль), kiu kunpremis lian koron (которая сжала его сердце).

— Ĉu mi ne diris (разве я не сказал), frato (брат), ke ĝi vundos mian korpon (что она будет ранить моё тело)?

Por venki la momentan emocion (чтобы преодолеть минутное: «мгновенное» волнение) Rufus kun spita (Руфус с упрямым: spiti – действовать наперекор, вопреки), altrudita indiferenteco (показным, принуждённым: «навязанным» равнодушием: trudi – навязывать) eklevis la ŝultrojn (пожал плечами: «поднял плечи»).

— Ankaŭ mi diris (я тоже сказал), ke tio facile povas okazi (что это легко может случиться).

Kiam la komando haltigis lian brakon, la skurĝito levis sian kapon kaj rigardis al Rufus. Ĉielblua okulparo, plena de larmoj. Rufus sentis nekonatan doloron, kiu kunpremis lian koron.

— Ĉu mi ne diris, frato, ke ĝi vundos mian korpon?

Por venki la momentan emocion Rufus kun spita, altrudita indiferenteco eklevis la ŝultrojn.

— Ankaŭ mi diris, ke tio facile povas okazi.

*

Jam de longa tempo (уже с давних пор) ne okazis io simila en Jerusalemo (не случалось что-либо подобное в Иерусалиме). Tio estis ja kurioza spektaklo (это было правда: «ведь» любопытное зрелище: «представление»), kaj nemirinde (и не удивительно), ke la tuta urbo venis por rigardi (что весь город пришёл посмотреть) la justofaron de Romo (на справедливое дело Рима = как вершится правосудие Рима). Ĉe ambaŭ flankoj de la vojo al la Golgoto (с обеих сторон дороги к Голгофе) svarmis la amaso (кишела толпа), precipe virinoj (главным образом женщины). Multaj funebre vestis sin (многие траурно оделись = оделись в траур), multaj laŭte ploris (многие громко плакали) kaj tre multaj kraĉadis (и очень многие плевались), mokis la kondamnitojn (глумились над осуждёнными).

Jam de longa tempo ne okazis io simila en Jerusalemo. Tio estis ja kurioza spektaklo, kaj nemirinde, ke la tuta urbo venis por rigardi la justofaron de Romo. Ĉe ambaŭ flankoj de la vojo al la Golgoto svarmis la amaso, precipe virinoj. Multaj funebre vestis sin, multaj laŭte ploris kaj tre multaj kraĉadis, mokis la kondamnitojn.

Rufus paŝadis malantaŭ la krucumoto (шагал позади приговорённого: «того, который будет распят»: antaŭ – перед, впереди, krucumi – распять). Ĉe ĉiu paŝo ektintis la najloj kaj martelo (при каждом шаге звенели гвозди и молоток) en lia lada skatolo (в его жестяной коробке). Li senpense aŭskultadis la mortvokan tintadon (он бездумно слушал заунывный: «зовущий смерть» звон: voki – звать). Ĝi distris lin dum la longa vojo (он отвлекал его во время долгого пути).

Rufus paŝadis malantaŭ la krucumoto. Ĉe ĉiu paŝo ektintis la najloj kaj martelo en lia lada skatolo. Li senpense aŭskultadis la mortvokan tintadon. Ĝi distris lin dum la longa vojo.

Unu el la krucportantoj terenfalis (один из несущих крест упал на землю) jam la trian fojon (уже в третий раз). Estis leĝo (был закон), ke ĉiu kondamnito mem devis porti sian krucon (что каждый осуждённый сам должен был нести свой крест) ĝis la ekzekutejo (до места казни). La leĝo estas leĝo (закон есть закон), kaj Rufus levis sian skurĝon (поднял свою плеть) por revigligi la inertajn membrojn de la malfeliĉulo (чтобы оживить бездеятельные = слабые члены несчастного).

Sed la levita mano haltis (но поднятая рука остановилась). Haltigis ĝin ploranta voĉo de virino (остановил её плачущий голос женщины).

— Majstro (мастер), benu mian fileton (благослови моего сыночка), la blindan senpekulon (слепого безгрешного человека: peko – грех)!

Unu el la krucportantoj terenfalis jam la trian fojon. Estis leĝo, ke ĉiu kondamnito mem devis porti sian krucon ĝis la ekzekutejo. La leĝo estas leĝo, kaj Rufus levis sian skurĝon por revigligi la inertajn membrojn de la malfeliĉulo.

Sed la levita mano haltis. Haltigis ĝin ploranta voĉo de virino.

— Majstro, benu mian fileton, la blindan senpekulon!

Subite Rufus sentis (внезапно Руфус почувствовал), kvazaŭ lia koro batadus en la gorĝo (как будто его сердце билось в горле). Li vidis en la unua vico de la apudvoje starantoj (он видел в первом ряду стоящих у дороги) knabeton kaj genuantan virinon (маленького мальчика и стоящую на коленях женщину: genuo – колено, genui – стоять на коленях). Kaj ili estis la liaj (и они были его) kaj li vidis post momento (и он увидел через мгновение), ke la skurĝovundita brako de la falinto leviĝas (что израненная плетью рука упавшего поднимается) kaj la tremanta mano (и дрожащая кисть руки) milde ekkaresas la buklan kapon de la knabeto (мягко начинает ласкать кудрявую голову мальчугана), kaj li aŭdis formorte mallaŭtan voĉon (и он слышал замирающе тихий = еле слышный голос).

— Virino (женщина), cia kredo estos benata (твоя вера будет благословлена)...

Subite Rufus sentis, kvazaŭ lia koro batadus en la gorĝo. Li vidis en la unua vico de la apudvoje starantoj knabeton kaj genuantan virinon. Kaj ili estis la liaj kaj li vidis post momento, ke la skurĝovundita brako de la falinto leviĝas kaj la tremanta mano milde ekkaresas la buklan kapon de la knabeto, kaj li aŭdis formorte mallaŭtan voĉon.

— Virino, cia kredo estos benata...

La skurĝo falis el la levita mano (плеть упала из поднятой руки). Rufus ne vidis klare plu (не видел ясно более). Larmoj vualis liajn okulojn (слёзы застили его глаза). Li nur konjektis (он только предполагал, догадывался), ke tiu virino (что та женщина), falinta survizaĝen en la polvon de la vojo (упавшая на лицо = лицом вниз в пыль дороги: vizaĝo – лицо) kaj kun arda plorego (и с жарким рыданием) kisanta la faligitan skurĝon (целующая оброненную плеть: fali – падать), estas lia virino (его женщина). Plumbopezaj fariĝis liaj piedoj (свинцово тяжёлыми сделались его ноги: plumbo – свинец), kaj li sentis (и он почувствовал), kvazaŭ iu estus metinta tiun krucon sur lia koro (словно кто-то положил тот крест на его сердце). Ĝis nun ĉio estis indiferenta por li (до сих пор всё было безразлично для него), ĉu Barabas' (Варрава ли), ĉu alia krimulo (другой ли преступник), sed de nun (но отныне)... de nun... Terure (ужасно)!

La skurĝo falis el la levita mano. Rufus ne vidis klare plu. Larmoj vualis liajn okulojn. Li nur konjektis, ke tiu virino, falinta survizaĝen en la polvon de la vojo kaj kun arda plorego kisanta la faligitan skurĝon, estas lia virino. Plumbopezaj fariĝis liaj piedoj, kaj li sentis, kvazaŭ iu estus metinta tiun krucon sur lia koro. Ĝis nun ĉio estis indiferenta por li, ĉu Barabas', ĉu alia krimulo, sed de nun... de nun... Terure!

Por helpi en la krucportado (чтобы помочь в несении креста), la komandanto prenis iun el la amaso (командир взял кого-то из толпы), kaj la funebra trupo denove ekiris (и траурный отряд снова пошёл). Rufus maŝine (механически), preskaŭ senkonscie paŝadis malantaŭ la krucumoto (почти бессознательно шагал позади приговорённого: konscio – сознание). La najloj kaj martelo en la lada skatolo tintis (гвозди и молоток в жестяной коробке звенели)... tintis ĉe ĉiu paŝo (при каждом шаге), sed la mortvoka tintado nun ŝiris (но заунывный звон теперь рвал), taŭzis la koron (терзал сердце) de Rufus.

Por helpi en la krucportado, la komandanto prenis iun el la amaso, kaj la funebra trupo denove ekiris. Rufus maŝine, preskaŭ senkonscie paŝadis malantaŭ la krucumoto. La najloj kaj martelo en la lada skatolo tintis... tintis ĉe ĉiu paŝo, sed la mortvoka tintado nun ŝiris, taŭzis la koron de Rufus.

*

Oni metis la krucon sur la teron (положили крест на землю), kaj la krucumoto senvorte ekkuŝis sur ĝin (и приговорённый молча: «бессловесно» лёг на него). Kun najlo kaj martelo en la manoj (с гвоздём и молотком в руках) Rufus genustaris ĉe la dekstra brako de la kondamnito (стоял на коленях у правой руки осуждённого: genuo – колено) kaj senmove rigardis la obee streĉiĝantan manplaton (и неподвижно смотрел на послушно напрягающуюся ладонь: streĉi – напрячь, натянуть). Post momento li devos najli ĝin al la kruco (через мгновение он должен будет пригвоздить её к кресту). Kaj ĝuste tiun manon (и именно ту руку), kiu benis lian filon (которая благословила его сына)... kaj ĝuste la manon de tiu (и именно руку того), kies ĉiun deziron plenumi li decidis (чьё каждое желание исполнить он решил). Kion fari (что делать)? Kion li povus fari (что он мог бы сделать)? Kion li devus fari (что он должен бы сделать)? Tiuj demandoj turmentis lin (эти вопросы мучили его). La disciplino batalis kontraŭ nova (дисциплина боролась против нового), neniam konata sento en li (никогда не известного чувства в нём), kaj liaj retenitaj larmoj falis en la streĉitan manplaton (и его сдерживаемые слёзы упали в напряжённую ладонь): la larmoj de la ekzekutisto (слёзы палача).

Oni metis la krucon sur la teron, kaj la krucumoto senvorte ekkuŝis sur ĝin. Kun najlo kaj martelo en la manoj Rufus genustaris ĉe la dekstra brako de la kondamnito kaj senmove rigardis la obee streĉiĝantan manplaton. Post momento li devos najli ĝin al la kruco. Kaj ĝuste tiun manon, kiu benis lian filon... kaj ĝuste la manon de tiu, kies ĉiun deziron plenumi li decidis. Kion fari? Kion li povus fari? Kion li devus fari? Tiuj demandoj turmentis lin. La disciplino batalis kontraŭ nova, neniam konata sento en li, kaj liaj retenitaj larmoj falis en la streĉitan manplaton: la larmoj de la ekzekutisto.

La viro sur la kruco rigardis pardondone al Rufus (мужчина на кресте смотрел извиняюще, снисходительно: «давая прощение» на Руфуса: pardoni – прощать).

Je la komando du pezaj marteloj (по команде два тяжёлых молотка), preskaŭ samtempe brue falis sur la najlojn (почти одновременно шумно обрушились на гвозди), sed Rufus (но Руфус), eble unuafoje en sia vivo (возможно, впервые в своей жизни), restis surda por la ordono (остался глух для приказа = к приказу). Kun paralizitaj fortoj li rigardis la manplaton (с парализованными силами он смотрел на ладонь), konvulsie tordiĝantan pro la doloro (судорожно скручивающуюся = сводимую судорогой от боли: tordi – выкручивать, скручивать), ĝis rekonsciigis lin la milda (пока не привёл его в сознание мягкий), peteganta voĉo de la martiro (умоляющий голос мученика).

— Plenumu vian devon (исполняй свой долг)!

...kaj la muskola brako de Rufus levis (и мускулистая рука Руфуса подняла), eksvingis la martelon je bato (взмахнула молотком в ударе)...

La viro sur la kruco rigardis pardondone al Rufus.

Je la komando du pezaj marteloj, preskaŭ samtempe brue falis sur la najlojn, sed Rufus, eble unuafoje en sia vivo, restis surda por la ordono. Kun paralizitaj fortoj li rigardis la manplaton, konvulsie tordiĝantan pro la doloro, ĝis rekonsciigis lin la milda, peteganta voĉo de la martiro.

— Plenumu vian devon!

...kaj la muskola brako de Rufus levis, eksvingis la martelon je bato...

Sinjoro Melonkapo

(Господин Дынная Голова)

Unu el la plej simplaj figuroj (одной из самых простых личностей: «фигур, образов») estis sinjoro Melonkapo (был господин Дынная Голова: melono – дыня). Tiu ĉi nomo (это имя), moke donacita al li (в насмешку дарованное ему: moki – насмехаться, издеваться) de liaj kolegoj (его коллегами), iom post iom preskaŭ forgesigis la oficialan (постепенно почти заставило забыть официальное: iom post iom – постепенно, мало-помалу, букв. «несколько после несколько»). Nur malofte oni memorigis lin (только изредка напоминали ему: ofta – частый), ke antaŭ dudek ses jaroj (что двадцать шесть лет назад) li estis baptita Kazimiro Georgo Precko (он был окрещён Казимиром Георгом Прецко). La altruditan nomon (навязанное имя: trudi – навязывать) li portis kun sama tolero silenta (он носил с таким же молчаливым терпением), kiel la ŝarĝojn de la ĉiutaga vivo (как и бремя повседневной жизни: ŝarĝo – груз, нагрузка).

Unu el la plej simplaj figuroj estis sinjoro Melonkapo. Tiu ĉi nomo, moke donacita al li de liaj kolegoj, iom post iom preskaŭ forgesigis la oficialan. Nur malofte oni memorigis lin, ke antaŭ dudek ses jaroj li estis baptita Kazimiro Georgo Precko. La altruditan nomon li portis kun sama tolero silenta, kiel la ŝarĝojn de la ĉiutaga vivo.

Li estis modeste salajrita skribisto (он был скромно оплачиваемый писарь: salajro – зарплата, skribi – писать) ĉe la departementestro (при начальнике департамента). (Ho, la sinjoro departementestro (господин начальник департамента) estas vere altrangulo (действительно высокопоставленная персона: alta – высокий, rango – ранг, чин). Li havas kaleŝon (у него есть коляска) kun du paroj da pursangaj ĉevaloj (с двумя парами чистокровных лошадей), kaj li povas pruntepeti eĉ la aŭtomobilon (и он может одолжить даже автомобиль: prunti – заимствовать, peti – просить) de lia grafa moŝto (у его графской светлости) por eventualaj ekskursoj (для возможных поездок: «экскурсий»)). Sinjoro Melonkapo – ĉar de nun ni nomos lin tiel en la rakonto (потому что отныне мы будем называть его так в рассказе) – havis sensignifan malaltan staturon (имел маленький: «незначительный, ничтожный» низкий рост: signifo – значение, staturo – осанка, фигура; рост). Lia ronda kapo (его круглая голова) kun haroj ĝisradike tonditaj (с волосами, до корней остриженными: radiko – корень), la malgranda pinta nazo (маленький остроконечный нос), ĉiam ruĝa kaj ŝvitanta (всегда красный и потный: ŝviti – потеть), la senĉese palpebrumantaj okuloj (непрерывно моргающие глаза: ĉesi – перестать, прекратиться) fulgonigraj kaj senesprimaj (чёрные, как сажа, и невыразительные: fulgo – сажа, esprimi – выражать), la trajtoj en plena disharmonio aranĝitaj (черты, в полной дисгармонии сформированные: «устроенные») de la kaprica mano de la naturo (капризной рукой природы), donis al lia vizaĝo komike seriozan aspekton (придавали его лицу комически серьёзный вид). Li ŝajnis pli simpla (он казался проще), sensignifa (ничтожнее) ol estis efektive (чем был на самом деле: efektiva – действительный).

Li estis modeste salajrita skribisto ĉe la departementestro. (Ho, la sinjoro departementestro estas vere altrangulo. Li havas kaleŝon kun du paroj da pursangaj ĉevaloj, kaj li povas pruntepeti eĉ la aŭtomobilon de lia grafa moŝto por eventualaj ekskursoj). Sinjoro Melonkapo – ĉar de nun ni nomos lin tiel en la rakonto – havis sensignifan malaltan staturon. Lia ronda kapo kun haroj ĝisradike tonditaj, la malgranda pinta nazo, ĉiam ruĝa kaj ŝvitanta, la senĉese palpebrumantaj okuloj fulgonigraj kaj senesprimaj, la trajtoj en plena disharmonio aranĝitaj de la kaprica mano de la naturo, donis al lia vizaĝo komike seriozan aspekton. Li ŝajnis pli simpla, sensignifa ol estis efektive.

En lia naiva animo naskis la vivo tri dezirojn (в его наивной душе породила жизнь три желания). En komenco li mem ne konsciis pri ili (сначала он сам не отдавал себе в них отчёта: «не осознавал о них»: konscii – осознавать). Poste la sonĝoj fariĝis revoj (потом сны сделались мечтами) kaj iom post iom la revoj evidentiĝis realigeblaj deziroj (и постепенно мечты оказались осуществимыми желаниями: evidenta – очевидный; evidentiĝi – обнаружиться, выясниться, reala – реальный, realigi – реализовать, осуществить). Tri modestaj deziroj de modesta homo (три скромных желания скромного человека): ofico (служба, должность) por certigi la ekzistadon (чтобы обеспечить существование: certa – уверенный, несомненный); edzineto bonkora (добродушная: «добросердечная» жёнушка) por dividi la zorgojn (чтобы разделить заботы) kaj infano ridetanta (и улыбающийся ребёнок) por doni feliĉajn minutojn (чтобы дать счастливые минуты) post la grizaj horoj de la laboro (после однообразных: «серых» часов работы).

Memkompreneble ĉio dependas de la providenco (разумеется, всё зависит от провидения: komprenebla – понятный). (Ho, providenco, kiom multe oni postulas de vi (как много требуют от тебя)!)

En lia naiva animo naskis la vivo tri dezirojn. En komenco li mem ne konsciis pri ili. Poste la sonĝoj fariĝis revoj kaj iom post iom la revoj evidentiĝis realigeblaj deziroj. Tri modestaj deziroj de modesta homo: ofico por certigi la ekzistadon; edzineto bonkora por dividi la zorgojn kaj infano ridetanta por doni feliĉajn minutojn post la grizaj horoj de la laboro.

Memkompreneble ĉio dependas de la providenco. (Ho, providenco, kiom multe oni postulas de vi!)

Li estis enamiĝinta (он был влюблён), sed konforme al la provizora ofico (но в соответствии с временной должностью: konformi – соответствовать). La amata idealo (возлюбленным идеалом) estis servistino ĉe lia dommastro (была служанка у его домохозяина). Knabino kun ruĝaj manoj (девушка с красными руками) kaj kontuzitaj kubutoj (и ушибленными локтями). Ŝi ĉiutage vekis lin (она каждый день будила его), alportante kun granda bruo du bulkojn (принося с большим шумом две булки) kaj duonlitran poteton da lakto por matenmanĝo (и пол-литровый горшочек молока на завтрак). Ŝi zorgis pri lia mizera kamero (она заботилась о его жалком чулане), kiun li nomis plenkontente (который он называл с полным удовлетворением: kontenta – довольный) "mia ĉambro (моя комната)".

Li estis enamiĝinta, sed konforme al la provizora ofico. La amata idealo estis servistino ĉe lia dommastro. Knabino kun ruĝaj manoj kaj kontuzitaj kubutoj. Ŝi ĉiutage vekis lin, alportante kun granda bruo du bulkojn kaj duonlitran poteton da lakto por matenmanĝo. Ŝi zorgis pri lia mizera kamero, kiun li nomis plenkontente "mia ĉambro".

Kelkfoje (несколько раз), dum la cindrulino de la domo lerte manumis la balailon (пока золушка дома ловко орудовала метлой: cindro – пепел, зола, balai – мести, подметать), li sidis en la sola kaduka fotelo (он сидел в единственном ветхом кресле), kies risortoj jam delonge trapikis la ŝtofon (чьи пружины уже давно проткнули материю) kaj kiam la knabino honteme mallevis siajn okulojn (и когда девушка стыдливо опускала свои глаза: honto – стыд, levi – поднимать) por ŝtelĵeti rigardon al la sinjoro de la kamero (чтобы украдкой бросить взгляд на господина из чулана: ŝteli – красть), li ĉiam respondis bonkore (он всегда отвечал добродушно: «добросердечно») per embarasa rideto (смущающей: «затруднительной, мешающей» улыбкой). Foje li fariĝis tre kuraĝa (однажды он сделался очень смелым). Li ŝtelis kiseton (он сорвал: «украл» небольшой поцелуй), apenaŭ senteblan (едва чувствуемый = едва заметный: senti – чувствовать).

Kelkfoje, dum la cindrulino de la domo lerte manumis la balailon, li sidis en la sola kaduka fotelo, kies risortoj jam delonge trapikis la ŝtofon kaj kiam la knabino honteme mallevis siajn okulojn por ŝtelĵeti rigardon al la sinjoro de la kamero, li ĉiam respondis bonkore per embarasa rideto. Foje li fariĝis tre kuraĝa. Li ŝtelis kiseton, apenaŭ senteblan.

Lia amo estis laŭregula (его любовь была правильной, по правилам: regulo – правило): en komenco rideto (сначала улыбка), kaj poste – kiseto (потом – небольшой поцелуй). La kisoj plioftiĝis (поцелуи участились: ofta – частый). Ili jam ne estis plu ŝtelitaj (они уже не были более тайными: «украденными»). (Laŭregule estas ja (по правилам ведь /должно быть/), ke nur la unua kiso estas ŝtelita (что только первый поцелуй тайный).) Kion mi rakontu pri ilia amo (что мне рассказать об их любви)? Ĝi estis simpla (она была простой), ĉiam ripetiĝanta historio (всегда, постоянно повторяющейся историей: ripeti – повторить) de ĉiu amo (каждой любви), ĉar foje (потому что однажды)... dum bela aŭtuna vespero (во время красивого осеннего вечера)... Eh, mi ne volas paroli pri tio (я не хочу говорить об этом).

Lia amo estis laŭregula: en komenco rideto, kaj poste – kiseto. La kisoj plioftiĝis. Ili jam ne estis plu ŝtelitaj. (Laŭregule estas ja, ke nur la unua kiso estas ŝtelita.) Kion mi rakontu pri ilia amo? Ĝi estis simpla, ĉiam ripetiĝanta historio de ĉiu amo, ĉar foje... dum bela aŭtuna vespero... Eh, mi ne volas paroli pri tio.

Oni diras (говорят), ke nuntempe ne okazas mirakloj (что теперь не случается чудес). Granda eraro (большая ошибка)!

En iu mateno (в одно утро = однажды утром) la bonfaranta morto (благодетельная смерть) silente fermis la palpebrojn de maljuniĝinta aktovermo (тихо закрыла веки состарившегося чиновника: «документного червя»: vermo – червь). La vakantan oficon okupis mia heroo (вакантную должность занял мой герой: vaki – быть не занятым, свободным) Kazimiro Georgo Precko, dank' al la bonvolo de la departementestro (благодаря благосклонности начальника департамента). (Jen (вот), multfoje estas utile (много раз полезно) kun humila riverenco saluti la altrangulojn (со смиренным поклоном приветствовать высокопоставленных лиц).) Tiamaniere la providenco plenumis la unuan deziron (таким образом провидение выполнило первое желание: maniero – манера, способ).

Oni diras, ke nuntempe ne okazas mirakloj. Granda eraro!

En iu mateno la bonfaranta morto silente fermis la palpebrojn de maljuniĝinta aktovermo. La vakantan oficon okupis mia heroo Kazimiro Georgo Precko, dank' al la bonvolo de la departementestro. (Jen, multfoje estas utile kun humila riverenco saluti la altrangulojn.) Tiamaniere la providenco plenumis la unuan deziron.

La nova situacio (новая ситуация, положение) aliigis eĉ la sintenon de liaj kolegoj (изменило: «сделало другим» даже поведение его коллег). Ili ne kuraĝis plu nomi lin (они не смели больше называть его) sinjoro Melonkapo. Ankaŭ li mem aliformiĝis (он сам тоже преобразился: «сменил форму»: formo – форма). La harojn li lasis kreski ĝis tia longeco (волосам он позволил расти до такой длины), kiu ebligis fari laŭmodan frizuron (которая позволяла сделать модную причёску). Kun troa zorgo li penadis (с чрезмерной тщательностью он пытался) bantumi elegantajn kravatojn (завязать элегантные галстуки: banto – бант) el multkoloraj rubandoj (из разноцветных: «многоцветных» лент). Eĉ lukson li permesis al si (даже роскошь он позволял себе). Li mendis du novajn vestojn (он заказал два новых костюма). (Unu estu por la festotagoj (один пусть будет для праздничных дней) kaj la alia en la oficejo (а другой – /носить/ в конторе) por konservi la oficialan dignecon (чтобы сохранять официальное достоинство)!) Li fariĝis incitema en la laboro (он сделался раздражительным в работе: inciti – раздражать) kaj pli aŭdaca en la revado (и более дерзким в мечтах: «мечтании»).

La nova situacio aliigis eĉ la sintenon de liaj kolegoj. Ili ne kuraĝis plu nomi lin sinjoro Melonkapo. Ankaŭ li mem aliformiĝis. La harojn li lasis kreski ĝis tia longeco, kiu ebligis fari laŭmodan frizuron. Kun troa zorgo li penadis bantumi elegantajn kravatojn el multkoloraj rubandoj. Eĉ lukson li permesis al si. Li mendis du novajn vestojn. (Unu estu por la festotagoj kaj la alia en la oficejo por konservi la oficialan dignecon!) Li fariĝis incitema en la laboro kaj pli aŭdaca en la revado.

Li pensadis pri edziĝo (он помышлял о женитьбе: edzo – муж). Multfoje li rememoris pri la knabino kun ruĝaj manoj (много раз он вспоминал о девушке с красными руками) kaj kontuzitaj kubutoj (и ушибленными локтями) kaj lia fantazio vagadis ĉiam pli kaj pli malproksimen (и его фантазия забредала всегда более и более далеко = всё дальше и дальше). Li jam vidis sin kun infano (он уже видел себя с ребёнком) rajdanta sur liaj genuoj (сидящим верхом на его коленях), kiam la hometo per graciaj manetoj (когда человечек изящными ручками) tordas liajn lipharojn (крутит его усы)...

Li pensadis pri edziĝo. Multfoje li rememoris pri la knabino kun ruĝaj manoj kaj kontuzitaj kubutoj kaj lia fantazio vagadis ĉiam pli kaj pli malproksimen. Li jam vidis sin kun infano rajdanta sur liaj genuoj, kiam la hometo per graciaj manetoj tordas liajn lipharojn...

Havante novan oficon (имея новую должность) li luis ankaŭ novan loĝejon (он снял также новое жильё). Nur malofte li renkontis la modestan idealon (лишь изредка он встречал скромный идеал). (Hja, malnova vero (старая истина), ke la ofico donas multe da laboroj (что должность даёт много работы), precipe (особенно), se la amata persono ne plu konvenas al la nova situacio (если любимая особа больше не подходит к новой ситуации).) Verdire (по правде говоря), la amrilato de la modeste salajrita skribisto (любовные отношения скромно оплачиваемого писаря) tute ne plaĉis jam al la sinjoro "oficisto" (совсем не нравились уже господину «чиновнику»).

Havante novan oficon li luis ankaŭ novan loĝejon. Nur malofte li renkontis la modestan idealon. (Hja, malnova vero, ke la ofico donas multe da laboroj, precipe, se la amata persono ne plu konvenas al la nova situacio.) Verdire, la amrilato de la modeste salajrita skribisto tute ne plaĉis jam al la sinjoro "oficisto".

Sed venis la providenco bonŝance (но пришло провидение удачно, к счастью: ŝanco – шанс; удача) (ĝi venas ĉiam bonŝance (оно приходит всегда удачно)) kaj kondukis lin al amuzado (и привело его на вечеринку: «забаву») dum la lasta tago de la jaro (в последний день года). Tie li konatiĝis kun instruistino (там он познакомился с учительницей), kiu ne havis tiutempe postenon (у которой не было в то время работы: posteno – должность). Ŝi estis grizokula (она была сероглазая), malaltfrunta (низколобая) kaj larĝbuŝa fraŭlino (и широкоротая девица). Tuj evidentiĝis (тотчас выяснилось), ke la sako trovis sian flikon (что мешок нашёл свою заплатку).

Sed venis la providenco bonŝance (ĝi venas ĉiam bonŝance) kaj kondukis lin al amuzado dum la lasta tago de la jaro. Tie li konatiĝis kun instruistino, kiu ne havis tiutempe postenon. Ŝi estis grizokula, malaltfrunta kaj larĝbuŝa fraŭlino. Tuj evidentiĝis, ke la sako trovis sian flikon.

Li zorge rigardadis kun oftaj palpebrumoj (он старательно рассматривал с частыми морганиями) la delikatajn konturojn de la blankaj manoj (изящные очертания белых рук). (Je Dio (Боже), ŝi havas vere belegajn manetojn (у неё действительно прекрасные ручки). Tiajn manetojn havas nur la sinjorina moŝto (такие ручки есть только у госпожи, её светлости: sinjorino – госпожа) de la departementestro (/жены/ начальника департамента). La dio zorgu pri la saneco de ambaŭ (Бог пусть позаботится о здоровье обоих)!) Li ebriiĝis (он опьянел: ebria – пьяный) de la odoro de ŝiaj pomaditaj pajlokolоraj haroj (от запаха её напомаженных волос цвета соломы: pajlo – солома) kaj en lia animo malheliĝis la bildo pri la ruĝmana (и в его душе померкло изображение краснорукого: hela – светлый, яркий), glathara idealo (гладковолосого идеала: glata – гладкий).

Li zorge rigardadis kun oftaj palpebrumoj la delikatajn konturojn de la blankaj manoj. (Je Dio, ŝi havas vere belegajn manetojn. Tiajn manetojn havas nur la sinjorina moŝto de la departementestro. La dio zorgu pri la saneco de ambaŭ!) Li ebriiĝis de la odoro de ŝiaj pomaditaj pajlokolоraj haroj kaj en lia animo malheliĝis la bildo pri la ruĝmana, glathara idealo.

Li komencis babiladon (он начал болтовню). Li parolis pri sia ofico (он говорил о своей должности), pri la nova salajro-altigo (о новом повышении зарплаты), pri la nova skribisto (о новом писаре), kiu estas terure impertinenta (который ужасно нахален). Foje li kuraĝis rememorigi lin (однажды он осмелился напомнить ему), ke antaŭ nelonge sinjoro (что недавно господин) Kazimiro Georgo Precko estis ankoraŭ skribisto (был ещё писарем) kaj oni nomis lin sinjoro Melonkapo (и звали его господин Дынная Голова). Terura impertinenteco (ужасное нахальство). (Sed kion fari (но что делать), la nova skribisto estas nevo de la departementestro (новый писарь – племянник начальника департамента). Ho, se li ne konsiderus altvalora (если бы он не считал ценной: konsideri – рассматривать, принимать во внимание, учитывать, valora – ценный) la amikecon inter li kaj la sinjoro departementestro (дружбу между ним и господином начальником департамента), tiam li punus severe la petolan (тогда он бы наказал строго озорного), senpripensan junulon (бездумного юношу: pripensi – обдумывать).) Li parolis kaj parolis (он говорил и говорил), ĝis fine li decidis (до /тех пор, пока/ наконец он не решил) kaj (и) – svatis la fraŭlinon por si (посватал девицу за себя: «для себя»).

Li komencis babiladon. Li parolis pri sia ofico, pri la nova salajro-altigo, pri la nova skribisto, kiu estas terure impertinenta. Foje li kuraĝis rememorigi lin, ke antaŭ nelonge sinjoro Kazimiro Georgo Precko estis ankoraŭ skribisto kaj oni nomis lin sinjoro Melonkapo. Terura impertinenteco. (Sed kion fari, la nova skribisto estas nevo de la departementestro. Ho, se li ne konsiderus altvalora la amikecon inter li kaj la sinjoro departementestro, tiam li punus severe la petolan, senpripensan junulon.) Li parolis kaj parolis, ĝis fine li decidis kaj – svatis la fraŭlinon por si.

Iom mirante (немного удивляясь), iom surprizite pro la neatendita atako (немного поражённо из-за внезапного нападения) (Dio donu tian atakon al ĉiu fraŭlino (дай Бог такое нападение каждой девушке)!) iom ruĝiĝante (немного краснея: ruĝa – красный) ŝi donis respondon (она дала ответ): jes (да)!

Baldaŭ okazis la edziĝa festo (вскоре состоялась свадьба: «праздник женитьбы») en intima familia rondo (в узком семейном кругу: intima – близкий, задушевный). Sinjoro Melonkapo – pardonu (простите)! (mi preskaŭ forgesis (я почти забыл), ke li estas jam oficisto (что он – уже чиновник)) – sinjoro Kazimiro Georgo Precko kvazaŭ naĝis en la maro de la feliĉo (как будто плавал в море счастья).

Iom mirante, iom surprizite pro la neatendita atako (Dio donu tian atakon al ĉiu fraŭlino!) iom ruĝiĝante ŝi donis respondon: jes!

Baldaŭ okazis la edziĝa festo en intima familia rondo. Sinjoro Melonkapo – pardonu! (mi preskaŭ forgesis, ke li estas jam oficisto) – sinjoro Kazimiro Georgo Precko kvazaŭ naĝis en la maro de la feliĉo.

En la antaŭurba kvartalo (в пригородном квартале) al alia sinjoreto (другому маленькому господину) portis ĉiumatene du bulkojn (приносила каждое утро две булки) kaj duonlitran poteton da lakto (и пол-литровый горшочек молока) – la servistino kun ruĝaj manoj kaj kontuzitaj kubutoj (служанка с красными руками и ушибленными локтями) kaj... okuloj ruĝaj pro dumnokta plorado (глазами, красными от ночного плача: nokto – ночь).

En la antaŭurba kvartalo al alia sinjoreto portis ĉiumatene du bulkojn kaj duonlitran poteton da lakto – la servistino kun ruĝaj manoj kaj kontuzitaj kubutoj kaj... okuloj ruĝaj pro dumnokta plorado.

Jam ŝajnis (уже казалось), ke la providenco plenumis nur parte (что провидение выполнило только частично) la dezirojn de nia heroo (желания нашего героя) (por senpaciencaj homoj (для нетерпеливых людей) ĉio ŝajnas esti duone farita (всё кажется: «кажется быть» наполовину сделанным)), ĉar lia plej dorlotata deziro ne realiĝis (потому что его самое заветное желание не осуществилось: dorloti – баловать; лелеять, reala – реальный). La silenton de la hejmo (тишину дома) ne rompis ridado de infanaj lipoj (не нарушал смех детских губ).

Ĉio estis en ordo (всё было в порядке). Modesta kontenteco (скромное удовлетворение, довольство), paca kunvivado (мирное сосуществование) karakterizis lian familian vivon (характеризовали его семейную жизнь). Ankaŭ la financa situacio pliboniĝis (финансовая ситуация тоже улучшилась), ĉar oni elektis lian edzinon (потому что выбрали его жену) instruistino en elementa lernejo (учительницей в начальной: «элементарной, основной» школе).

Jam ŝajnis, ke la providenco plenumis nur parte la dezirojn de nia heroo (por senpaciencaj homoj ĉio ŝajnas esti duone farita), ĉar lia plej dorlotata deziro ne realiĝis. La silenton de la hejmo ne rompis ridado de infanaj lipoj.

Ĉio estis en ordo. Modesta kontenteco, paca kunvivado karakterizis lian familian vivon. Ankaŭ la financa situacio pliboniĝis, ĉar oni elektis lian edzinon nstruistino en elementa lernejo.

Malgraŭ ĉio (несмотря на всё) lia animo havis sekretan doloron (его душа имела тайную боль), kiu senĉese turmentis lin (которая непрерывно мучила его: ĉesi – перестать, прекратиться). Ofte li pasigis longajn horojn en melankolio (часто он проводил долгие часы в печали). Nedivenebla ĉagreno (необъяснимая тоска: diveni – угадать, разгадать) tranĉis sulkojn sur lia frunto (прорезала морщины на его лбу). Kiam oni parolis antaŭ li pri infanoj (когда говорили при нём: «перед ним» о детях), tuj larman vualon tiris al liaj okuloj (тотчас пелену слёз влекло к его глазам = застилало его глаза слезами) ia stranga emocio (какое-то странное волнение). Ne unufoje okazis (не один раз случалось), ke promenante sur la strato (что прогуливаясь по улице) li haltigis preterpasantan infanon (он останавливал проходящего мимо ребёнка). Kun malgaja rideto li profundiĝis (с грустной улыбкой он углублялся: profunda – глубокий) en observo de la senkulpaj okuloj (в созерцание невинных глаз: observi – наблюдать, следить, kulpo – вина) kaj ŝovis kelkajn groŝojn por bombono (и совал несколько грошей на конфету) en la etajn manojn (в маленькие руки). Poste (потом), kvazaŭ rifuĝante de persekutanta penso (словно спасаясь от преследующей мысли), li kuris tien kaj reen (он бегал туда и сюда: «туда и обратно») de strato al strato (от улицы к улице).

Malgraŭ ĉio lia animo havis sekretan doloron, kiu senĉese turmentis lin. Ofte li pasigis longajn horojn en melankolio. Nedivenebla ĉagreno tranĉis sulkojn sur lia frunto. Kiam oni parolis antaŭ li pri infanoj, tuj larman vualon tiris al liaj okuloj ia stranga emocio. Ne unufoje okazis, ke promenante sur la strato li haltigis preterpasantan infanon. Kun malgaja rideto li profundiĝis en observo de la senkulpaj okuloj kaj ŝovis kelkajn groŝojn por bombono en la etajn manojn. Poste, kvazaŭ rifuĝante de persekutanta penso, li kuris tien kaj reen de strato al strato.

Kvar jaroj pasis (четыре года миновали). Foje (однажды), dum plumbkolora novembra posttagmezo (в пасмурный: «цвета свинца» ноябрьский вечер: plumbo – свинец), revenante el sia oficejo (возвращаясь из своей конторы), li estis nekutime gaja (он был непривычно весел: kutimo – привычка, обыкновение). Li ĉirkaŭprenis kaj kisis sian edzinon tiel delikate (он обнял и поцеловал свою жену так нежно), kvazaŭ pie (словно благоговейно), kiel en la unuaj tagoj de la edzeca vivo (как в первые дни супружеской жизни). Kun miro ŝi rigardis lin (с удивлением она посмотрела на него).

Li sidiĝis al la tablo (он сел к столу) por trinki tason da kafo (чтобы выпить чашку кофе). Kun oftaj palpebrumoj li petole ridetis al sia edzino (с частыми морганиями он озорно улыбнулся своей жене). Milda (мягким), karesa (ласковым) kaj komprenon serĉanta estis lia rigardo (и понимание ищущим был его взгляд), sed ŝi ne povis diveni ĝian signifon (но она не могла разгадать его значение).

Kvar jaroj pasis. Foje, dum plumbkolora novembra posttagmezo, revenante el sia oficejo, li estis nekutime gaja. Li ĉirkaŭprenis kaj kisis sian edzinon tiel delikate, kvazaŭ pie, kiel en la unuaj tagoj de la edzeca vivo. Kun miro ŝi rigardis lin.

Li sidiĝis al la tablo por trinki tason da kafo. Kun oftaj palpebrumoj li petole ridetis al sia edzino. Milda, karesa kaj komprenon serĉanta estis lia rigardo, sed ŝi ne povis diveni ĝian signifon.

– Strangan humoron vi havas hodiaŭ (странное настроение у тебя сегодня) – ŝi rimarkis (она заметила).

Anstataŭ respondo li salte leviĝis (вместо ответа он вскочил: «прыжком поднялся»: salti – прыгать, levi – поднимать) kaj premante al si la edzinon (и прижимая к себе жену) li kisis kaj kisis ŝin (он целовал и целовал её).

– Nu, kion vi volas (что ты хочешь)?

Por momento li embarasiĝis (на мгновение он смутился: embarasi – затруднять, мешать), residiĝis al la tablo (снова сел к столу). Silento (молчание). Subite (внезапно), kvazaŭ eksplode (словно взорвавшись: «словно от взрыва, взрывно»: eksplodi – взорваться; вспылить, разразиться), li ekkriis (он закричал). Lia edzino preskaŭ faligis la tason (его жена почти уронила = едва не уронила чашку: fali – падать).

– Kiel vi opinius (как бы ты полагала = что бы ты думала: opinii – считать, полагать)? – li komencis kun troa aplombo (он начал с излишней самоуверенностью).

– Pri kio (о чём)?

– Se Dio donacus al ni infanon (если бы Бог подарил нам ребёнка)... ĉarman (очаровательного), bukloharan (кудрявого)...

– Nu jen (ну вот)! Vi denove plektas revon (ты опять плетёшь мечту), kiu finiĝas ĉiam (которая заканчивается всегда) per amara kaj vana riproĉo (горьким и напрасным упрёком).

– Strangan humoron vi havas hodiaŭ – ŝi rimarkis.

Anstataŭ respondo li salte leviĝis kaj premante al si la edzinon li kisis kaj kisis ŝin.

– Nu, kion vi volas?

Por momento li embarasiĝis, residiĝis al la tablo. Silento. Subite, kvazaŭ eksplode, li ekkriis. Lia edzino preskaŭ faligis la tason.

– Kiel vi opinius? – li komencis kun troa aplombo.

– Pri kio?

– Se Dio donacus al ni infanon... ĉarman, bukloharan...

– Nu jen! Vi denove plektas revon, kiu finiĝas ĉiam per amara kaj vana riproĉo.

– Ne (нет)! Neniam (никогда)! Tio estas mia sola revo (это моя единственная мечта) kaj ĝi devas (и она должна), jes jes (да-да), devas realiĝi (должна осуществиться). Nu, edzinjo (жёнушка), mia kara (моя дорогая), kiel vi opinius (что бы ты думала), se tio vere efektiviĝus (если бы это правда осуществилось)?

– Vi konas jam mian opinion (ты знаешь уже моё мнение). Ankaŭ mi tre amas la infanojn (я тоже очень люблю детей), sed vi scias (но ты знаешь), ke neeble estas ĉe ni (что невозможно у нас)... neeble... Kion fari (что делать)?! Ho kiel malfeliĉa mi estas (о, как я несчастна)! Ho kiel...

Ŝiaj okuloj pleniĝis per larmoj (её глаза наполнились слезами).

– Sed eble (но /это/ возможно)! – li konsolis ŝin kun triumfa certeco (он утешил её с торжествующей уверенностью).

La respondo surprizis ŝin (ответ поразил её). Kontraŭvole ŝi rigardis lian vizaĝon (невольно она посмотрела в его лицо), kies mieno brilis de ĝojo (чьё выражение сияло от радости). Ŝi penis diveni la penson (она пыталась разгадать мысль), kiu ankoraŭ kaŝis sin (которая ещё пряталась) en la naive revanta kapo de ŝia edzo (в наивной мечтательной: «наивно мечтающей» голове её мужа).

Pro la subita silento (от внезапного молчания), esplora rigardo de la edzino (испытующего взгляда жены: esplori – исследовать, изучать), li (он), kuraĝon perdinte (смелость утратив), ŝanĝis la tonon pli mallaŭta (сменил тон более тихим = на более тихий), malpli entuziasma (менее воодушевлённый).

– Ne! Neniam! Tio estas mia sola revo kaj ĝi devas, jes jes, devas realiĝi. Nu, edzinjo, mia kara, kiel vi opinius, se tio vere efektiviĝus?

– Vi konas jam mian opinion. Ankaŭ mi tre amas la infanojn, sed vi scias, ke neeble estas ĉe ni... neeble... Kion fari?! Ho kiel malfeliĉa mi estas! Ho kiel...

Ŝiaj okuloj pleniĝis per larmoj.

– Sed eble! – li konsolis ŝin kun triumfa certeco.

La respondo surprizis ŝin. Kontraŭvole ŝi rigardis lian vizaĝon, kies mieno brilis de ĝojo. Ŝi penis diveni la penson, kiu ankoraŭ kaŝis sin en la naive revanta kapo de ŝia edzo.

Pro la subita silento, esplora rigardo de la edzino, li, kuraĝon perdinte, ŝanĝis la tonon pli mallaŭta, malpli entuziasma.

– Vere (верно), vi estas prava (ты права)... sed tamen (но всё же), se tio povus okazi (если это могло бы случиться)... Edzinjo (жёнушка), mia kara (моя дорогая), amata mia (любимая моя)... mi ankoraŭ nenion petis de vi (я ещё ничего не просил у тебя). Ĉu ne (не так ли)? Nu bone (ну ладно)! Mi petis ja de vi por cigaro (я просил ведь у тебя на сигару) aŭ por bagatelaĵo (или на /какой-нибудь/ пустяк: bagatela – пустячный), sed (но)... sed edzinjo mia, vi scias ja (ты знаешь ведь), ke infano ne estas cigaro aŭ ia bagatelaĵo (что ребёнок – не сигара или какой-нибудь пустяк)... ĉu ne? Infano estas io alia (ребёнок – нечто другое), io pli (нечто большее). Ĝi estas vivcelo (он – цель жизни: celo – цель), la plej sankta io en la vivo (самое святое что-то в жизни)... ĉu ne? Ĝi estas ridetanta feliĉo de la familia vivo (он – улыбающееся счастье семейной жизни) kaj ne cigaro, aŭ ia alia bagatelaĵo... ĉu ne?

– Sed kion mi faru (но что мне делать)? Mi estas tiel malfeliĉa (я так несчастна) vidante vin suferanta (видя тебя страдающим) pro ĉi tiu neefektivigebla revo (из-за этой неосуществимой мечты: efektiva – настоящий, действительный, efektivigi – осуществить)... Vi scias ja (ты знаешь ведь), ke mi volonte donus mian propran vivon por vi (что я охотно отдала бы мою собственную жизнь за тебя)... – malesperis la virino (отчаивалась женщина) kaj larmoj ruliĝis sur ŝiaj vangoj (и слёзы катились по её щекам).

– Vere, vi estas prava... sed tamen, se tio povus okazi... Edzinjo, mia kara, amata mia... mi ankoraŭ nenion petis de vi. Ĉu ne? Nu bone! Mi petis ja de vi por cigaro aŭ por bagatelaĵo, sed... sed edzinjo mia, vi scias ja, ke infano ne estas cigaro aŭ ia bagatelaĵo... ĉu ne? Infano estas io alia, io pli. Ĝi estas vivcelo, la plej sankta io en la vivo... ĉu ne? Ĝi estas ridetanta feliĉo de la familia vivo kaj ne cigaro, aŭ ia alia bagatelaĵo... ĉu ne?

– Sed kion mi faru? Mi estas tiel malfeliĉa vidante vin suferanta pro ĉi tiu neefektivigebla revo... Vi scias ja, ke mi volonte donus mian propran vivon por vi... – malesperis la virino kaj larmoj ruliĝis sur ŝiaj vangoj.

– Aŭskultu min (послушай меня), edzinjo mia! Aŭskultu min – liaj okuloj malseke ekbrilis (его глаза влажно заблестели: seka – сухой). – Vi scias ja (ты знаешь ведь), ke infano estas vera trezoro (что ребёнок – настоящее сокровище), ke ĝi estas ridetanta (что он – улыбающееся)...

–... feliĉo de la familia vivo (счастье семейной жизни) – ŝi finis la frazon iom malpacience (она закончила фразу немного нетерпеливо). – Tre bone mi scias (очень хорошо я знаю), tre bone, sed kion mi faru (но что мне делать)? Kion mi faru? Kion vi deziras de mi (что ты желаешь от меня)?

– Ni adoptu unu (давай усыновим кого-нибудь: «одного»)!

Momenta silento (короткое: «мгновенное» молчание). Kun malsamaj pensoj ili rigardis unu la alian (с разными мыслями они смотрели друг на друга: sama – тот же самый, одинаковый).

– Ni adoptu unu! – ripetis la edzo preskaŭ plorante (повторил муж чуть не плача: «почти плача»). – Mi scias (я знаю), ke en la "Azilo por Trovitaj Infanoj" (что в «Приюте для найдёнышей»: «найденных детей») ni povos ricevi unu (мы сможем получить кого-нибудь)... Mi (я)...

La virino esplore rigardis (женщина испытующе смотрела) en la okulojn de sia edzo (в глаза своего мужа). Li embarasiĝis (он смутился) kaj daŭrigis kun troa fervoro (и продолжил с чрезмерным рвением: daŭri – продолжаться, длиться).

– Tie estas multe da infanoj orfaj (там много детей-сирот: «детей сиротливых»), sen helpo (без помощи) kaj forlasitaj de siaj gepatroj (и покинутых своими родителями)... Edzinjo, mia amata (моя любимая), mi petegas (я умоляю), adoptu ni unu el ili (давай усыновим одного из них)! Adoptu ni unu!

– Aŭskultu min, edzinjo mia! Aŭskultu min – liaj okuloj malseke ekbrilis. – Vi scias ja, ke infano estas vera trezoro, ke ĝi estas ridetanta...

–... feliĉo de la familia vivo – ŝi finis la frazon iom malpacience. – Tre bone mi scias, tre bone, sed kion mi faru? Kion mi faru? Kion vi deziras de mi?

– Ni adoptu unu!

Momenta silento. Kun malsamaj pensoj ili rigardis unu la alian.

– Ni adoptu unu! – ripetis la edzo preskaŭ plorante. – Mi scias, ke en la "Azilo por Trovitaj Infanoj" ni povos ricevi unu... Mi...

La virino esplore rigardis en la okulojn de sia edzo. Li embarasiĝis kaj daŭrigis kun troa fervoro.

– Tie estas multe da infanoj orfaj, sen helpo kaj forlasitaj de siaj gepatroj... Edzinjo, mia amata, mi petegas, adoptu ni unu el ili! Adoptu ni unu!

Kiel infano (как ребёнок) li genuis antaŭ ŝin (он встал на колени перед ней: genuo – колено, genui – стоять на коленях) kaj prenante en siajn larĝajn manplatojn (и беря в свои широкие ладони) la fingretojn de la edzino (пальчики жены), li sieĝis per kisoj ŝin (он осыпал: «осаждал» поцелуями её). Dum la kisado li ekploris (во время целования он заплакал) kaj ankaŭ ŝi ne povis reteni la larmojn (и она тоже не смогла сдержать слёз). Ŝi glatigis la hirtajn harojn de sia edzo (она пригладила взъерошенные волосы своего мужа: glata – гладкий) kaj kun virina delikateco konsentis (и с женской деликатностью согласилась).

– Ni adoptos unu (мы усыновим кого-нибудь), ni adoptos unu...

Kiel infano li genuis antaŭ ŝin kaj prenante en siajn larĝajn manplatojn la fingretojn de la edzino, li sieĝis per kisoj ŝin. Dum la kisado li ekploris kaj ankaŭ ŝi ne povis reteni la larmojn. Ŝi glatigis la hirtajn harojn de sia edzo kaj kun virina delikateco konsentis.

– Ni adoptos unu, ni adoptos unu...

La posta tago estis festotago por ili (следующий день был праздничным днём для них). Jam frumatene li zorge brosis la paradan veston (уже рано утром он старательно почистил парадную одежду: frua – ранний, broso – щётка) kaj ŝi prenis la plej ŝatatan kostumon el la ŝranko (а она взяла самый любимый костюм из шкафа). Li rigardis ĉiuminute (он смотрел каждую минуту) la montrilojn de la kukola horloĝo (на стрелки часов с кукушкой: montri – показывать, kukolo – кукушка) kaj esprimis dubon pri ĝia precizeco (и выражал сомнение в их точности). Fine alvenis la konvena horo (наконец, наступил подходящий час) por fari la viziton (чтобы сделать визит = нанести визит) ĉe la direktoro de la "Azilo por Trovitaj Infanoj" (у директора «Приюта для найдёнышей»).

La posta tago estis festotago por ili. Jam frumatene li zorge brosis la paradan veston kaj ŝi prenis la plej ŝatatan kostumon el la ŝranko. Li rigardis ĉiuminute la montrilojn de la kukola horloĝo kaj esprimis dubon pri ĝia precizeco. Fine alvenis la konvena horo por fari la viziton ĉe la direktoro de la "Azilo por Trovitaj Infanoj".

Ili ekiris (они пошли). Dumvoje li aĉetis en iu magazeno (по дороге: «во время дороги» он купил в каком-то магазине) pupeton kun moveblaj okuloj (куколку с движущимися: «движимыми» глазами: movi – двигать, шевелить).

La direktoro afable (директор любезно) servoprete akceptis ilin (услужливо принял их: servi – служить, preta – готовый). La afero estis tre facila (дело было очень лёгким), kvazaŭ preparita (как будто подготовленным), kion oni povis konstati el la mieno (что можно было установить: «констатировать» из выражения лица = о чём можно было догадаться по выражению лица) de sinjoro Melonkapo, tro naiva por esti bona aktoro (слишком наивного, чтобы быть хорошим актёром).

La direktoro kondukis ilin en grandan ĉambron (директор повёл их в большую комнату) de la du- kaj trijaraj infanoj (двух- и трёхлетних детей). La ploretado kaj kria ridado de la infanaro (хныканье и пронзительный: «крикливый» смех детворы: krii – кричать) estis la plej rava muziko (были самой восхитительной музыкой) por la oreloj de nia heroo (для ушей нашего героя). Liaj okuloj brilis pro ĝojo (его глаза сияли от радости) kaj kvazaŭ serĉante iun (и словно ища кого-то) li rigardadis tien kaj reen (он смотрел туда-сюда: «туда и обратно»). La rigardo fine trovis ripozon (взгляд наконец нашёл отдых = остановился) en fora angulo de la ĉambro (в дальнем углу комнаты). Knabineto (девчушка), apenaŭ trijara (едва трёхлетняя), kun pupeto ludis tie (с куколкой играла там).

Ili ekiris. Dumvoje li aĉetis en iu magazeno pupeton kun moveblaj okuloj.

La direktoro afable servoprete akceptis ilin. La afero estis tre facila, kvazaŭ preparita, kion oni povis konstati el la mieno de sinjoro Melonkapo, tro naiva por esti bona aktoro.

La direktoro kondukis ilin en grandan ĉambron de la du- kaj trijaraj infanoj. La ploretado kaj kria ridado de la infanaro estis la plej rava muziko por la oreloj de nia heroo. Liaj okuloj brilis pro ĝojo kaj kvazaŭ serĉante iun li rigardadis tien kaj reen. La rigardo fine trovis ripozon en fora angulo de la ĉambro. Knabineto, apenaŭ trijara, kun pupeto ludis tie.

Li kuris al ŝi (он подбежал к ней) kaj premante ŝin al si (и прижимая её к себе), li kisis kaj kisis ŝin kun emocia pasio (он целовал и целовал её с взволнованной: «эмоциональной» страстью). La infano rekone ridetis (ребёнок благодарно: «признающе» улыбнулся: rekoni – узнавать, признавать /знакомое/, rekono – признание), ĉirkaŭprenis lian kolon (обнял его шею). La graciaj fingretoj hirtigis liajn lipharojn (изящные пальчики взъерошили его усы: hirta – взъерошенный) kaj la zorge kombitan frizuron (и старательно уложенную причёску: kombi – расчёсывать).

Li kuris al ŝi kaj premante ŝin al si, li kisis kaj kisis ŝin kun emocia pasio. La infano rekone ridetis, ĉirkaŭprenis lian kolon. La graciaj fingretoj hirtigis liajn lipharojn kaj la zorge kombitan frizuron.

– Rigardu (посмотри), rigardu! – Li montris la infanon al sia edzino (он показал ребёнка своей жене). – Kiel bela ŝi estas (как красива она)! Kiel ĉarme ŝi ridetas (как очаровательно она улыбается)! Rigardu, edzinjo mia, tiun ĉi senkulpan rideton (на эту невинную улыбку)! Ĉu vi vidis iam pli belan (видела ли ты когда-нибудь более красивую)? Kaj tiujn brilantajn okulojn (а эти блестящие глаза)! Diamantoj (бриллианты), veraj (настоящие) diamantoj! Jen (вот), edzinjo kara, jen rigardu kiel etaj manplatoj (насколько маленькие ладони), ĉerizaj lipoj (вишнёвые губы), neĝblanka frunteto (белоснежный лобик: neĝo – снег)! Edzinjo, rigardu! Ŝi estas belega knabineto (она – прекрасная девчушка)... ĉu ne (не так ли)?

– Jes, beleta (да, хорошенькая), sed (но)... – kaj ŝi flustris al sia edzo (и она прошептала своему мужу) – ĉu vi ne vidas (разве ты не видишь), ke la etulino estas kripla (что малышка – калека: «увечная»)? Ŝi havas ĝibon (у неё горб).

Per subita gesto lia larĝa manplato (резким жестом его широкая ладонь: subita – внезапный; резкий, отрывистый) kovris la dorseton de la infano (накрыла спинку ребёнка). Doloraj larmoj tremetis en liaj okuloj (слёзы боли подрагивали в его глазах: doloro – боль).

– Ne (нет)! Ne! Ne vere (неправда)! Ŝi ne havas ĝibon (у неё нет горба)! Ŝi ne estas kripla (она – не калека)! Ne diru (не говори) edzinjo, ne diru tion (не говори этого)!

– Rigardu, rigardu! – Li montris la infanon al sia edzino. – Kiel bela ŝi estas! Kiel ĉarme ŝi ridetas! Rigardu, edzinjo mia, tiun ĉi senkulpan rideton! Ĉu vi vidis iam pli belan? Kaj tiujn brilantajn okulojn! Diamantoj, veraj diamantoj! Jen, edzinjo kara, jen rigardu kiel etaj manplatoj, ĉerizaj lipoj, neĝblanka frunteto! Edzinjo, rigardu! Ŝi estas belega knabineto... ĉu ne?

– Jes, beleta, sed... – kaj ŝi flustris al sia edzo – ĉu vi ne vidas, ke la etulino estas kripla? Ŝi havas ĝibon.

Per subita gesto lia larĝa manplato kovris la dorseton de la infano. Doloraj larmoj tremetis en liaj okuloj.

– Ne! Ne! Ne vere! Ŝi ne havas ĝibon! Ŝi ne estas kripla! Ne diru edzinjo, ne diru tion!

Por kaŝi sian emocion (чтобы скрыть своё волнение), li turnis la atenton al la infano (он обратил внимание к ребёнку) kaj parolis rapide ŝerce al ŝi (и говорил быстро шутливо ей).

– Rigardu etulino (посмотри, малышка), kion mi portis por vi (что я принёс для тебя). Nu kion (ну, что)?... Pupeton (куколку). Veran (настоящую) pupeton. Novan (новую) pupeton kun moveblaj okuloj (с движущимися глазами)... rigardu, nun la pupeto dormas (сейчас куколка спит)... nun la pupeto vekiĝas (сейчас куколка просыпается)... nun denove ĝi dormas (сейчас снова она спит)... kaj nun denove ĝi vekiĝas...

La infano kaptis la pupon (ребёнок схватил куклу), kisadis ĝiajn vangojn (целовал её щёки) mallerte pentritajn (кое-как: «неумело, неловко» раскрашенные: lerta – ловкий, искусный, pentri – рисовать, заниматься живописью; здесь – красить).

– Mi amas pupeton (я люблю куколку)! – ŝi pepetis (она пискнула: pepi – лепетать; чирикать, пищать) kaj forte premis la pupon al si (и сильно прижала куклу к себе).

– Edzinjo! Edzinjo!! ĉu vi aŭdas (ты слышишь)? – eksplodis (разразилось, вырвалось: «взорвалось») kun entuziasma krio (страстным: «воодушевлённым» криком) la sento el lia koro (чувство из его сердца). – Ŝi diris (она сказала) "mi amas pupeton". Edzinjo mia, ĉu vi aŭdis iam pli kortuŝan vorton (слышала ли ты когда-нибудь более трогательное слово)? Edzinjo mia... ni adoptu ŝin (давай усыновим её)... ni adoptu ŝin! Edzinjo... edzineto mia...

­

Por kaŝi sian emocion, li turnis la atenton al la infano kaj parolis rapide ŝerce al ŝi.

– Rigardu etulino, kion mi portis por vi. Nu kion?... Pupeton. Veran pupeton. Novan pupeton kun moveblaj okuloj... rigardu, nun la pupeto dormas... nun la pupeto vekiĝas... nun denove ĝi dormas... kaj nun denove ĝi vekiĝas...

La infano kaptis la pupon, kisadis ĝiajn vangojn mallerte pentritajn.

– Mi amas pupeton! – ŝi pepetis kaj forte premis la pupon al si.

– Edzinjo! Edzinjo!! ĉu vi aŭdas? – eksplodis kun entuziasma krio la sento el lia koro. – Ŝi diris "mi amas pupeton". Edzinjo mia, ĉu vi aŭdis iam pli kortuŝan vorton? Edzinjo mia... ni adoptu ŝin... ni adoptu ŝin! Edzinjo... edzineto mia...

La virino rigardis sian edzon (женщина посмотрела на своего мужа). Dolĉa kompreno (мягкое, нежное понимание: dolĉa – сладкий; приятный, милый), senfina kompato (бесконечная жалость), eĉ pardono varmigis ŝian animon (даже прощение согрели её душу: varma – тёплый). Ŝi fikse (она пристально), sed kun milda kareso (но с мягкой лаской), rigardis al liaj okuloj (смотрела в его глаза) kaj vidis en ili senesperan baraktadon de patra amo (и видела в них отчаянный трепет отцовской любви: espero – надежда). Ŝi mem ne sciis kial (она сама не знала почему), sed sentis emocian simpation al la eta orfino (но чувствовала эмоциональную симпатию к маленькой сироте) kaj preskaŭ kontraŭvole etendis la brakojn al ŝi (и почти против воли протянула руки к ней), transprenis la infanon de li (взяла: «переняла» ребёнка у него) kaj longe kisis ŝin (и крепко: «долго» поцеловала её).

– Diru al mi (скажи мне), etulino (малышка), panjo (мама)! Nur diru (только скажи = скажи же), kara (дорогая), pan-jo!

La infano kun necerta voĉo (ребёнок неуверенным голосом), nekonsciante pri la signifo de la vorto (не осознавая о значении слова = не понимая значения слова), ripetis ĝin (повторил его).

– Panjo...

La virino rigardis sian edzon. Dolĉa kompreno, senfina kompato, eĉ pardono varmigis ŝian animon. Ŝi fikse, sed kun milda kareso, rigardis al liaj okuloj kaj vidis en ili senesperan baraktadon de patra amo. Ŝi mem ne sciis kial, sed sentis emocian simpation al la eta orfino kaj preskaŭ kontraŭvole etendis la brakojn al ŝi, transprenis la infanon de li kaj longe kisis ŝin.

– Diru al mi, etulino, panjo ! Nur diru, kara, pan -jo !

La infano kun necerta voĉo, nekonsciante pri la signifo de la vorto, ripetis ĝin.

– Panjo...

Sinjoro Melonkapo, klinante sin al mano de sia edzino (склоняясь к руке своей жены), kisis ĝin kun larma danko (поцеловал её со слёзной благодарностью). Ŝia respondo estis delikata (её ответом была нежная), senriproĉa rideto (безупречная улыбка).

Kiu scias (кто знает)? eble en tiu ĉi momento (возможно, в этом момент) petis dian benon por ili (просила божьего благословения для них) en la transtera mondo (в потустороннем мире: tero – земля) – la animo de la iama knabino (душа прежней девушки: iam – когда-то) kun ruĝaj manoj kaj kontuzitaj kubutoj (с красными руками и ушибленными локтями).

Sinjoro Melonkapo, klinante sin al mano de sia edzino, kisis ĝin kun larma danko. Ŝia respondo estis delikata, senriproĉa rideto.

Kiu scias? eble en tiu ĉi momento petis dian benon por ili en la transtera mondo – la animo de la iama knabino kun ruĝaj manoj kaj kontuzitaj kubutoj.

Nigra Kristnasko

(Чёрное Рождество)

La unua neĝo degelis (первый снег таял) kaj la botoj de la surstrate vagantoj knedis kaĉan (и сапоги блуждающих по улице месили пюреобразную: vagi – блуждать, бродить, kaĉo – каша, пюре), nigran koton (чёрную грязь). Festrompanta melankolio ekkuŝis al la urbeto (непраздничная: «нарушающая праздник» печаль легла на городок: festo – праздник, rompi – сломать, разбить; нарушить). Nigra Kristnasko (чёрное Рождество). La Vintro-patro dormis (Отец-зима: «Зимний отец» спал) kaj la infanaj koroj vane atendis (и детские сердца напрасно ждали), ke li elskuu blankajn neĝoflokojn (чтобы он начал вытряхивать белые снежные хлопья) el sia barbo (из своей бороды). Eble la Vintro-patro koleris (возможно, Отец-зима сердился), kaj la vespero tute ne aspektos kristnaska por ili (и вечер совсем не будет выглядеть рождественским для них), se la neĝo ne grincos sub la paŝoj de la betlehemanoj (если снег не будет скрипеть под шагами вифлеемцев: Betlehemo – Вифлеем; вертепная драма /рождественский спектакль, изображающий рождение Иисуса Христа/; betlehemano – житель Вифлеема; участник рождественского спектакля), vizitantaj domon post domo (посещающих дом за домом) kaj se iliaj botoj per koto makulos la sojlojn (и если их сапоги грязью запачкают пороги: makulo – пятно).

La unua neĝo degelis kaj la botoj de la surstrate vagantoj knedis kaĉan, nigran koton. Festrompanta melankolio ekkuŝis al la urbeto. Nigra Kristnasko. La Vintro-patro dormis kaj la infanaj koroj vane atendis, ke li elskuu blankajn neĝoflokojn el sia barbo. Eble la Vintro-patro koleris, kaj la vespero tute ne aspektos kristnaska por ili, se la neĝo ne grincos sub la paŝoj de la betlehemanoj, vizitantaj domon post domo kaj se iliaj botoj per koto makulos la sojlojn.

La nemotiveblan koleron (необъяснимую злость: motivi – мотивировать, обосновать) klarigis kelkaj gepatroj al la infanoj (объясняли некоторые родители детям): "Vi ne estis obeemaj (вы не были послушными: obei – слушаться, подчиняться) kaj jen nun la Vintro-patro koleras (и вот теперь Отец-зима сердится), eble li forgesos alporti eĉ la kristnaskan arbon (возможно, он забудет принести даже рождественское дерево)." La gepatra despotismo en tiaj frazoj (родительский деспотизм в таких фразах) ĝuis sian potencon (наслаждался своей властью), sed tamen en la fundo de la koro (но всё же на дне сердца = в глубине души) ili riproĉis la ĉielon (они упрекали небеса) pro la manko de la blanke brilanta vintra kovrilo (за отсутствие белого сияющего зимнего покрова: kovri – покрывать, накрывать).

La nemotiveblan koleron klarigis kelkaj gepatroj al la infanoj: "Vi ne estis obeemaj kaj jen nun la Vintro-patro koleras, eble li forgesos alporti eĉ la kristnaskan arbon." La gepatra despotismo en tiaj frazoj ĝuis sian potencon, sed tamen en la fundo de la koro ili riproĉis la ĉielon pro la manko de la blanke brilanta vintra kovrilo.

Menaŝe, la servisto de la sinagogo (служитель синагоги), ne multe pensis pri la malĝojo de la kristanoj (не много думал о горе христиан). Kristnasko ne estas ja juda festo (Рождество ведь – не еврейский праздник). Tamen ankaŭ lia frunto respegulis la nuboplenan firmamenton (однако и его лоб отражал облачный небосвод: spegulo – зеркало, nubo – облако) kaj profunda ĉagreno vualigis liajn okulojn (и глубокая печаль застилала его глаза: vualo – вуаль, завеса) kiel la decembra nebulo la sunon (как декабрьский туман – солнце). Lia mizera (его жалкая), tro frue kurbiĝinta figuro (слишком рано скривившаяся фигура: kurba – кривой) kiel laca ombro (как усталая тень), forte premante sin al la muroj de la domoj (сильно прижимаясь к стенам домов), senbrue preterpasis (бесшумно проходила), evitis ĉiun renkonte venanton (избегала каждого навстречу идущего). De tempo al tempo li rigardis al la suno (время от времени он смотрел на солнце), kiu jam proksimiĝis al la rando de la horizonto (которое уже приближалось к краю горизонта). Estis vendredo (была пятница), kaj lia edzino atendis lin senpacience (и его жена ждала его нетерпеливо) pro du kaŭzoj (по двум причинам). Li rapidigis sian iradon (он ускорил свою ходьбу: rapida – быстрый, скорый), premante al si la pakaĵeton sub la akselo (прижимая к себе пакетик подмышкой: paki – упаковывать) kaj la boteleton en la manoj (и бутылочку в руках). En la unua modestadis la kandeloj por la vendredo (в первом были две простые свечи для пятницы: modesta – скромный) kaj en la boteleto li varmigis per siaj malgrasaj manoj (а в бутылочке он согревал своими худыми руками: varma – тёплый, graso – жир, grasa – жирный, толстый) la medikamenton por la malgranda Lejzer (лекарство для маленького Лазаря), por ke ĝi estu tuj uzebla post la alveno (чтобы его можно было сразу использовать после прихода /домой/: uzi – использовать).

Menaŝe, la servisto de la sinagogo, ne multe pensis pri la malĝojo de la kristanoj. Kristnasko ne estas ja juda festo. Tamen ankaŭ lia frunto respegulis la nuboplenan firmamenton kaj profunda ĉagreno vualigis liajn okulojn kiel la decembra nebulo la sunon. Lia mizera, tro frue kurbiĝinta figuro kiel laca ombro, forte premante sin al la muroj de la domoj, senbrue preterpasis, evitis ĉiun renkonte venanton. De tempo al tempo li rigardis al la suno, kiu jam proksimiĝis al la rando de la horizonto. Estis vendredo, kaj lia edzino atendis lin senpacience pro du kaŭzoj. Li rapidigis sian iradon, premante al si la pakaĵeton sub la akselo kaj la boteleton en la manoj. En la unua modestadis la kandeloj por la vendredo kaj en la boteleto li varmigis per siaj malgrasaj manoj la medikamenton por la malgranda Lejzer, por ke ĝi estu tuj uzebla post la alveno.

Ĉe la angulo de sia strato li devis halti (на углу своей улицы он должен был остановиться). Longe retenita tusado (долго сдерживаемый кашель) kvazaŭ eksplode eliĝis el lia ftiza pulmo (словно взрывом вырвался из его чахоточного лёгкого: eksplodi – взорваться, ftizo – туберкулёз, чахотка). La skuo senigis lin de ĉiuj fortoj (встряска лишила его всех сил: sen – без), liaj piedoj ŝancele tremadis (его ноги подкашивались: «шатаясь дрожали»: ŝanceli – шатать, колебать) kaj kaptis lin momenta sveneto (и овладел им короткий: «мгновенный» полуобморок: kapti – поймать, схватить, sveno – обморок). La kapon metante al muro de domo (голову прикладывая к стене дома) li spiris malfacile kaj kraĉis (он дышал тяжело и плевался). En la ŝaŭma salivo ruĝis gelatiniĝinta sango (в пенной слюне краснела свернувшаяся кровь/сгусток крови: gelatino – желатин; желе). Ĉe liaj lipoj aperis rezigna rideto (на его губах появилась отрешённая улыбка), submetiĝinta al la neevitebla fatalo (покорившаяся неизбежной судьбе: submeti – подложить; подчинить). Jam delonge li amikiĝis (уже давно он примирился: «подружился»: amiki – дружить) kun la bildo de la proksimiĝanta fino (с картиной приближающегося конца) kaj pro tio li rigardis indiferente ĝin (и из-за этого он смотрел равнодушно на него).

Ĉe la angulo de sia strato li devis halti. Longe retenita tusado kvazaŭ eksplode eliĝis el lia ftiza pulmo. La skuo senigis lin de ĉiuj fortoj, liaj piedoj ŝancele tremadis kaj kaptis lin momenta sveneto. La kapon metante al muro de domo li spiris malfacile kaj kraĉis. En la ŝaŭma salivo ruĝis gelatiniĝinta sango. Ĉe liaj lipoj aperis rezigna rideto, submetiĝinta al la neevitebla fatalo. Jam delonge li amikiĝis kun la bildo de la proksimiĝanta fino kaj pro tio li rigardis indiferente ĝin.

Negrave (неважно), ke unu judo pli aŭ malpli (что одним евреем больше или меньше) suferas sur tiu ĉi tero (страдает на этой земле), li pensis (он думал), sed subite akra doloro kunpremis lian koron (но внезапно острая боль сжала его сердце). Pri la malgranda Lejzer (о маленьком Лазаре), pri sia fileto li rememoris (о своём сынишке он вспомнил). Lian animon turmentis terura sinakuzo (его душу мучило ужасное самообвинение: akuzi – обвинять): eble lia patra kiso infektis la senpekulon (возможно, его отцовский поцелуй заразил безгрешного человека). Centfoje li malbenis sin por ĉiu kiso (сто раз он проклинал себя за каждый поцелуй), sed kion fari (но что делать) kaj kiel kontraŭstari al la kispetanta infana buŝo (и как противостоять просящему поцелуя детскому рту: peti – просить)? Ĉu ekzistas vera patra koro (разве существует настоящее отцовское сердце), kiu povas kontraŭstari tian tenton (которое может противостоять такому соблазну)? La malgranda Lejzer eble (возможно) pli baldaŭ forlasos la teran plorvalon (скорее покинет земную долину слёз: plori – плакать) ol la patro (чем отец). Menaŝe sentis (чувствовал), kvazaŭ kruela demono estus metinta pezan ŝtonon sur lian koron (будто жестокий демон положил тяжёлый камень на его сердце). Streĉante ĉiun forton li ekiris (напрягая все силы, он пошёл). La domo (дом), kie li loĝis (где он жил), estis ĉe la fino de la strato (был в конце улицы). Ankoraŭ longa vojo (ещё долгий путь), precipe por li (особенно для него).

Negrave, ke unu judo pli aŭ malpli suferas sur tiu ĉi tero, li pensis, sed subite akra doloro kunpremis lian koron. Pri la malgranda Lejzer, pri sia fileto li rememoris. Lian animon turmentis terura sinakuzo: eble lia patra kiso infektis la senpekulon. Centfoje li malbenis sin por ĉiu kiso, sed kion fari kaj kiel kontraŭstari al la kispetanta infana buŝo? Ĉu ekzistas vera patra koro, kiu povas kontraŭstari tian tenton? La malgranda Lejzer eble pli baldaŭ forlasos la teran plorvalon ol la patro. Menaŝe sentis, kvazaŭ kruela demono estus metinta pezan ŝtonon sur lian koron. Streĉante ĉiun forton li ekiris. La domo, kie li loĝis, estis ĉe la fino de la strato. Ankoraŭ longa vojo, precipe por li.

Sur la kontraŭa flanko de la strato malfermiĝis pordego (на противоположной стороне улицы открылись ворота: fermi – закрыть) kaj tri knaboj elvenis (и три мальчика вышли). La unua estis forta (первый был сильный), muskola (мускулистый), longstatura (долговязый: staturo – осанка, фигура; рост). Li havis ŝafistan kostumon (у него был костюм чабана: ŝafo – баран, овца) kaj tiris post si per ŝnuro blankan ŝafideton (и /он/ тянул за собой верёвкой белого ягнёнка). La dua estis plenvanga dikulo (второй был круглолицый: «полнощёкий» толстяк: vango – щека, dika – толстый) en kostumo de orienta reĝo (в костюме восточного короля) kun ora paperkrono sur la kapo (с золотой бумажной короной на голове) kaj tenis en sia mano brilantan stelon (и держал в своей руке блестящую звезду) el arĝentkolora papero (из серебристой: «цвета серебра» бумаги: arĝento – серебро), fiksitan sur stangeto (прикреплённую на палочку: stango – шест, жердь). La tria havis barbon el stupo (у третьего была борода из пакли), sur la kapo episkopan tiaron (на голове – епископская тиара) kaj en la manoj tenis la betleheman stalon (а в руках /он/ держал вифлеемский вертеп: stalo – хлев, стойло), faritan el papero (сделанный из бумаги). En la interno de la stalo brulis kandeleto (внутри вертепа горела свечка), kiu lumigis la dekoracion (которая освещала декорацию: lumi – светить): la etan Jesueton en la manĝotrogo (маленького Иисуса в яслях: trogo – корыто; кормушка), la sanktajn gepatrojn (святых родителей). La tri knaboj ekiris kantante (три мальчика пошли, напевая) sur la sama flanko de la strato (по той же стороне улицы).

Sur la kontraŭa flanko de la strato malfermiĝis pordego kaj tri knaboj elvenis. La unua estis forta, muskola, longstatura. Li havis ŝafistan kostumon kaj tiris post si per ŝnuro blankan ŝafideton. La dua estis plenvanga dikulo en kostumo de orienta reĝo kun ora paperkrono sur la kapo kaj tenis en sia mano brilantan stelon el arĝentkolora papero, fiksitan sur stangeto. La tria havis barbon el stupo, sur la kapo episkopan tiaron kaj en la manoj tenis la betleheman stalon, faritan el papero. En la interno de la stalo brulis kandeleto, kiu lumigis la dekoracion: la etan Jesueton en la manĝotrogo, la sanktajn gepatrojn. La tri knaboj ekiris kantante sur la sama flanko de la strato.

"Paco al homoj sur la tero (мир людям на земле),

Gloro al Dio en ĉielo (слава Богу на небесах)..."

Menaŝe rigardis al ili momenteton (смотрел на них короткое мгновение: «маленькое мгновение»), kaj lia koro ektremis (и его сердце вздрогнуло). Li rekonis en la longstatura knabo (он узнал в долговязом мальчике) la stratan heroon de la lasta pogromo (уличного героя последнего погрома). Malamo ekbrilis en la okuloj (ненависть сверкнула в глазах) de Menaŝe, kaj li murmuris malbenon (и он пробормотал проклятие). La tri knaboj ĉe la najbara domo (три мальчика у соседнего дома) per ceremoniaj alparoloj petis enirpermeson (церемониальными обращениями попросили разрешения войти: eniri – войти) kaj la pordego baldaŭ larĝe malfermiĝis (и ворота вскоре широко раскрылись) kaj infanaj ĝojkrioj eĥis en la muta strato (и детские радостные крики отдались эхом в безмолвной улице: eĥo – эхо, eĥi – отзываться эхом).

"Paco al homoj sur la tero,

Gloro al Dio en ĉielo..."

Menaŝe rigardis al ili momenteton, kaj lia koro ektremis. Li rekonis en la longstatura knabo la stratan heroon de la lasta pogromo. Malamo ekbrilis en la okuloj de Menaŝe, kaj li murmuris malbenon. La tri knaboj ĉe la najbara domo per ceremoniaj alparoloj petis enirpermeson kaj la pordego baldaŭ larĝe malfermiĝis kaj infanaj ĝojkrioj eĥis en la muta strato.

– Paco kaj dia beno estu sur tiu ĉi domo (мир и божье благословение пусть будут на этом доме)! – komencis la longstatura (начал долговязый). – Permesu al ni ripozi en via hejmo (позвольте нам отдохнуть в вашем доме)!

– Ni portis al vi montri la malgrandan Jesueton (мы принесли вам показать маленького Иисуса), kiu naskiĝis (который родился: naski – родить, породить) por instrui la homojn pri la amo (чтобы научить людей любви), – diris la plenvanga knabo (сказал круглолицый мальчик).

– Kaj venis al li reĝoj el oriento (и пришли к нему короли с востока) kaj simplaj ŝafistoj (и простые чабаны) por adori lin (чтобы поклониться ему: adori – обожать, поклоняться), – finis la enkondukan parolon la tria knabo (закончил вводную речь третий мальчик: konduki – вести), kaj la pordego fermiĝis post ili (и ворота закрылись за ними).

– Paco kaj dia beno estu sur tiu ĉi domo! – komencis la longstatura. – Permesu al ni ripozi en via hejmo!

– Ni portis al vi montri la malgrandan Jesueton, kiu naskiĝis por instrui la homojn pri la amo, – diris la plenvanga knabo.

– Kaj venis al li reĝoj el oriento kaj simplaj ŝafistoj por adori lin, – finis la enkondukan parolon la tria knabo, kaj la pordego fermiĝis post ili.

Menaŝe kontraŭvole pensadis pri la ĵus aŭditaj vortoj (невольно думал о только что услышанных словах). Ju pli li meditadis (чем больше он размышлял), des pli ne povis kompreni la kristanojn (тем больше не мог понять христиан). Ili havas la religion de la paco kaj fratamo (у них религия мира и братской любви: frato – брат) kaj tamen (и всё же), se li (если он), Menaŝe, la servisto de la sinagogo (служитель синагоги), nun kuraĝus transiri la alian flankon de la strato (сейчас осмелился бы перейти на другую сторону улицы), kie komenciĝas la kristana kvartalo (где начинается христианский квартал = квартал христиан) kaj li (и он), Menaŝe, la mizera judo (жалкий еврей), sincerkore dirus al ili (простодушно: «искренним сердцем» сказал бы им: sincera – искренний): "Pacon al homoj sur la tero (мир людям на земле), gloron al Dio en ĉielo (слава Богу на небесах)!", tiam tute certe la kristanoj konsiderus tion moko (тогда совершенно точно христиане посчитали бы это издевательством) kaj venĝus sin kruele (и отомстили бы ему: «и отомстили бы за себя» жестоко). Kiel strange (как странно), ke li (что он), Menaŝe, la neglektita fava judo de tiuj ĉi kristanoj (паршивый еврей, презренный этими христианами: neglekti – пренебрегать, favo – лишай, парша), tamen estas tia homo kiel ili (всё же такой /же/ человек, как они)! Kial do la senĉesa malamikeco (отчего же непрерывная вражда: ĉesi – перестать, прекратиться, amiko – друг)? Kial la oftaj sangaj venĝoj (отчего частые кровавые мщения)? Centmilojn da viktimoj (сотни тысяч жертв) jam postulis la multmiljara malbeno (уже потребовало проклятие многих тысячелетий: miljaro – тысячелетие), kies tutan pezon jam ĉe la naskiĝo devas senti (всю тяжесть которого уже при рождении должны чувствовать) multaj idoj de tiu ĉi dispelita popolo (многие потомки этого отверженного: «разогнанного» народа: peli – гнать). Ĉu ankoraŭ ne sufiĉe (разве ещё недостаточно)?

Menaŝe kontraŭvole pensadis pri la ĵus aŭditaj vortoj. Ju pli li meditadis, des pli ne povis kompreni la kristanojn. Ili havas la religion de la paco kaj fratamo kaj tamen, se li, Menaŝe, la servisto de la sinagogo, nun kuraĝus transiri la alian flankon de la strato, kie komenciĝas la kristana kvartalo kaj li, Menaŝe, la mizera judo, sincerkore dirus al ili: "Pacon al homoj sur la tero, gloron al Dio en ĉielo!", tiam tute certe la kristanoj konsiderus tion moko kaj venĝus sin kruele. Kiel strange, ke li, Menaŝe, la neglektita fava judo de tiuj ĉi kristanoj, tamen estas tia homo kiel ili! Kial do la senĉesa malamikeco? Kial la oftaj sangaj venĝoj? Centmilojn da viktimoj jam postulis la multmiljara malbeno, kies tutan pezon jam ĉe la naskiĝo devas senti multaj idoj de tiu ĉi dispelita popolo. Ĉu ankoraŭ ne sufiĉe?

La tri knaboj jam denove kantis sur la strato (три мальчика уже снова пели на улице), kiam Menaŝe atingis sian loĝejon (когда Менаше достиг своего жилья).

"Paco al homoj sur la tero,

Gloro al Dio en ĉielo..."

Menaŝe ekhaltis antaŭ sia sojlo (остановился перед своим порогом) kaj kun retenita spiro (и с задержанным дыханием = задержав дыхание) aŭskultis (слушал), ĉu li ne aŭdas la ploregon de sia edzino (не слышит ли он рыдание своей жены)? Ne (нет). Silento (тишина). Tamen tiu ĉi korhaltiga silento (всё же эта жуткая: «останавливающая сердце» тишина) ekkuŝis al lia brusto (легла на его грудь) kaj kun tremanta mano li ekpremis la anson (и дрожащей рукой он нажал на /дверную/ ручку: anso – ручка, рукоятка).

La tri knaboj jam denove kantis sur la strato, kiam Menaŝe atingis sian loĝejon.

"Paco al homoj sur la tero,

Gloro al Dio en ĉielo..."

Menaŝe ekhaltis antaŭ sia sojlo kaj kun retenita spiro aŭskultis, ĉu li ne aŭdas la ploregon de sia edzino? Ne. Silento. Tamen tiu ĉi korhaltiga silento ekkuŝis al lia brusto kaj kun tremanta mano li ekpremis la anson.

En la ĉambro regis duonhelo (в комнате царил полусвет: hela – светлый, яркий). En la unuaj momentoj li apenaŭ povis distingi (в первые мгновения он едва мог различать) inter la homaj figuroj kaj la mebloj (между человеческими фигурами и мебелью). Ĉe la kapo de la lito sidis lia edzino (у изголовья кровати сидела его жена) kaj apud ŝi staris la rabeno (а возле неё стоял раввин). Lia alta staturo tiel funebre (его высокая фигура так скорбно), tiel solene impresis (так торжественно впечатляла = производила такое торжественное впечатление), ke Menaŝe pro subita korpremo (что Менаше от внезапно сжавшегося сердца: «внезапного сжатия сердца») forgesis ĉiun salutvorton (забыл все приветственные слова) kaj liaj larmaj okuloj (и его слёзные = полные слёз глаза) kun rigida rigardo fiksiĝis al la lito (застывшим взглядом уставились: «зафиксировались» на кровать: fiksi – зафиксировать, закрепить), kie la malgranda Lejzer senmove kuŝis (где маленький Лазарь неподвижно лежал). Estis nur momenta silento (было только короткое молчание), sed por Menaŝe ĝi ŝajnis tre longa (но для Менаше оно показалось очень долгим), ĉar turmentaj demandoj mute svarmis ĉe liaj lipoj (потому что мучительные вопросы безмолвно роились у его губ).

En la ĉambro regis duonhelo. En la unuaj momentoj li apenaŭ povis distingi inter la homaj figuroj kaj la mebloj. Ĉe la kapo de la lito sidis lia edzino kaj apud ŝi staris la rabeno. Lia alta staturo tiel funebre, tiel solene impresis, ke Menaŝe pro subita korpremo forgesis ĉiun salutvorton kaj liaj larmaj okuloj kun rigida rigardo fiksiĝis al la lito, kie la malgranda Lejzer senmove kuŝis. Estis nur momenta silento, sed por Menaŝe ĝi ŝajnis tre longa, ĉar turmentaj demandoj mute svarmis ĉe liaj lipoj.

– Ĉu alvenis vi (/это/ пришёл ты), paĉjo kara (милый папа)? – muzikis al li la malforta paĉjovoko (пропел ему слабый зов: «зов, обращение к отцу»: muziki – музицировать, forta – сильный, voko – зов) de la malgranda Lejzer, kaj Menaŝe apenaŭ povis reteni la ekkrion de plifaciliĝo (едва смог сдержать вскрик облегчения: facila – лёгкий). Li metis la pakaĵon kaj la boteleton sur la tablon (он положил пакет и бутылочку на стол) kaj kuris al la lito (и подбежал к постели) por kisi la diafanajn manetojn (чтобы поцеловать прозрачные ручки) de la eta Lejzer kaj li kisis (и он целовал)... kisis ilin (целовал их) forgesante pri ĉio kaj pri ĉiu (забывая обо всём и обо всех).

– Ĉu alvenis vi, paĉjo kara? – muzikis al li la malforta paĉjovoko de la malgranda Lejzer, kaj Menaŝe apenaŭ povis reteni la ekkrion de plifaciliĝo. Li metis la pakaĵon kaj la boteleton sur la tablon kaj kuris al la lito por kisi la diafanajn manetojn de la eta Lejzer kaj li kisis... kisis ilin forgesante pri ĉio kaj pri ĉiu.

Jam brulis la kandeloj en la kupra kandelingo (уже горели свечи в медном подсвечнике), kiam Menaŝe levis sian kapon de la etaj manoj (когда Менаше поднял свою голову от маленьких рук). Li ĉirkaŭrigardis (он огляделся). Lia edzino preĝis ĉe la tablo (его жена молилась у стола), la rabeno kun kompatema mieno rigardis lin (раввин с сочувствующим выражением лица смотрел на него: kompati – жалеть, сочувствовать) kaj la knabeto spiretadis tre rapide (а мальчуган дышал очень быстро: spireti – мелко дышать). Menaŝe rememoris pri la medikamento (вспомнил про лекарство). La boteleto ankoraŭ staris nemalfermite (бутылочка ещё стояла неоткрытой). Li etendis sian manon al ĝi (он протянул свою руку к ней).

Jam brulis la kandeloj en la kupra kandelingo, kiam Menaŝe levis sian kapon de la etaj manoj. Li ĉirkaŭrigardis. Lia edzino preĝis ĉe la tablo, la rabeno kun kompatema mieno rigardis lin kaj la knabeto spiretadis tre rapide. Menaŝe rememoris pri la medikamento. La boteleto ankoraŭ staris nemalfermite. Li etendis sian manon al ĝi.

– Lasu ripozi la infanon (дайте отдохнуть ребёнку), Menaŝe! – diris mallaŭte la rabeno (сказал тихо раввин), kaj post momento li aldonis (и через мгновение он прибавил) – mi venis (я пришёл) por esti kun vi en tiu ĉi vespero (чтобы быть с вами в этот вечер).

Menaŝe longe rigardis al la okuloj de la rabeno (долго смотрел в глаза раввина) kaj li divenis liajn prisilentitajn pensojn (и он угадал то, о чём он молчал: «его умалчиваемые мысли»: prisilenti ion – замалчивать что-л.; умалчивать о чём-л.). La etendita mano rezigne falis (протянутая рука отрешённо упала) kaj li senvorte aŭskultis (и он безмолвно: «бессловесно» слушал) la lacan spiretadon (усталое дыхание) de la malgranda Lejzer. La etulo jam adiaŭadis de la vivo (малыш уже прощался с жизнью: «от жизни»).

– Lasu ripozi la infanon, Menaŝe! – diris mallaŭte la rabeno, kaj post momento li aldonis – mi venis por esti kun vi en tiu ĉi vespero.

Menaŝe longe rigardis al la okuloj de la rabeno kaj li divenis liajn prisilentitajn pensojn. La etendita mano rezigne falis kaj li senvorte aŭskultis la lacan spiretadon de la malgranda Lejzer. La etulo jam adiaŭadis de la vivo.

­ Neniu kuraĝis rompi la silenton (никто не смел нарушить тишину)... Menaŝe kun sekaj okuloj (с сухими глазами) rigardis al angulo de la plafono (смотрел в угол потолка), kie grasa araneo ŝpinis sian reton (где жирный паук плёл свою сеть: ŝpini – прясть, сучить). Li admiris ĝian lertan laboradon (он любовался его ловкой работой), post momento konstatis (через мгновение признал: «констатировал»), ke la plafono estas tro malpura (что потолок слишком грязный: pura – чистый). Jen venis al lia kapo ideo (то приходила в его голову идея) pri renovigo de la urbeta sinagogo (об обновлении городской синагоги), kie en la mallumaj anguloj ŝpinis retojn similaj araneoj (где в тёмных углах плели сети похожие пауки: lumo – свет), jen li rememoris pri la tago de sia edziĝa festeno (то он вспоминал о дне своей свадьбы: «пира женитьбы»: festeno – пир), kiam lia bona amiko (когда его добрый друг), la lignaĵisto Aron (деревообработчик Арон: ligno – древесина, lignaĵo – изделие из дерева), senpage pentris tiun ĉi plafonon per olea farbo (бесплатно покрасил этот потолок масляной краской: pago – плата)... La lignaĵiston oni mortigis jam antaŭ du jaroj (деревообработчика убили уже два года назад: morti – умереть)... Ho, kiel kortaŭze spiretadas la malgranda Lejzer (как душераздирающе дышит маленький Лазарь: taŭzi – трепать, мять; терзать)! Tiu ĉi stertora spirado (это хриплое дыхание)... ve (увы)... tiu ĉi neniam ripozanta spirado (это никогда не отдыхающее дыхание)... La patra kiso infektis lin (отцовский поцелуй заразил его)... Li (он), Menaŝe, estas la mortigisto (убийца)... kaj tiu araneo kiel rapide laboras (а тот паук как быстро работает)... Ĉu ĝi havas pulmon (есть ли у него лёгкие)?

Neniu kuraĝis rompi la silenton... Menaŝe kun sekaj okuloj rigardis al angulo de la plafono, kie grasa araneo ŝpinis sian reton. Li admiris ĝian lertan laboradon, post momento konstatis, ke la plafono estas tro malpura. Jen venis al lia kapo ideo pri renovigo de la urbeta sinagogo, kie en la mallumaj anguloj ŝpinis retojn similaj araneoj, jen li rememoris pri la tago de sia edziĝa festeno, kiam lia bona amiko, la lignaĵisto Aron, senpage pentris tiun ĉi plafonon per olea farbo... La lignaĵiston oni mortigis jam antaŭ du jaroj... Ho, kiel kortaŭze spiretadas la malgranda Lejzer! Tiu ĉi stertora spirado... ve... tiu ĉi neniam ripozanta spirado... La patra kiso infektis lin... Li, Menaŝe, estas la mortigisto... kaj tiu araneo kiel rapide laboras... Ĉu ĝi havas pulmon?

La pala virino rigardis sian edzon (бледная женщина смотрела на своего мужа). Lia vira (его мужское), barbokovrita vizaĝo (покрытое бородой лицо: barbo – борода) ŝajnis tiel infana (казалось таким детским)! Tiel infana, tiel mizera (таким жалким), tiel sensanga (таким бескровным: sango – кровь)! Kie ŝi vidis tian vizaĝon (где она видела такое лицо)? Ŝi vane penadis rememori pri simila mieno (она напрасно пыталась вспомнить о похожем выражении лица), kvankam ŝi kuraĝus ĵuri (хотя она осмелилась бы поклясться), ke ofte ŝi renkontis jam tiun puran infanan mienon (что часто она встречала уже это чистое детское выражение лица). Ŝia erarvaganta rigardo (её блуждающий взгляд: erari – ошибаться) subite falis al la malgranda Lejzer (внезапно упал на маленького Лазаря) kaj ŝi (и она), kvazaŭ unuafoje ŝi konstatus (словно впервые она /это/ признала), miris pri la simileco (удивилась сходству). La filo similas al sia patro (сын похож на своего отца)... La patro similas al sia filo (отец похож на своего сына)... Ili havas saman mienon (у них одинаковое выражение лица), saman sorton (одинаковая судьба)...

La pala virino rigardis sian edzon. Lia vira, barbokovrita vizaĝo ŝajnis tiel infana! Tiel infana, tiel mizera, tiel sensanga! Kie ŝi vidis tian vizaĝon? Ŝi vane penadis rememori pri simila mieno, kvankam ŝi kuraĝus ĵuri, ke ofte ŝi renkontis jam tiun puran infanan mienon. Ŝia erarvaganta rigardo subite falis al la malgranda Lejzer kaj ŝi, kvazaŭ unuafoje ŝi konstatus, miris pri la simileco. La filo similas al sia patro... La patro similas al sia filo... Ili havas saman mienon, saman sorton...

Nova teruro ektamburis en ŝia koro (новый ужас забился в её сердце: tamburo – барабан, tamburi – барабанить). Tiam do ankaŭ la patro baldaŭ (тогда ведь отец тоже скоро)... baldaŭ ankaŭ li (скоро и он), kaj ŝi restos sola (и она останется одна)... sola... kaj mankas unu butono sur lia veŝto (и не хватает одной пуговицы на его жилете)... Ŝi kudros ĝin (она пришьёт её). Certe (конечно) ŝi kudros ĝin, ĉar baldaŭ estos la enterigo (потому что скоро будут похороны) kaj li ne havas alian veŝton (а у него нет другого жилета)... Nu, jen en la domo de la kontraŭa flanko (вот в доме на противоположной стороне) jam oni ekbruligas la kandelojn sur la ornamita abio (уже зажигают свечи на украшенной ёлке: bruli – гореть)... La kristanoj festenas (христиане пируют)... Ankaŭ ni festenas (мы тоже пируем). Estas vendredo (/сегодня/ пятница: «есть пятница»). Ankaŭ ĉe ni brulas kandeloj (у нас тоже горят свечи)... unu el ili tiel rapide konsumiĝas (одна из них так быстро сгорает: «истощается»: konsumi – потреблять, расходовать)... kiel rapide (как быстро)!

Nova teruro ektamburis en ŝia koro. Tiam do ankaŭ la patro baldaŭ... baldaŭ ankaŭ li, kaj ŝi restos sola... sola... kaj mankas unu butono sur lia veŝto... Ŝi kudros ĝin. Certe ŝi kudros ĝin, ĉar baldaŭ estos la enterigo kaj li ne havas alian veŝton... Nu, jen en la domo de la kontraŭa flanko jam oni ekbruligas la kandelojn sur la ornamita abio... La kristanoj festenas... Ankaŭ ni festenas. Estas vendredo. Ankaŭ ĉe ni brulas kandeloj... unu el ili tiel rapide konsumiĝas... kiel rapide!

La rabeno klinante la kapon (раввин, склоняя голову) kalkulis la najlojn en la planko (считал гвозди в полу). Kiel mallarĝaj tabuloj (какие узкие доски: larĝa – широкий)! Tute ne ekonomie uzi tiajn mallarĝajn (совсем не экономно использовать такие узкие), ĉar ili bezonas multajn najlojn (потому что им требуется много гвоздей). Lignaj tabuloj (деревянные доски)... ligna tabulo (деревянная доска)... Por tiel malgrasa infano (для такого худого ребёнка) kiel tiu ĉi eta Lejzer (как этот маленький Лазарь) tamen sufiĉos unu el tiu speco (всё же хватит одной такой: «одной из такого сорта»)... Li baldaŭ silentiĝos (он скоро затихнет)... Kompatinda infano (бедный ребёнок: kompati – жалеть, сочувствовать)!... Ĉe li la servistino ĉiusemajne (у него служанка еженедельно: semajno – неделя) lavas almenaŭ unufoje la plankon (моет хотя бы один раз пол). Nu la edzino de tiu ĉi mizera (ну, жена этого бедного) Menaŝe... sed verdire semajnojn ŝi maldormis ĉe la lito (но, по правде говоря, неделю она не спала у постели: dormo – сон, maldormo – бессонница; бдение) de la malgranda Lejzer... Nu, eble morgaŭ (может быть, завтра)...

Ie proksime sur la strato (где-то близко на улице) eksonis la kanto de la tri betlehemanoj (зазвучала песня троих вифлеемцев).

"Paco al homoj sur la tero,

Gloro al Dio en ĉielo..."

La rabeno klinante la kapon kalkulis la najlojn en la planko. Kiel mallarĝaj tabuloj! Tute ne ekonomie uzi tiajn mallarĝajn, ĉar ili bezonas multajn najlojn. Lignaj tabuloj... ligna tabulo... Por tiel malgrasa infano kiel tiu ĉi eta Lejzer tamen sufiĉos unu el tiu speco... Li baldaŭ silentiĝos... Kompatinda infano!... Ĉe li la servistino ĉiusemajne lavas almenaŭ unufoje la plankon. Nu la edzino de tiu ĉi mizera Menaŝe... sed verdire semajnojn ŝi maldormis ĉe la lito de la malgranda Lejzer... Nu, eble morgaŭ...

Ie proksime sur la strato eksonis la kanto de la tri betlehemanoj.

"Paco al homoj sur la tero,

Gloro al Dio en ĉielo..."

La malgranda Lejzer levis la lacajn palpebrojn (поднял усталые веки) kaj kun streĉita atento aŭskultis (и с напряжённым вниманием слушал). Subite larĝa rideto vigligis lian mienon (внезапно широкая улыбка оживила его выражение лица). Li rememoris pri la rakontoj de Anastas Lukjanov (он вспомнил о рассказах Анастаса Лукьянова), sia sola kristana amiketo (своего единственного маленького друга-христианина), kiu antaŭ tagoj vizitis lin kaj parolis pri la baldaŭa alveno de Jesueto (который /несколько/ дней назад навещал его и говорил о скором приходе Иисуса), kiu portas donacojn al la infanoj (который приносит подарки детям). Anĉjo rakontis (Аник рассказывал), ke tiun tagon ĉiu homo ĝojas (что в этот день каждый человек радуется) kaj amas unu la alian (и любит друг друга), ĉar Jesueto frapas ĉe la pordoj (потому что Иисус стучит в двери: «у дверей») kaj li metas arbon sur la tablon (и он кладёт дерево на стол), kaj tiu arbo estas plena de dolĉaĵoj (и это дерево полно сладостей: dolĉa – сладкий) kaj sub ĝi estas diversaj ludiloj por la infanoj (а под ним – разные игрушки для детей: ludi – играть). En la pasinta jaro Jesueto portis tutan vagonaron al Anĉjo (в прошлом году Иисус принёс целый поезд Анику: vagono – вагон). Sed ĉu Jesueto amas nur la kristanajn infanojn (но разве Иисус любит только христианских детей)? Li demandis Anĉjon (он спросил Аника), sed li ne povis respondi (но тот не смог ответить), nur poste li diris (только потом он сказал), ke verŝajne Jesueto venos (что, вероятно, Иисус придёт) ankaŭ al la bonaj judaj infanoj (также к хорошим еврейским детям).

La malgranda Lejzer levis la lacajn palpebrojn kaj kun streĉita atento aŭskultis. Subite larĝa rideto vigligis lian mienon. Li rememoris pri la rakontoj de Anastas Lukjanov, sia sola kristana amiketo, kiu antaŭ tagoj vizitis lin kaj parolis pri la baldaŭa alveno de Jesueto, kiu portas donacojn al la infanoj. Anĉjo rakontis, ke tiun tagon ĉiu homo ĝojas kaj amas unu la alian, ĉar Jesueto frapas ĉe la pordoj kaj li metas arbon sur la tablon, kaj tiu arbo estas plena de dolĉaĵoj kaj sub ĝi estas diversaj ludiloj por la infanoj. En la pasinta jaro Jesueto portis tutan vagonaron al Anĉjo. Sed ĉu Jesueto amas nur la kristanajn infanojn? Li demandis Anĉjon, sed li ne povis respondi, nur poste li diris, ke verŝajne Jesueto venos ankaŭ al la bonaj judaj infanoj.

Nun la malgranda Lejzer komencis prijuĝadi sian bonecon (теперь маленький Лазарь начал расценивать: «осуждать» свою доброту = размышлять, был ли он хорошим: juĝi – судить; полагать, считать) kaj trovis sin tute bona (и нашёл себя совсем хорошим). Lia patro diris ja ne unufoje (его отец говорил ведь не один раз), ke li estas la plej granda trezoro (что он – самое большое сокровище) kaj beno de la hejmo (и благословение дома). Tiam do li ne povas esti evitata de Jesueto (тогда, значит, он не может быть избегаем Иисусом = значит, тогда Иисус обязательно придёт к нему). Tamen duboj vekiĝis en lia kapeto (однако сомнения пробудились в его головке) kaj tiuj turmentis lin (и они мучили его: «и те мучили его»). Por liberiĝi de ili (чтобы освободиться от них), li mallaŭte ekparolis (он тихо заговорил):

Nun la malgranda Lejzer komencis prijuĝadi sian bonecon kaj trovis sin tute bona. Lia patro diris ja ne unufoje, ke li estas la plej granda trezoro kaj beno de la hejmo. Tiam do li ne povas esti evitata de Jesueto. Tamen duboj vekiĝis en lia kapeto kaj tiuj turmentis lin. Por liberiĝi de ili, li mallaŭte ekparolis:

– Paĉjo kara (папа милый)!

Menaŝe ekatentis pri la voko de sia fileto (обратил внимание на зов: «о зове» своего сынишки) kaj turnis sin al li (и повернулся к нему).

– Paĉjo kara, – ripetis la infano (повторил ребёнок), – ĉu mi estas bona knabo (я – хороший мальчик)?

– La plej bona (самый лучший), fileto mia (сыночек мой). Vi estis ĉiam bona (ты был всегда хорошим), obeema (послушным: obei – слушаться, подчиняться) kaj mia sola trezoro (и моим единственным сокровищем).

– Tiam bone (тогда хорошо)!... Tiam li venos ankaŭ al mi (тогда он придёт и ко мне)...

– Kiu (кто)?... Kiun vi atendas (кого ты ждёшь)?

– Jesueton (Иисуса)... Li amas la bonajn infanojn (он любит хороших детей) kaj vizitas ilin (и посещает их)... Li venos ankaŭ al mi.

– Paĉjo kara!

Menaŝe ekatentis pri la voko de sia fileto kaj turnis sin al li.

– Paĉjo kara, – ripetis la infano, – ĉu mi estas bona knabo?

– La plej bona, fileto mia. Vi estis ĉiam bona, obeema kaj mia sola trezoro.

– Tiam bone!... Tiam li venos ankaŭ al mi...

– Kiu?... Kiun vi atendas?

– Jesueton... Li amas la bonajn infanojn kaj vizitas ilin... Li venos ankaŭ al mi.

Menaŝe rigardis al la rabeno (посмотрел на раввина), kvazaŭ atendante (как будто ожидая), ke li respondu ion kontentigan al la infano (чтобы тот ответил что-нибудь успокаивающее: «удовлетворительное» ребёнку: kontenta – довольный). La patrino rigide rigardis la rapide konsumiĝantan kandelon (мать оцепенело смотрела на быстро догорающую свечу).

– Li venos ankaŭ al mi, ĉu ne (не так ли)?!

La rabeno iom surprizite rigardis la infanon (раввин немного поражённо смотрел на ребёнка). Lin kortuŝis la esperplena mieno (его тронуло полное надежды лицо: espero – надежда), sed kion fari (но что делать)? Ĉu mensogi (солгать)? Ne, tute ne (вовсе нет)! Li alpaŝis al la lito (он шагнул к кровати), milde ekkaresis la febran blondan kapeton (мягко погладил горячую: «лихорадочную» белокурую головку: febro – лихорадка).

– Ne (нет), Lejzer, li ne vizitas la judajn infanojn (он не посещает еврейских детей).

Menaŝe rigardis al la rabeno, kvazaŭ atendante, ke li respondu ion kontentigan al la infano. La patrino rigide rigardis la rapide konsumiĝantan kandelon.

– Li venos ankaŭ al mi, ĉu ne?!

La rabeno iom surprizite rigardis la infanon. Lin kortuŝis la esperplena mieno, sed kion fari? Ĉu mensogi? Ne, tute ne! Li alpaŝis al la lito, milde ekkaresis la febran blondan kapeton.

– Ne, Lejzer, li ne vizitas la judajn infanojn.

Momenta paŭzo (короткая пауза). La infana vizaĝo montris (детское лицо выражало: «показывало») doloran trompiĝon (болезненное разочарование: «самообман»: trompi – обманывать), sed lia espero ankoraŭ vivis (но его надежда ещё жила).

– Ĉu vi konas lin (вы знаете его)?

– Ne, Lejzer, mi ne konas lin (я не знаю его).

– Kial (почему)?

– Ĉar mi ne volas koni lin (потому что я не хочу знать его).

Sincera miro streĉis la infanajn okulojn (искреннее удивление напрягло детские глаза = ребёнок уставился /на него/ с искренним удивлением: streĉi la rigardon/okulojn = всматриваться), kaj post momento li jam ridetis (а через мгновение он уже улыбнулся).

– Li venos al mi (он придёт ко мне), ĉar mi volas koni lin (потому что я хочу знать его).

– Neeble (невозможно), Lejzer, ĉar li ne amas la judajn infanojn (потому что он не любит еврейских детей).

Momenta paŭzo. La infana vizaĝo montris doloran trompiĝon, sed lia espero ankoraŭ vivis.

– Ĉu vi konas lin?

– Ne, Lejzer, mi ne konas lin.

– Kial?

– Ĉar mi ne volas koni lin.

Sincera miro streĉis la infanajn okulojn, kaj post momento li jam ridetis.

– Li venos al mi, ĉar mi volas koni lin.

– Neeble, Lejzer, ĉar li ne amas la judajn infanojn.

Longa silento (долгое молчание). La larmoj de Menaŝe silente faletis (слёзы Менаше тихо падали). Lia edzino kvazaŭ duonfreneze pro korprema penso (его жена словно полубезумно от гнетущей: «сжимающей сердце» мысли: freneza – безумный) rigardis sole la rapide konsumiĝantan kandelon (смотрела только на быстро догорающую свечу). La karesanta mano de la rabeno (ласкающая рука раввина) ankoraŭ kuŝis sur la frunteto (ещё лежала на лобике) de la malgranda Lejzer, kiu malfacile stertore spiretadis (который тяжело, хрипло дышал).

Antaŭ la pordego de la kontraŭflanka domo (перед воротами дома на противоположной стороне: flanko – сторона) eksonis tute klare (зазвучала совершенно отчётливо), penetre (проникновенно: penetri – проникать) la kanto de la betlehemanoj (песня вифлеемцев).

"Paco al homoj sur la tero,

Gloro al Dio en ĉielo..."

Longa silento. La larmoj de Menaŝe silente faletis. Lia edzino kvazaŭ duonfreneze pro korprema penso rigardis sole la rapide konsumiĝantan kandelon. La karesanta mano de la rabeno ankoraŭ kuŝis sur la frunteto de la malgranda Lejzer, kiu malfacile stertore spiretadis.

Antaŭ la pordego de la kontraŭflanka domo eksonis tute klare, penetre la kanto de la betlehemanoj.

"Paco al homoj sur la tero,

Gloro al Dio en ĉielo..."

La malgranda Lejzer rigardis al la plafono fikse (смотрел в потолок пристально), rigide (застывше), formorte (слабо: «замирающе»). Apenaŭ aŭdeble li parolis al si (едва слышно он говорил себе):

– Li ne amas la judajn infanojn (он не любит еврейских детей)... Anĉjo mensogis (Аник солгал)... Mi estas bona (я хороший) kaj tamen li ne venas al mi (и всё же он не приходит ко мне)... La rabeno ne konas (раввин не знает), ne volas koni lin (не хочет знать его)... Eble la paĉjo (может быть, папа)... la paĉjo... Jesueto estas kristano (Иисус – христианин) kaj ne vizitas la judajn infanojn (и не посещает еврейских детей)... Anĉjo estas kristano (Аник – христианин) kaj li vizitis min (и он навещал меня), ludis kun mi kaj batis min neniam (играл со мной и не бил меня никогда)... neniam.

La malgranda Lejzer rigardis al la plafono fikse, rigide, formorte. Apenaŭ aŭdeble li parolis al si:

– Li ne amas la judajn infanojn... Anĉjo mensogis... Mi estas bona kaj tamen li ne venas al mi... La rabeno ne konas, ne volas koni lin... Eble la paĉjo... la paĉjo... Jesueto estas kristano kaj ne vizitas la judajn infanojn... Anĉjo estas kristano kaj li vizitis min, ludis kun mi kaj batis min neniam... neniam.

Subite vekiĝis stranga spito en la infano (внезапно проснулось странное упрямство в ребёнке: spiti – действовать наперекор, вопреки). Streĉante ĉiun forton (напрягая все силы) li penadis eksidi (он пытался сесть), sed vane (но напрасно). Ĉiufoje plimalfaciliĝis lia spirado (всё: «каждый раз» затруднялось его дыхание). Lia malforta voĉo (его слабый голос) kvazaŭ stertore sputis la vortojn (словно хрипло выплёвывал слова: sputi – харкать, схаркивать).

– Jesueton al mi (Иисуса ко мне)... mi volas koni lin (я хочу знать его)... Jesueton... voku (позовите)... paĉjo (папа)... Li venos (он придёт)... Anĉjo diris (Аник сказал)... li venos al la (он придёт к)... al la... al la juda Lejzer (к еврейскому Лазарю)... Paĉjo voku... voku lin (позови его)... li estas (он)... estas... infano kiel mi (ребёнок, как я)... kiel Anĉjo (как Аник)... Paĉjo... Paĉjo voku... voku... lin... lin al mi (его ко мне)... al mi... al mi... al mi...

Subite vekiĝis stranga spito en la infano. Streĉante ĉiun forton li penadis eksidi, sed vane. Ĉiufoje plimalfaciliĝis lia spirado. Lia malforta voĉo kvazaŭ stertore sputis la vortojn.

– Jesueton al mi... mi volas koni lin... Jesueton... voku... paĉjo... Li venos... Anĉjo diris... li venos al la... al la... al la juda Lejzer... Paĉjo voku... voku lin... li estas... estas... infano kiel mi... kiel Anĉjo... Paĉjo... Paĉjo voku... voku... lin... lin al mi... al mi... al mi... al mi...

Plore petegis la infana voĉo (слёзно умолял детский голос: plori – плакать) kaj ĝi taŭzis la koron (и он терзал сердце) de Menaŝe. Li ne povis plu elteni (он не мог больше выдержать) kaj ĵetis sin sur la teron antaŭ la lito (и бросился на землю перед кроватью). La patrino kun sekaj okuloj rigardis la agonianton (мать с сухими глазами смотрела на бьющегося в агонии). Kun streĉita atento aŭskultis (с напряжённым вниманием слушала) la formortan melodion de la infana voĉo (замирающую мелодию детского голоса).

La rabeno kun profunda emocio batalis en si (раввин с глубоким волнением боролся в себе = боролся с собой). Post kelkaj minutoj la malgranda Lejzer mortos (через несколько минут маленький Лазарь умрёт), kaj li volas vidi la Jesueton (а он хочет видеть Иисуса). Jen, lasta deziro de mortanto (вот последнее желание умирающего). Kial ne plenumi la deziron de la eta senpekulo (почему не исполнить желание маленького безгрешного человека)... Almenaŭ provi (хотя бы попробовать). La homo venkis en li la rabenon (человек победил в нём раввина), kaj li ektuŝis la ŝultron (и он коснулся плеча) de Menaŝe.

Plore petegis la infana voĉo kaj ĝi taŭzis la koron de Menaŝe. Li ne povis plu elteni kaj ĵetis sin sur la teron antaŭ la lito. La patrino kun sekaj okuloj rigardis la agonianton. Kun streĉita atento aŭskultis la formortan melodion de la infana voĉo.

La rabeno kun profunda emocio batalis en si. Post kelkaj minutoj la malgranda Lejzer mortos, kaj li volas vidi la Jesueton. Jen, lasta deziro de mortanto. Kial ne plenumi la deziron de la eta senpekulo... Almenaŭ provi. La homo venkis en li la rabenon, kaj li ektuŝis la ŝultron de Menaŝe.

– Menaŝe, iru (идите)! La malgranda Lejzer volas vidi lin (хочет видеть его)... Voku lin (позовите его)!... Iru, Menaŝe, mi diras al vi (я говорю вам)!

Menaŝe levis la kapon (поднял голову), rigardis la rabenon (посмотрел на раввина) kaj danke kisis lian manon (и с благодарностью поцеловал его руку). Jen la rabeno divenis lian penson (вот раввин угадал его мысль) kaj li nun povas plenumi la lastan deziron (и он теперь может исполнить последнее желание) de la malgranda Lejzer, la lastan deziron de sia trezoro (своего сокровища)... Li leviĝis kaj ekiris al la pordo (он поднялся и пошёл к двери).

La infano senĉese (ребёнок безостановочно), kvazaŭ maŝine (словно механически), kantis solan frazon (напевал единственную фразу):

– Jesueton al mi... Jesueton al mi... al mi... al mi...

La kandelo ekflagris (свеча вспыхнула: flagri – полыхать, пламенеть), kaj la virino kun terurita gesto (и женщина резким движением: «испуганным жестом»: teruri – ужаснуть, привести в ужас) ŝirmis la flameton (заслонила огонёк: flamo – пламя), ke la aerblovo ne estingu ĝin (чтобы сквозняк: «дуновение воздуха» не погасил его: blovi – дуть).

– Menaŝe, iru! La malgranda Lejzer volas vidi lin... Voku lin!... Iru, Menaŝe, mi diras al vi!

Menaŝe levis la kapon, rigardis la rabenon kaj danke kisis lian manon. Jen la rabeno divenis lian penson kaj li nun povas plenumi la lastan deziron de la malgranda Lejzer, la lastan deziron de sia trezoro... Li leviĝis kaj ekiris al la pordo.

La infano senĉese, kvazaŭ maŝine, kantis solan frazon:

– Jesueton al mi... Jesueton al mi... al mi... al mi...

La kandelo ekflagris, kaj la virino kun terurita gesto ŝirmis la flameton, ke la aerblovo ne estingu ĝin.

Menaŝe kun senpacience batanta koro (с нетерпеливо бьющимся сердцем) staris ĉe la pordego de la domo (стоял у ворот дома). Li atendis la elvenon de la betlehemanoj (он ждал выхода вифлеемцев). Transiri al la kontraŭa flanko li ne kuraĝis (перейти на противоположную сторону он не осмелился), kvankam la strato estis senhoma kaj malluma (хотя улица была безлюдной и тёмной). Longe li atendis (долго он ждал), ĝis fine la pordego de Lukjanov malfermiĝis (пока, наконец, ворота Лукьянова не открылись) kaj la betlehemanoj kun la iluminita stalo elvenis (и вифлеемцы с освещённым вертепом вышли) kaj kantante ekiris al la najbara domo (и, напевая, пошли к соседнему дому). Menaŝe sentis (чувствовал), kvazaŭ iu premadus lian gorĝon (словно кто-то сжимал его горло), ĉar lia voĉo raŭke (потому что его голос хрипло) obtuze sonis (глухо звучал).

– Hej, kristanoj (эй, христиане)... bonaj (добрые) kristanoj...

Menaŝe kun senpacience batanta koro staris ĉe la pordego de la domo. Li atendis la elvenon de la betlehemanoj. Transiri al la kontraŭa flanko li ne kuraĝis, kvankam la strato estis senhoma kaj malluma. Longe li atendis, ĝis fine la pordego de Lukjanov malfermiĝis kaj la betlehemanoj kun la iluminita stalo elvenis kaj kantante ekiris al la najbara domo. Menaŝe sentis, kvazaŭ iu premadus lian gorĝon, ĉar lia voĉo raŭke obtuze sonis.

– Hej, kristanoj... bonaj kristanoj...

La tri betlehemanoj jam atingis la najbaran pordegon (три вифлеемца уже достигли соседних ворот). En la oreloj de Menaŝe postuleme (в ушах Менаше требовательно: postuli – требовать) senĉese zumis (непрерывно жужжало): "Jesueton al mi... al mi... al mi... al mi...!" Kun humila (смиренным), peteganta voĉo (умоляющим голосом), serĉante la konvenajn vortojn (ища подходящие слова), li balbutadis en sia malespero (он лепетал в своём отчаянии).

– Hej, haltu (остановитесь)!... Haltu, bonaj kristanoj!

La tri knaboj turnis sin al li (три мальчика повернулись к нему).

– He, kiu (эй, кто /ты/)? – demandis la longstatura (спросил долговязый).

Menaŝe luktis kontraŭ la larmoj (боролся со слезами: «против слёз»), kiuj ŝajnis flui interne al lia gorĝo (которые, казалось, текли: «казались течь» внутри к его горлу).

– Menaŝe... la servisto de la sinagogo (служитель синагоги)... mi loĝas ĉi tie (я живу здесь)... en tiu ĉi domo (в этом доме)...

– Nu, judo (ну, еврей), kion vi volas (что ты хочешь)?... Ĉu vi gluiĝis en la koto (ты влип в грязь: «приклеился в грязи»: glui – клеить)?

La tri betlehemanoj jam atingis la najbaran pordegon. En la oreloj de Menaŝe postuleme senĉese zumis: "Jesueton al mi... al mi... al mi... al mi...!" Kun humila, peteganta voĉo, serĉante la konvenajn vortojn, li balbutadis en sia malespero.

– Hej, haltu!... Haltu, bonaj kristanoj!

La tri knaboj turnis sin al li.

– He, kiu? – demandis la longstatura.

Menaŝe luktis kontraŭ la larmoj, kiuj ŝajnis flui interne al lia gorĝo.

– Menaŝe... la servisto de la sinagogo... mi loĝas ĉi tie... en tiu ĉi domo...

– Nu, judo, kion vi volas?... Ĉu vi gluiĝis en la koto?

La senkora ridado de la tri knaboj (бессердечный смех троих мальчиков) akre ektranĉis la koron (остро порезал сердце) de Menaŝe, sed en liaj oreloj postuleme zumis kaj zumis (но в его ушах требовательно жужжало и жужжало): "Jesueton al mi... al mi...!" Kun humila, peteganta voĉo, serĉante la konvenajn vortojn, li balbutadis en sia malespero.

– La malgranda Lejzer... li volas vidi Jesueton (он хочет видеть Иисуса)... Li estas infano (он – ребёнок)… bonaj kristanoj, li estas mortanta (он умирает) kaj li deziras vidi Jesueton (и он желает видеть Иисуса)... la malgranda Lejzer... Kompatu lin (пожалейте его), bonaj kristanoj... la malgranda Lejzer...

La tri knaboj embarasite rigardis unu la alian (три мальчика в замешательстве смотрели друг на друга: embarasi – затруднять, мешать), staris senkonsile (стояли в нерешительности, не зная, как быть: «без советов»: konsili – советовать), hezitante (колеблясь). Fine la longstatura ekridis (наконец долговязый засмеялся).

– Haha, tiu ĉi judo freneziĝis (этот еврей сошёл с ума)... Certe li estas freneza (конечно, он сумасшедший)... Nu, ni iru (идём)!

La senkora ridado de la tri knaboj akre ektranĉis la koron de Menaŝe, sed en liaj oreloj postuleme zumis kaj zumis: "Jesueton al mi... al mi...!" Kun humila, peteganta voĉo, serĉante la konvenajn vortojn, li balbutadis en sia malespero.

– La malgranda Lejzer... li volas vidi Jesueton... Li estas infano... bonaj kristanoj, li estas mortanta kaj li deziras vidi Jesueton... la malgranda Lejzer... Kompatu lin, bonaj kristanoj... la malgranda Lejzer...

La tri knaboj embarasite rigardis unu la alian, staris senkonsile, hezitante. Fine la longstatura ekridis.

– Haha, tiu ĉi judo freneziĝis... Certe li estas freneza... Nu, ni iru!

Menaŝe falis surgenuen (упал на колени: genuo – колено), la peltborderitan ĉapelon deprenis (отороченную мехом шляпу снял: pelto – мех, bordero – кайма, borderi – окаймлять) kaj korŝire petegis (и душераздирающе умолял).

– La malgranda Lejzer estas mortanta... li volas vidi Jesueton... la malgranda Lejzer... bonaj kristanoj... kompatu... kompatu min (пожалейте меня)... li estas mortanta... la malgranda Lejzer... malgranda Lejzer mortos kaj li (маленький Лазарь умрёт, а он)... kaj li... "Pacon al homoj sur la tero... Gloron al Dio..." Kristanoj, la malgranda Lejzer...

Menaŝe falis surgenuen, la peltborderitan ĉapelon deprenis kaj korŝire petegis.

– La malgranda Lejzer estas mortanta... li volas vidi Jesueton... la malgranda Lejzer... bonaj kristanoj... kompatu... kompatu min... li estas mortanta... la malgranda Lejzer... malgranda Lejzer mortos kaj li... kaj li... "Pacon al homoj sur la tero... Gloron al Dio..." Kristanoj, la malgranda Lejzer...

La longstatura knabo jam senpacienciĝis (долговязый мальчик уже потерял терпение: «лишился терпения»: pacienco – терпение) kaj urĝigis la eniron en la domon de Averkiev (и торопился войти: «делал неотложным, подгонял вход» в дом Аверкиева: urĝa – срочный, неотложный). La du aliaj hezitis (двое других колебались), eble emociiĝis (возможно, взволновались), kvankam tute ne povis kompreni la situacion (хотя совсем не могли понять ситуацию), kaj tiam malfermiĝis la pordego de Lukjanov (и тогда открылись ворота Лукьянова) kaj sur la sojlo aperis la malgranda Anĉjo (и на пороге появился маленький Аник) kun sia patrino (со своей матерью). Anĉjo tenis ornamitan branĉeton de abio (держал украшенную веточку ели) kaj ekiris al la kontraŭa flanko (и пошёл к противоположной стороне), al la domo (к дому), kie la malgranda Lejzer agoniis (где маленький Лазарь бился в агонии).

– Nu, iru (иди), Anĉjo! Diru al la malgranda Lejzer (скажи маленькому Лазарю), ke Jesueto portis lian abieton al ni (что Иисус принёс его ёлочку нам)!

La longstatura knabo jam senpacienciĝis kaj urĝigis la eniron en la domon de Averkiev. La du aliaj hezitis, eble emociiĝis, kvankam tute ne povis kompreni la situacion, kaj tiam malfermiĝis la pordego de Lukjanov kaj sur la sojlo aperis la malgranda Anĉjo kun sia patrino. Anĉjo tenis ornamitan branĉeton de abio kaj ekiris al la kontraŭa flanko, al la domo, kie la malgranda Lejzer agoniis.

– Nu, iru, Anĉjo! Diru al la malgranda Lejzer, ke Jesueto portis lian abieton al ni!

La virina voĉo sonis akre en la silento (женский голос прозвучал резко в тишине), kaj Menaŝe ekatentis (обратил внимание /на него/ = заметил его). Li rimarkis la etan ludkamaradon de sia fileto (он заметил маленького товарища по играм своего сыночка: ludi – играть, kamarado – товарищ). Senfina ĝojo kaj danko plenigis lian koron (бесконечная радость и благодарность наполнили его сердце) kaj saltante li kuris al la infano (и подпрыгивая, он подбежал к ребёнку). En kriaj frazoj eliĝis la ĝojo el li (в выкриках: «крикливых фразах» вырывалась радость из него).

– Jesueto venas al la malgranda Lejzer (Иисус приходит к маленькому Лазарю)... Ĉu vi vidas (вы видите)?... Jesueto venas al la mortanta juda infano (Иисус приходит к умирающему еврейскому ребёнку)... Anĉjo, la plej bona kristano (самый добрый христианин), portas al li abieton (несёт ему ёлочку)... al la malgranda Lejzer... Ĉu vi vidas?... al la malgranda mortanta Lejzer...

La virina voĉo sonis akre en la silento, kaj Menaŝe ekatentis. Li rimarkis la etan ludkamaradon de sia fileto. Senfina ĝojo kaj danko plenigis lian koron kaj saltante li kuris al la infano. En kriaj frazoj eliĝis la ĝojo el li.

– Jesueto venas al la malgranda Lejzer... Ĉu vi vidas?... Jesueto venas al la mortanta juda infano... Anĉjo, la plej bona kristano, portas al li abieton... al la malgranda Lejzer... Ĉu vi vidas?... al la malgranda mortanta Lejzer...

Menaŝe ekprenis la infanon (взял ребёнка), levis al si (поднял к себе = поднял на руки) kaj kure klopodis atingi sian domon (и бегом постарался достичь своего дома = и скорее побежал домой: klopodi – хлопотать, заботиться; стараться). El la tri betlehemanoj tiu (из троих вифлеемцев тот), kiu tenis la iluminitan stalon (который держал освещённый вертеп), senvorte ekiris al Menaŝe (безмолвно пошёл к Менаше). La plenvanga post kelkaj paŝoj sekvis lin (круглолицый через несколько шагов последовал за ним) kaj la altstatura (а долговязый) (kion fari sen betlehema stalo (что делать без вифлеемского вертепа)?) vole nevole paŝadis kune kun ili (волей-неволей шагал вместе с ними).

Menaŝe ekprenis la infanon, levis al si kaj kure klopodis atingi sian domon. El la tri betlehemanoj tiu, kiu tenis la iluminitan stalon, senvorte ekiris al Menaŝe. La plenvanga post kelkaj paŝoj sekvis lin kaj la altstatura (kion fari sen betlehema stalo?) vole nevole paŝadis kune kun ili.

Menaŝe larĝe malfermis sian pordon (широко открыл свою дверь). La kandeleto ekflagris (свечка вспыхнула). Anĉjo iris al la lito (подошёл к постели) kaj etendis la abieton al la malgranda Lejzer (и протянул ёлочку маленькому Лазарю), kiu jam kvazaŭ senkonscie stertoris (который уже почти: «словно» в беспамятстве: «бессознательно» хрипел: konscio – сознание). La tri betlehemanoj silente ekhaltis ĉe la sojlo (три вифлеемца молча остановились у порога). Miro (удивление), kortuŝa soleno (трогательная торжественность), sincera emocio alternis en ili (искреннее волнение чередовались в них), kaj unu post la alia deprenis sian ĉapelon (и один за другим /они/ сняли свою шляпу). La patrino (мать), kvazaŭ duonfreneze (словно полубезумно), ŝirmis la flamon de la kandelo (заслонила пламя свечи) per siaj manplatoj (своими ладонями). El la okuloj de la rabeno falis (из глаз раввина падали), falis abunde la larmoj (обильно слёзы).

Menaŝe larĝe malfermis sian pordon. La kandeleto ekflagris. Anĉjo iris al la lito kaj etendis la abieton al la malgranda Lejzer, kiu jam kvazaŭ senkonscie stertoris. La tri betlehemanoj silente ekhaltis ĉe la sojlo. Miro, kortuŝa soleno, sincera emocio alternis en ili, kaj unu post la alia deprenis sian ĉapelon. La patrino, kvazaŭ duonfreneze, ŝirmis la flamon de la kandelo per siaj manplatoj. El la okuloj de la rabeno falis, falis abunde la larmoj.

– Lejzer, – komencis mallaŭte la eta Anĉjo (начал тихо маленький Аник) kaj tenis la abieton antaŭ la mortanto (и держал ёлочку перед умирающим = и протянул ёлочку умирающему), – vian abieton Jesueto portis al ni (твою ёлочку Иисус принёс нам), ĉar mi diris antaŭ tagoj al mia patrino (потому что я сказал /несколько/ дней назад моей матери), ke vi estas bona juda knabo (что ты хороший еврейский мальчик) kaj vi volis (и ты хотел), ke Jesueto ankaŭ vin vizitu (чтобы Иисус и тебя посетил)... Ĉu ne (не так ли), Lejzer?... Vi diris (ты сказал /это/), ĉu ne?... Kial vi ne respondas (почему ты не отвечаешь)?... Ĉu vi mortos (ты умрёшь = ты умираешь), Lejzer?... Rigardu (посмотри), Jesueto venis al vi (Иисус пришёл к тебе)...

– Lejzer, – komencis mallaŭte la eta Anĉjo kaj tenis la abieton antaŭ la mortanto, – vian abieton Jesueto portis al ni, ĉar mi diris antaŭ tagoj al mia patrino, ke vi estas bona juda knabo kaj vi volis, ke Jesueto ankaŭ vin vizitu... Ĉu ne, Lejzer?... Vi diris, ĉu ne?... Kial vi ne respondas?... Ĉu vi mortos, Lejzer?... Rigardu, Jesueto venis al vi...

La okuloj (глаза) de la malgranda Lejzer fiksiĝis al la ornamita abieto (зафиксировались = уставились на украшенную ёлочку) kaj por momento aperis laca (и на мгновение появилась усталая), formorta rideto (слабая: «замирающая» улыбка) ĉe liaj lipoj (на его губах: «у его губ»). La rabeno (раввин), milde ŝovante sian brakon (мягко подсовывая свою руку) sub lian kapeton (под его головку), levis ĝin kaj (поднял её, и), vokante la staltenantan betlehemanon (подзывая держащего вертеп вифлеемца), sufloris al la infano (подсказал ребёнку):

La okuloj de la malgranda Lejzer fiksiĝis al la ornamita abieto kaj por momento aperis laca, formorta rideto ĉe liaj lipoj. La rabeno, milde ŝovante sian brakon sub lian kapeton, levis ĝin kaj, vokante la staltenantan betlehemanon, sufloris al la infano:

– Lejzer, rigardu (посмотри), li venis al vi (он пришёл к тебе)... Ĉu vi vidas (ты видишь)?... Tie (там), en la manĝotrogo (в яслях)... Ĉu vi vidas?... Li venis al vi en la koro de tiuj ĉi honestaj kristanoj (в сердце этих честных христиан)... – kaj plore tremis lia voĉo (и слёзно дрожал его голос) –...Li venis al ni (он пришёл к нам), judoj persekutitaj (преследуемым евреям), eble nun unuafoje ne kun sangmakulaj sabroj (возможно, сейчас впервые не с окровавленными: «запятнанными кровью» саблями: makulo – пятно), sed kun homa kompreno (но с человеческим пониманием)... Nu rigardu, malgranda Lejzer, tie li estas (там он = вон он) en la manĝotrogo (в яслях) kaj portis al vi abieton (и принёс тебе ёлочку)... Ĉu vi vidas?

Kun formorta stertoro (с замирающим хрипом), kun infana senpeka rideto respondis (с детской невинной улыбкой ответил: peko – грех) la malgranda Lejzer.

– Mi (я)... vidas (вижу)... lin (его)...

– Lejzer, rigardu, li venis al vi... Ĉu vi vidas?... Tie, en la manĝotrogo... Ĉu vi vidas?... Li venis al vi en la koro de tiuj ĉi honestaj kristanoj... – kaj plore tremis lia voĉo –...Li venis al ni, judoj persekutitaj, eble nun unuafoje ne kun sangmakulaj sabroj, sed kun homa kompreno... Nu rigardu, malgranda Lejzer, tie li estas en la manĝotrogo kaj portis al vi abieton... Ĉu vi vidas?

Kun formorta stertoro, kun infana senpeka rideto respondis la malgranda Lejzer.

– Mi... vidas... lin...

La longstatura knabo sentis ion nekonatan en si (долговязый мальчик чувствовал что-то незнакомое в себе), kaj tio igis lin pie ekkanti (и это заставило его набожно запеть): "Paco al homoj sur la tero..." La duan verson jam kantis kun li (вторую строчку уже пели с ним: verso – стих) liaj kamaradoj (его товарищи): "Gloro al Dio en ĉielo..."

Ekstere la Vintro-patro ekskuis sian barbon (снаружи Отец-зима встряхнул свою бороду) kaj ŝutis blankajn neĝoflokojn sur la teron (и высыпал белые хлопья снега на землю). Jen (вот), la Vintro-patro jam ne dormis (Отец-зима уже не спал) aŭ lia kolero mildiĝis (или его злость смягчилась).

La kandelo laste ekflagris (свеча в последний раз вспыхнула), kaj la patrino kun sekaj okuloj rigardis antaŭ sin (и мать с сухими глазами смотрела перед собой: «перед себя») senĉese ripetante solan vorton (непрерывно повторяя единственное слово):

– Estingiĝis (погасла: estingi – гасить)... estingiĝis... estingiĝis...

La longstatura knabo sentis ion nekonatan en si, kaj tio igis lin pie ekkanti: "Paco al homoj sur la tero..." La duan verson jam kantis kun li liaj kamaradoj: "Gloro al Dio en ĉielo..."

Ekstere la Vintro-patro ekskuis sian barbon kaj ŝutis blankajn neĝoflokojn sur la teron. Jen, la Vintro-patro jam ne dormis aŭ lia kolero mildiĝis.

La kandelo laste ekflagris, kaj la patrino kun sekaj okuloj rigardis antaŭ sin senĉese ripetante solan vorton:

– Estingiĝis... estingiĝis... estingiĝis...

Fratinoj

(Сёстры)

Nel penseme rigardis sian fratinon (Нэл задумчиво смотрела на свою сестру), sidantan ĉe la fortepiano (сидящую у фортепьяно) kaj subite sentis kompaton al ŝi (и внезапно почувствовала жалость к ней). Kiel diafane maldika ŝi estas (как прозрачно худа она)! Kiel tipa vilaĝa instruistineto (как типичная деревенская маленькая учительница) ŝi montras sin en ĉiuj siaj gestoj (она показывает себя во всех своих жестах), kutimoj (привычках), preferoj (предпочтениях). Jen ankaŭ nun ŝi ludas melodion (вот и сейчас она играет мелодию), kiu rememorigas pri lunatika amo (которая напоминает о сомнамбулической любви: lunatiko – лунатик, сомнамбула), tute ne konforma al la vervo kaj gusto (совсем не соответствующей энергии и вкусу: vervo – воодушевление, пыл) de la modernaj tempoj (настоящего времени: «современных времён»). Ŝian naturan palecon (её природную бледность) pliigas la plafona elektra lumo (усиливает: «увеличивает» падающий с потолка: «потолочный» электрический свет). Certe ŝi estas enamiĝinta (конечно, она влюблена). Kial ne (почему нет)? Jam antaŭ jaroj ŝi estus devinta edziniĝi (уже /несколько/ лет назад она должна была бы выйти замуж: «сделаться женой»), sed (но)...

Nel penseme rigardis sian fratinon, sidantan ĉe la fortepiano kaj subite sentis kompaton al ŝi. Kiel diafane maldika ŝi estas! Kiel tipa vilaĝa instruistineto ŝi montras sin en ĉiuj siaj gestoj, kutimoj, preferoj. Jen ankaŭ nun ŝi ludas melodion, kiu rememorigas pri lunatika amo, tute ne konforma al la vervo kaj gusto de la modernaj tempoj. Ŝian naturan palecon pliigas la plafona elektra lumo. Certe ŝi estas enamiĝinta. Kial ne? Jam antaŭ jaroj ŝi estus devinta edziniĝi, sed...

Tiu "sed" signifis la vilaĝon mem (это «но» означало саму деревню) kun ĝiaj vulgaraj dandoj (с её вульгарными франтами), eble tro drastemaj al la revema (возможно, слишком грубыми для: «к» мечтательного: drasta – сильнодействующий, резкий), iom nerve malforta karaktero de ŝia fratino (немного нервного и слабого: «нервно слабого» характера её сестры). Sincerdire (честно говоря), Nel mem iris for antaŭ jaroj (сама ушла/уехала /несколько/ лет назад) por rifuĝi ĝuste de tiuj dandoj (чтобы скрыться именно от этих франтов) kaj de tiam ĉiujare tri- aŭ kvarfoje (и с тех пор каждый год три или четыре раза) ŝi revenas viziti la forlasitan gepatran hejmon (она возвращается навестить покинутый родительский дом), kie ŝiaj maljuna patrino kaj fratino vivas kune (где её старая мать и сестра живут вместе) en animfremda duopo (будучи чужими друг другу, отчуждённо: «в душевно чужой паре»: animo – душа). Jes (да), la patrino kaj fratino vivas kune en animfremda duopo. Jes, la patrino povus modeli (мать могла бы позировать: «быть образцом»: modelo – модель, образец) kiel tipa vilaĝa vidvino (как типичная деревенская вдова) por peniko de pentroartisto (для кисти живописца).

Tiu "sed" signifis la vilaĝon mem kun ĝiaj vulgaraj dandoj, eble tro drastemaj al la revema, iom nerve malforta karaktero de ŝia fratino. Sincerdire, Nel mem iris for antaŭ jaroj por rifuĝi ĝuste de tiuj dandoj kaj de tiam ĉiujare tri- aŭ kvarfoje ŝi revenas viziti la forlasitan gepatran hejmon, kie ŝiaj maljuna patrino kaj fratino vivas kune en animfremda duopo. Jes, la patrino kaj fratino vivas kune en animfremda duopo. Jes, la patrino povus modeli kiel tipa vilaĝa vidvino por peniko de pentroartisto.

La intimeco (близость), kiu ŝin ligas al ŝia filino (которая её привязывает к её дочери), loĝanta kun ŝi (живущей с ней), pli similas al toleremo (больше походит на терпимость: toleri – терпеть, выносить) ol al komprenemo (чем на понимание). Nu, jes (ну да), la patrino ankaŭ ŝin ne komprenis (мать и её не понимала) kaj nun ŝi rememoras pri la kvereloj (и теперь она вспоминает о ссорах), kiuj antaŭis ŝian forkuron en la urbon (которые предваряли её побег в город). Tamen nun ŝi jam konstatas (однако сейчас она уже признаёт), ke inter ŝi kaj la patrino (что между ней и матерью) ekzistas gravaj similaj trajtoj en la karaktero (существуют важные схожие черты в характере). La unua kaj plej grava simileco estas (первое и самое важное сходство /в том/), ke ili ambaŭ rigardas la mondon reale (что они обе смотрят на мир реально): ŝi en la urbo (она – в городе), la patrino en la vilaĝo (мать – в деревне). Ili ambaŭ adaptiĝas al la loka atmosfero (они обе приспосабливаются к местной обстановке), al la regantaj kutimoj (к господствующим привычкам): ŝi fariĝis laŭmodа urbanino (она сделалась модной горожанкой: modo – мода), la patrino restis malnovmoda vilaĝanino (мать осталась старомодной селянкой).

La intimeco, kiu ŝin ligas al ŝia filino, loĝanta kun ŝi, pli similas al toleremo ol al komprenemo. Nu, jes, la patrino ankaŭ ŝin ne komprenis kaj nun ŝi rememoras pri la kvereloj, kiuj antaŭis ŝian forkuron en la urbon. Tamen nun ŝi jam konstatas, ke inter ŝi kaj la patrino ekzistas gravaj similaj trajtoj en la karaktero. La unua kaj plej grava simileco estas, ke ili ambaŭ rigardas la mondon reale: ŝi en la urbo, la patrino en la vilaĝo. Ili ambaŭ adaptiĝas al la loka atmosfero, al la regantaj kutimoj: ŝi fariĝis laŭmodа urbanino, la patrino restis malnovmoda vilaĝanino.

Sed ŝia fratino Lenjo (но её сестра Лена) prezentas sin inter ili (представляет собой: «представляет себя» между ними) kiel animfremda estaĵo (чужое по духу: «как чужое по духу» существо). Laŭaspekte Lenjo estas modpasinta (по виду Лена старомодна: «прошедшей моды»: aspekto – вид), laŭ pensoj tro progresema por kompreni la hodiaŭon (по мыслям – слишком прогрессивна, чтобы понять сегодняшний день). Jen ŝia ĵus pretigita kostumo (вот её только что приготовленный костюм) estas laŭ minimume dudekjara modelo (в соответствии с минимум двадцатилетним образцом) = (её новый костюм соответствует образцу как минимум двадцатилетней давности), ŝia frizaĵo tro simpla (её причёска слишком проста) por plaĉi aŭ la junuloj (чтобы нравиться юношам), ŝiaj ŝuoj kvazaŭ sakrilegie trograndigas (её туфли словно нарочно: «безбожно» преувеличивают: sakrilegia – кощунственный; безбожный) ŝiajn miniaturajn piedetojn (её миниатюрные ножки), entute ŝia sinteno (вообще её поведение), parolmaniero (манера говорить) impresas kiel knabina idealo (впечатляют как = производят впечатление идеала девушки) de junuloj antaŭ kvardek jaroj (юношей сорок лет назад). Ne, neeble (нет, невозможно)! Iel ŝi devus skui tiun ĉi lunatikiulinon (как-нибудь она должна бы вытрясти эту сомнамбулу) el la revomondo (из мира грёз) kaj konduki ŝin al la realeco de la vivo (и привести её к реальности жизни). Tio estas ja ŝia fratina devo (это ведь её сестринский долг).

Sed ŝia fratino Lenjo prezentas sin inter ili kiel animfremda estaĵo. Laŭaspekte Lenjo estas modpasinta, laŭ pensoj tro progresema por kompreni la hodiaŭon. Jen ŝia ĵus pretigita kostumo estas laŭ minimume dudekjara modelo, ŝia frizaĵo tro simpla por plaĉi aŭ la junuloj, ŝiaj ŝuoj kvazaŭ sakrilegie trograndigas ŝiajn miniaturajn piedetojn, entute ŝia sinteno, parolmaniero impresas kiel knabina idealo de junuloj antaŭ kvardek jaroj. Ne, neeble! Iel ŝi devus skui tiun ĉi lunatikiulinon el la revomondo kaj konduki ŝin al la realeco de la vivo. Tio estas ja ŝia fratina devo.

— Lenjo, kion vi ludas (что ты играешь)? Ĉu denove la "Lastan leteron" (снова «Последнее письмо»)?

— Ne (нет)! Ion novan (кое-что новое). Ĝia titolo estas "Arbara idilio" (его название – «Лесная идиллия»).

— Jen (вот), tio karakterizas vin (это характеризует тебя). Kial vi ne ludas fokstroton (почему ты не играешь фокстрот)? Aŭ la plej laŭmodan dancmuzikon (или самую модную танцевальную музыку) "Makak hupe"?

— Ili ne interesas min (они не интересуют меня)... Almenaŭ nun ne (по крайней мере сейчас – нет)... — ŝiaj fingretoj ree elvokis sentimentajn akordojn (её пальчики снова вызвали сентиментальные аккорды), arpeĝojn (арпеджио). — Ĉu ne bele (разве не красиво), Nel?

— Ne! Tute ne (вовсе нет)! Mortintaj melodioj (отжившие: «умершие» мелодии), kadavroodoraj lamentadoj pri la amo (тухлые: «пахнущие трупом» воздыхания о любви: kadavro – труп, odori – пахнуть, lamenti – жаловаться, причитать), pri amdoloro (о любовной боли), pri koraj fantaziaĵoj (о сердечных фантазиях). Ili terure mensogas (они ужасно лгут). Se la amo estus tia (если бы любовь была таким)... tia anemia palpado (таким анемичным блужданием на ощупь: «ощупыванием»), blinda senorientiĝo (слепой дезориентированностью), tute certe la virinoj ĉesus naski (совершенно точно женщины перестали бы рожать) kaj la viroj (а мужчины)...

— Lenjo, kion vi ludas? Ĉu denove la "Lastan leteron"?

— Ne! Ion novan. Ĝia titolo estas "Arbara idilio".

— Jen, tio karakterizas vin. Kial vi ne ludas fokstroton? Aŭ la plej laŭmodan dancmuzikon "Makak hupe"?

— Ili ne interesas min... Almenaŭ nun ne... — ŝiaj fingretoj ree elvokis sentimentajn akordojn, arpeĝojn. — Ĉu ne bele, Nel?

— Ne! Tute ne! Mortintaj melodioj, kadavroodoraj lamentadoj pri la amo, pri amdoloro, pri koraj fantaziaĵoj. Ili terure mensogas. Se la amo estus tia... tia anemia palpado, blinda senorientiĝo, tute certe la virinoj ĉesus naski kaj la viroj...

— Nel, ne estu tro vulgara (не будь слишком пошлой).

— Ĉu tro vulgara?! ŝajnas (кажется), ke vi ankoraŭ volas kredigi al vi (что ты ещё хочешь внушить себе: kredi – верить), ke la infanojn alportas la cikonioj (что детей приносят аисты). Vi devus jam scii (ты должна бы уже знать), ke (что)...

— Mi scias (я знаю), kara (дорогая) Nel, mi scias. Antaŭ dekdu jaroj vi mem bonvolis klarigi al mi (двенадцать лет назад ты сама изволила объяснить мне), ke tiun problemon solvis Adamo kaj Evo (что эту проблему решили Адам и Ева) sen tiu klakanta birdo (без этой трескучей птицы: klaki – щёлкать, клацать). Kredu (поверь), ke de tiam ankaŭ mi klopodis (что с тех пор я тоже старалась) ĝuste orientiĝi pri la biologio (точно ориентироваться о биологии = хорошо разбираться в биологии).

— Dank' al Dio (слава: «спасибо» Богу)! Tamen ŝajnas al mi (всё же кажется мне), ke vi ne tute komprenas la vivon (что ты не совсем понимаешь жизнь), tiun vivon (ту жизнь), kiun havas surtere la piedirantoj (которую имеют на Земле прозаичные люди: «пешеходы, ходящие пешком»: piediri – идти пешком). Kiel oni prave asertas (как правильно утверждают), neniu virino ricevas infanon tra la aero (ни одна женщина не получает ребёнка по воздуху: «через воздух»), eĉ se ŝi fariĝas doktorino de la biologio (даже если она становится доктором биологии).

— Nel, ne estu tro vulgara.

— Ĉu tro vulgara?! ŝajnas, ke vi ankoraŭ volas kredigi al vi, ke la infanojn alportas la cikonioj. Vi devus jam scii, ke...

— Mi scias, kara Nel, mi scias. Antaŭ dekdu jaroj vi mem bonvolis klarigi al mi, ke tiun problemon solvis Adamo kaj Evo sen tiu klakanta birdo. Kredu, ke de tiam ankaŭ mi klopodis ĝuste orientiĝi pri la biologio.

— Dank' al Dio! Tamen ŝajnas al mi, ke vi ne tute komprenas la vivon, tiun vivon, kiun havas surtere la piedirantoj. Kiel oni prave asertas, neniu virino ricevas infanon tra la aero, eĉ se ŝi fariĝas doktorino de la biologio.

Lenjo subite interrompis la ludadon (Лена внезапно прервала игру), turnis sin per la turnseĝo al sia fratino (повернулась на крутящемся стуле к своей сестре: seĝo – стул) kaj tute gaje ekridis (и совсем весело засмеялась).

— Nel, vi eraras (ты ошибаешься)! Laŭ la plej novaj eksperimentoj oni asertas (согласно самым последним: «самым новым» экспериментам утверждают), ke virino povas ricevi infanon tra la aero (что женщина может получить ребёнка по воздуху) eĉ nekonante la (даже не зная)... la... cikonion (аиста). Antaŭ nelonge mi legis pri tio interesan disertaĵon (недавно я читала об этом интересный научный трактат: disertaĵo – диссертация, научный труд); infano sen amo (ребёнок без любви)!

Nel mem ridetis por momento (сама улыбнулась на мгновение), poste pli verve (потом более воодушевлённо), pli temperamente daŭrigis (более темпераментно продолжила).

Lenjo subite interrompis la ludadon, turnis sin per la turnseĝo al sia fratino kaj tute gaje ekridis.

— Nel, vi eraras! Laŭ la plej novaj eksperimentoj oni asertas, ke virino povas ricevi infanon tra la aero eĉ nekonante la... la... cikonion. Antaŭ nelonge mi legis pri tio interesan disertaĵon; infano sen amo!

Nel mem ridetis por momento, poste pli verve, pli temperamente daŭrigis.

— Aŭskultu (послушай)! Ne pri infano temas (не о ребёнке речь). Ne! Sed pri la amo (а о любви). Ĉu vi komprenas (ты понимаешь)? Amo (любовь), kiu feliĉigas la junajn korojn (которая делает счастливыми молодые сердца). Eĉ ne pri tio temas (даже не об этом речь). Mi volas aludi (я хочу намекнуть), ke la amo en ĉiu epoko (что любовь в любую эпоху) havis siajn artifikaĵojn (имела свои уловки), kiujn oni aplikis por plaĉi unu al alia (которые применяли, чтобы нравиться друг другу). Ankaŭ la moderna epoko havas ruzaĵojn (и наше время: «современная эпоха» имеет хитрости: ruza – хитрый) por veki la aman senton (чтобы пробудить чувство любви: «любовное чувство»).

— Mi ne komprenas vin (я не понимаю тебя).

— Aŭskultu! Ne pri infano temas. Ne! Sed pri la amo. Ĉu vi komprenas? Amo, kiu feliĉigas la junajn korojn. Eĉ ne pri tio temas. Mi volas aludi, ke la amo en ĉiu epoko havis siajn artifikaĵojn, kiujn oni aplikis por plaĉi unu al alia. Ankaŭ la moderna epoko havas ruzaĵojn por veki la aman senton.

— Mi ne komprenas vin.

— Ho, ci naivulino (ты глупышка: naivulo – простак, наивный человек)! Vere (в самом деле), ci estas vilaĝa anseridino (ты – деревенская дурочка, простушка: «гусёнок /жен.род./»: ansero – гусь). Por ekzemplo (например): ĉu vi pensas (неужели ты думаешь), ke via pala vizaĝeto (что твоё бледное личико), viaj naturaj brovoj (твои натуральные брови) kaj apenaŭ ruĝetaj lipoj (и едва красноватые губы), malnovmoda harligaĵo (старомодная коса: «связка волос»: haroj – волосы, ligi – вязать, связывать) povus impresi viran koron en la urbo (могли бы тронуть: «впечатлить» мужское сердце в городе)? Tute ne (вовсе нет)! Por tikli la fantazion de la vira koro (чтобы возбудить: «пощекотать» воображение мужского сердца) ni devas sorĉi ŝminke purpuron sur la vangojn (мы должны наколдовать румянами багрянец на щеках: ŝminko – румяна, помада), manikure flegi la ungojn (делать маникюр: «маникюром ухаживать за ногтями»), montri pli el la kruroj (показать больше ног = укоротить немного платье) kaj dekoltigi la veston incitema (и носить соблазнительную одежду с декольте: «и декольтировать одежду возбуждающей»: inciti – дразнить, раздражать; возбуждать), elekti ŝuojn (выбирать туфли), kiuj faras optikan trompon (которые делают оптический обман) kaj montras almenaŭ tri numerojn malpli (и показывают по крайней мере на три размера: «номера» меньше) ol efektive havas niaj piedoj (чем /тот, который/ на самом деле имеют наши ноги). Jen (вот)! Vi aspektas kiel pupvizaĝa mezepokulino (ты выглядишь, как средневековая женщина с кукольным лицом: pupo – кукла, mezepoko – Средневековье). Ĉu vi pensas (неужели ты думаешь), ke kun tia aspekto vi povas almiliti simpation (что с таким видом ты можешь завоевать симпатию: militi – воевать, almiliti – завоевать, устар.), intereson (интерес), amon de viro (любовь мужчины)?

— Ho, ci naivulino! Vere, ci estas vilaĝa anseridino. Por ekzemplo: ĉu vi pensas, ke via pala vizaĝeto, viaj naturaj brovoj kaj apenaŭ ruĝetaj lipoj, malnovmoda harligaĵo povus impresi viran koron en la urbo? Tute ne! Por tikli la fantazion de la vira koro ni devas sorĉi ŝminke purpuron sur la vangojn, manikure flegi la ungojn, montri pli el la kruroj kaj dekoltigi la veston incitema, elekti ŝuojn, kiuj faras optikan trompon kaj montras almenaŭ tri numerojn malpli ol efektive havas niaj piedoj. Jen! Vi aspektas kiel pupvizaĝa mezepokulino. Ĉu vi pensas, ke kun tia aspekto vi povas almiliti simpation, intereson, amon de viro?

Lenjo tre serioze respondis (очень серьёзно ответила).

— Jes (да)! Mi almilitis la plej valoran koron (я завоевала самое дорогое сердце: valora – ценный). — Nel surpriziĝis (поразилась), iom dube ridetis al ŝi (немного недоверчиво: «сомнительно» улыбнулась ей: dubo – сомнение).

— Mirinde (удивительно: miri – удивляться)! Mi scivolas jam (я любопытствую уже = мне уже хочется разузнать: scivola – любопытный) pri via vilaĝa dando (о твоём деревенском франте). Cetere (впрочем), kiu li estas (кто он)? Vi scias ja (ты знаешь ведь), ke mi konas ĉiujn en la vilaĝo (что я знаю всех в деревне).

— Li ne estas vilaĝa dando (он – не деревенский франт) — kaj ŝia voĉo sonis iom ofendita (и её голос звучал немного обиженно). — Li estas urbano (он – горожанин), grandurbano (житель большого города), eĉ metropolano (даже столичный житель: metropolo – метрополия, столица). Jen (вот)! Nun vi jam scias (теперь ты уже знаешь).

Lenjo tre serioze respondis.

— Jes! Mi almilitis la plej valoran koron. — Nel surpriziĝis, iom dube ridetis al ŝi.

— Mirinde! Mi scivolas jam pri via vilaĝa dando. Cetere, kiu li estas? Vi scias ja, ke mi konas ĉiujn en la vilaĝo.

— Li ne estas vilaĝa dando — kaj ŝia voĉo sonis iom ofendita. — Li estas urbano, grandurbano, eĉ metropolano. Jen! Nun vi jam scias.

— Kiam vi renkontis lin (когда ты встретила его)?

— Somere (летом), kiam mi iris for en la urbon (когда я уезжала в город) por renkonti lin (чтобы встретить его), por paroli kun li (чтобы поговорить с ним), kiun mi konis de jaroj (кого я знала много лет: «с /многих/ лет») kaj kiun mi neniam vidis antaŭe (и кого я никогда не видела раньше).

— Tre romantike (очень романтично)! — ironia rideto akompanis ŝiajn vortojn (насмешливая улыбка сопровождала её слова). — Simple vi iris kaj renkontis lin (просто ты пошла и встретила его). Li tuj enamiĝis kaj fariĝis via sklavo (он тотчас влюбился и сделался твоим рабом). Ĉu (не так ли)?

— Kiam vi renkontis lin?

— Somere, kiam mi iris for en la urbon por renkonti lin, por paroli kun li, kiun mi konis de jaroj kaj kiun mi neniam vidis antaŭe.

— Tre romantike! — ironia rideto akompanis ŝiajn vortojn. — Simple vi iris kaj renkontis lin. Li tuj enamiĝis kaj fariĝis via sklavo. Ĉu?

— Ne (нет)! Li eĉ ne rimarkis min (он даже не заметил меня). Longe mi staris tie antaŭ li (долго я стояла там перед ним) inter la lerte ŝminkitaj belulinoj (среди искусно нарумяненных красавиц), moderne (современно), virtikle vestitaj (соблазнительно: «мужчиновозбуждающе» одетых: tikli – щекотать), nur poste (только потом), kiam li rigardis al mia nepudrumita vizaĝo (когда он посмотрел на моё ненапудренное лицо: pudro – пудра), al miaj naturaj brovoj (на мои натуральные брови) kaj nenigrigitaj palpebroj (и неподведённые: «незачернённые» веки: nigra – чёрный), tiam li longe manpremis kun mi (тогда он долго пожимал мне руку: manpremo – рукопожатие). En tiu manpremo enestis la mira riverenco de viro (в этом рукопожатии содержался удивлённый поклон = преклонение мужчины), kiu rimarkis mian senŝminkitan animon (который заметил мою ненарумяненную душу). Jes (да), la senŝminkitan animon mi montris al li (я показала ему) kaj mi eĉ ne kuraĝis pensi (и я даже не смела думать), ke li rimarkos ĝin (что он заметит её)... kaj tamen (и всё же), vidu (видишь), li ekamis tiun animon (он полюбил эту душу) kaj li fariĝis mia estro (и он сделался моим хозяином) kaj mi (а я) — lia sklavino (его рабыней).

— Ne! Li eĉ ne rimarkis min. Longe mi staris tie antaŭ li inter la lerte ŝminkitaj belulinoj, moderne, virtikle vestitaj, nur poste, kiam li rigardis al mia nepudrumita vizaĝo, al miaj naturaj brovoj kaj nenigrigitaj palpebroj, tiam li longe manpremis kun mi. En tiu manpremo enestis la mira riverenco de viro, kiu rimarkis mian senŝminkitan animon. Jes, la senŝminkitan animon mi montris al li kaj mi eĉ ne kuraĝis pensi, ke li rimarkos ĝin... kaj tamen, vidu, li ekamis tiun animon kaj li fariĝis mia estro kaj mi — lia sklavino.

— Tre romantike (очень романтично), pli ol romantike (более чем романтично) — kaj ŝi subite indigniĝis (и она вдруг возмутилась) — eĉ freneze (даже безумно)... Kaj kiam vi renkontiĝas unu kun la alia (и когда вы встречаетесь друг с другом)?

— Neniam kaj ĉiam (никогда и всегда), kiam ni volas (когда мы хотим)... La poŝto alportas lian voĉon al mi (почта приносит его голос мне) kaj la mian al li (а мой – ему)... Vidu (видишь), vi (ты), granda realistino (большая реалистка), se mi estus sufiĉe riĉa kaj bizarema (если бы я была достаточно богатой и чудаковатой: bizara – причудливый, диковинный), eĉ tra la aero mi povus ricevi infanon de li (даже по воздуху я могла бы получить ребёнка от него).

— Tre romantike, pli ol romantike — kaj ŝi subite indigniĝis — eĉ freneze... Kaj kiam vi renkontiĝas unu kun la alia?

— Neniam kaj ĉiam, kiam ni volas... La poŝto alportas lian voĉon al mi kaj la mian al li... Vidu, vi, granda realistino, se mi estus sufiĉe riĉa kaj bizarema, eĉ tra la aero mi povus ricevi infanon de li.

— Ne (нет), ne, ne! Vi ne komprenas (ты не понимаешь), kio estas la amo (что такое любовь). Vi ne povas senti la ĉirkaŭprenon (ты не можешь чувствовать объятие) de du muskolaj viraj brakoj (двух мускулистых мужских рук), vi neniam povas kvietigi la kissoifon de viaj lipoj (ты никогда не можешь утолить жажду поцелуя твоих губ: soifo – жажда)... Lunatikulino vi estas (ты – сомнамбула). Senkorpa amo (бесплотная любовь: korpo – тело)! Hahaha! Ami senkorpe kaj (любить бесплотно и)...

— Ne, ne, ne! Vi ne komprenas, kio estas la amo. Vi ne povas senti la ĉirkaŭprenon de du muskolaj viraj brakoj, vi neniam povas kvietigi la kissoifon de viaj lipoj... Lunatikulino vi estas. Senkorpa amo! Hahaha! Ami senkorpe kaj...

— Senkorpa amo ne ekzistas sur la tero (бесплотной любви не существует на земле). Kiam vi estas for de la domo (когда ты далеко от дома), nia patrino (наша мать) ame parolante pri vi (с любовью говоря о тебе) samtempe vidas ankaŭ vian korpon (одновременно видит и твоё тело); mi, via fratino (я, твоя сестра), rememorante pri vi (вспоминая о тебе), vidas same (вижу /тебя/ так же), kvazaŭ vi estus inter ni (как будто бы ты была среди нас) kaj kiam mi pensas pri li (а когда я думаю о нём), ankaŭ li aperas antaŭ mi tia (он тоже появляется передо мной таким), kia li estis (каким он был) dum la kune pasigitaj tagoj (во время вместе проведённых дней)... Korpo kaj animo kune sopiras (тело и душа вместе тоскуют), suferas (страдают), ĝojas (радуются), vivas kaj esperas (живут и надеются)... Kaj tion vi nomas senkorpa amo (и это ты называешь бесплотной любовью). Ĉu (не так ли)? Almenaŭ tio estas tia realaĵo (по крайней мере это такая реальность), kiun vi ricevas de via amanto en la urbo (которую ты получаешь от своего любимого в городе).

— Senkorpa amo ne ekzistas sur la tero. Kiam vi estas for de la domo, nia patrino ame parolante pri vi samtempe vidas ankaŭ vian korpon; mi, via fratino, rememorante pri vi, vidas same, kvazaŭ vi estus inter ni kaj kiam mi pensas pri li, ankaŭ li aperas antaŭ mi tia, kia li estis dum la kune pasigitaj tagoj... Korpo kaj animo kune sopiras, suferas, ĝojas, vivas kaj esperas... Kaj tion vi nomas senkorpa amo. Ĉu? Almenaŭ tio estas tia realaĵo, kiun vi ricevas de via amanto en la urbo.

— Sensence vi parolas (глупости: «бессмысленно» ты говоришь), Lenjo. Vi devus forlasi la vilaĝon (ты должна бы оставить деревню), veni kun mi en la urbon (приехать со мной в город), vidi viajn virinfratinojn (увидеть твоих сестёр-женщин), ilian vivadon (их жизнь) kaj manĝi terpomojn anstataŭ iluzitortoj (и есть картофель вместо воображаемых: «иллюзорных» пирожных).

— Mi neniam estis scivola (я никогда не была любопытной), Nel, sed nun mi demandas (но теперь я спрашиваю), kion vi ricevas pli ol mi (что ты получаешь больше, чем я = что ты получаешь такого, чего нет у меня)?

La milda (мягкий), humila tono de ŝia voĉo (кроткий тон её голоса) emociis ŝian fratinan koron (взволновал её сестринское сердце). Nel tiris sian seĝon tute proksime al la ŝia (подвинула свой стул совсем близко к её /стулу/: tiri – тянуть, влечь), prenis ŝiajn manetojn (взяла её ручки), kvazaŭ sugeste (как бы с внушением, подсказкой: sugesti – внушать, подсказывать) rigardis al ŝiaj okuloj (посмотрела в её глаза) kaj la tono de ŝia parolo (и тон её речи) estis plena de energia decidemo (был полон энергичной решительности: decidi – решить, принять решение).

— Sensence vi parolas, Lenjo. Vi devus forlasi la vilaĝon, veni kun mi en la urbon, vidi viajn virinfratinojn, ilian vivadon kaj manĝi terpomojn anstataŭ iluzitortoj.

— Mi neniam estis scivola, Nel, sed nun mi demandas, kion vi ricevas pli ol mi?

La milda, humila tono de ŝia voĉo emociis ŝian fratinan koron. Nel tiris sian seĝon tute proksime al la ŝia, prenis ŝiajn manetojn, kvazaŭ sugeste rigardis al ŝiaj okuloj kaj la tono de ŝia parolo estis plena de energia decidemo.

— Lenjo, vi dormas (ты спишь). Vi devas vekiĝi (ты должна проснуться). Vi demandas (ты спрашиваешь), kion mi ricevas en la urbo (что я получаю в городе)? La veron (правду), la realaĵon (реальность)! Li venas (он приходит), atendas min ĉe la pordo de mia laborejo (ждёт меня у дверей моего места работы/мастерской). Dum ni iras sur la strato al la kinejo (пока мы идём по улице к кинотеатру) mi sentas la premon de lia brako (я чувствую пожатие его руки). Ni kune vespermanĝas (мы вместе ужинаем) aŭ dimanĉe ekskursas al la montoj (или по воскресеньям отправляемся в горы: ekskursi – совершать экскурсию) kaj mi aŭdas lian gajan kantadon (и я слышу его весёлое пение), mi vidas lian junan (я вижу его молодую) vivovolan amoludon (жаждущую жизни игру любви: volo – воля, желание), mi sentas liajn kisojn (я чувствую его поцелуи), ni kune faras planojn pri la morgaŭo (мы вместе строим: «делаем» планы на завтра). Kion mi diru (что мне сказать)? Nu, li kavalire pagas (он благородно: «по-рыцарски» платит: kavaliro – рыцарь) kaj agas tiel (и поступает так), kiel decas al tiu (как подобает тому), kiu amindumas al amata fraŭlino (кто ухаживает за любимой девушкой: amindumi – ухаживать, флиртовать). Ni kune dancas (мы вместе танцуем), kune promenas (вместе гуляем)...

— Lenjo, vi dormas. Vi devas vekiĝi. Vi demandas, kion mi ricevas en la urbo? La veron, la realaĵon! Li venas, atendas min ĉe la pordo de mia laborejo. Dum ni iras sur la strato al la kinejo mi sentas la premon de lia brako. Ni kune vespermanĝas aŭ dimanĉe ekskursas al la montoj kaj mi aŭdas lian gajan kantadon, mi vidas lian junan vivovolan amoludon, mi sentas liajn kisojn, ni kune faras planojn pri la morgaŭo. Kion mi diru? Nu, li kavalire pagas kaj agas tiel, kiel decas al tiu, kiu amindumas al amata fraŭlino. Ni kune dancas, kune promenas...

— Mi komprenas (я понимаю), Nel, sed mi scivolas (но мне хочется знать: «но я любопытствую»), kio restas al vi (что остаётся тебе), kiam li ne estas ĉe vi (когда он не у тебя = когда его с тобой нет). Kion vi ricevas de li (что ты получаешь от него)?

— Malsaĝaĵo (глупость)! Nenio restas (ничего не остаётся). Li estas for (он далеко/его нет). Mi pensas (я думаю) ke morgaŭ li denove venos (что завтра он снова придёт), ni ree vizitos la kinejon (мы снова посетим кинотеатр). Estas bone scii (хорошо знать), ke la proksiman tagon ripetiĝos ĉio (что в ближайший день повторится всё), kio okazis antaŭtage (что случилось накануне).

— Bone (хорошо), mi komprenas (я понимаю), sed diru al mi (но скажи мне), kion vi ricevas de li?

— Mi komprenas, Nel, sed mi scivolas, kio restas al vi, kiam li ne estas ĉe vi. Kion vi ricevas de li?

— Malsaĝaĵo! Nenio restas. Li estas for. Mi pensas ke morgaŭ li denove venos, ni ree vizitos la kinejon. Estas bone scii, ke la proksiman tagon ripetiĝos ĉio, kio okazis antaŭtage.

— Bone, mi komprenas, sed diru al mi, kion vi ricevas de li?

— Strange (странно), mi ne komprenas vin (я не понимаю тебя). Kion (что)? Bombonojn (конфеты), galanteriaĵojn (галантерейные принадлежности), mi jam havas eĉ belan brakhorloĝeton (у меня уже есть даже красивые наручные часики: horloĝo – часы). Jen (вот), rigardu (посмотри)! Eĉ la garantian folion pri ĝi (даже гарантийный талон: «лист» на них) mi havas ĉe mi (у меня с собой: «я имею у меня, при мне»). Kaj, se nenio intervenos (и, если ничто не помешает: interveni – вторгнуться, вмешаться), se mi estos sufiĉe lerta (если я буду достаточно ловкой), li edzinigos min (он женится на мне: «сделает меня женой»). Jen (вот)!

— Strange, mi ne komprenas vin. Kion? Bombonojn, galanteriaĵojn, mi jam havas eĉ belan brakhorloĝeton. Jen, rigardu! Eĉ la garantian folion pri ĝi mi havas ĉe mi. Kaj, se nenio intervenos, se mi estos sufiĉe lerta, li edzinigos min. Jen!

— Nur tion vi ricevas (только это ты получаешь). Ĉu li estas tia malriĉa (разве он такой бедный)? Kaj ion similan vi proponas al mi (и нечто подобное ты предлагаешь мне). Tio ne kontentigus min (это не удовлетворило бы меня: kontenta – довольный). Mi ricevas reĝajn donacojn de li (я получаю королевские подарки от него). Tiuj donacoj almenaŭ estas tiel realaj por mi (эти подарки по крайней мере так реальны для меня), kiel por vi la galanteriaĵoj (как для тебя – галантерейные принадлежности), la brakhorloĝeto (наручные часики). Bone komprenu min (хорошо пойми меня)! Kio mi estas (кто я)? Eta (маленькая), sensignifa instruistineto en vilaĝo (ничтожная учительница в деревне). Mi ne estas alloga por la vilaĝaj dandoj (я не привлекательна для деревенских франтов), ĉar por ili mi estas tro instruita (потому что для них я слишком образованная), tro fraŭlina (слишком неопытная: «девическая, холостая»: fraŭlo – холостяк, fraŭlino – девица, барышня) kaj tre malriĉa (и очень бедная). Por mi ili estas tro krudvortaj (для меня они слишком грубые: kruda – грубый, vorto – слово), netoleremaj kaj tre riĉaj (нетерпимые и очень богатые: toleri – терпеть, выносить).

— Nur tion vi ricevas. Ĉu li estas tia malriĉa? Kaj ion similan vi proponas al mi. Tio ne kontentigus min. Mi ricevas reĝajn donacojn de li. Tiuj donacoj almenaŭ estas tiel realaj por mi, kiel por vi la galanteriaĵoj, la brakhorloĝeto. Bone komprenu min! Kio mi estas? Eta, sensignifa instruistineto en vilaĝo. Mi ne estas alloga por la vilaĝaj dandoj, ĉar por ili mi estas tro instruita, tro fraŭlina kaj tre malriĉa. Por mi ili estas tro krudvortaj, netoleremaj kaj tre riĉaj.

La sola loko (единственное место), kie mi renkontas veran puran senton (где я встречаю настоящее чистое чувство), estas la lernejo (это школа), kie la infananimoj multe pli promesas (где детские души гораздо больше: «много больше» обещают) ol poste ili donas (чем потом они дают). Pro la malespero de izoliteco (от отчаяния одиночества: «изолированности»: izoli – изолировать) mi perdis memfidon (я потеряла веру в себя: fido – доверие), esperon (надежду) kaj iamaniere mi perdis eĉ mian diokredon (и каким-то образом я потеряла даже мою веру в Бога: maniero – манера, способ, Dio – Бог). La sciencaj libroj (научные книги), filozofoj (философы), verkistoj (писатели: verki – писать, сочинять) eĉ plikomplikis la deviojn de mia vivlabirinto (даже /ещё больше/ запутали повороты моего жизненного лабиринта: komplika – сложный, запутанный, devii – отклоняться /от нормы/, devio – отклонение; уклон, искривление)... kaj tiam venis li (и тогда пришёл он)... Ho, li ne kondukis min en kinejon (он не водил меня в кинотеатр), nek donacis al mi galanteriaĵojn (ни дарил мне галантерейные принадлежности: nek – ни, nek… nek – ни… ни).

La sola loko, kie mi renkontas veran puran senton, estas la lernejo, kie la infananimoj multe pli promesas ol poste ili donas. Pro la malespero de izoliteco mi perdis memfidon, esperon kaj iamaniere mi perdis eĉ mian diokredon. La sciencaj libroj, filozofoj, verkistoj eĉ plikomplikis la deviojn de mia vivlabirinto... kaj tiam venis li... Ho, li ne kondukis min en kinejon, nek donacis al mi galanteriaĵojn.

Simple li malfermis sian koron (просто он открыл своё сердце) kaj mi kuraĝis konfesi al tiu koro (и я осмелилась признаться этому сердцу) pri mia senespera (в моём безнадёжном), sencela ekzistado (бесцельном существовании: celo – цель) kaj tiam tiu ora koro ekparolis (и тогда это золотое сердце заговорило) kaj inspiris vivocelon al mi (и подсказало: «вдохновило» жизненную цель мне), rekonsciigis (привело в чувство, заставило очнуться: konscio – сознание) mian svenintan animon (мою бессознательную душу: sveni – терять сознание, падать в обморок), rekondukis min al la perdita Dio (снова привело меня к потерянному Богу) kaj nun mi sentas min riĉa (и теперь я чувствую себя богатой), tia riĉa (такой богатой), kia neniu estas en la vilaĝo (каким никто является в деревне = как никто в деревне), kaj tiel feliĉa (и настолько счастливой), kia vi ne estas kun viaj galanteriaĵoj (какой ты не являешься со своими галантерейными принадлежностями)... kaj la kisoj (а поцелуи), karesoj de la animoj almenaŭ estas tiel sinceraj (ласки душ по крайней мере так искренни), se ne pli (если не больше), ol tiuj (чем те), kiujn vi sentas reale (которые ты чувствуешь в реальности), ĉar tiuj kisoj de la animoj ne estas efemeraj (потому что эти поцелуи душ не эфемерны).

Simple li malfermis sian koron kaj mi kuraĝis konfesi al tiu koro pri mia senespera, sencela ekzistado kaj tiam tiu ora koro ekparolis kaj inspiris vivocelon al mi, rekonsciigis mian svenintan animon, rekondukis min al la perdita Dio kaj nun mi sentas min riĉa, tia riĉa, kia neniu estas en la vilaĝo, kaj tiel feliĉa, kia vi ne estas kun viaj galanteriaĵoj... kaj la kisoj, karesoj de la animoj almenaŭ estas tiel sinceraj, se ne pli, ol tiuj, kiujn vi sentas reale, ĉar tiuj kisoj de la animoj ne estas efemeraj.

Paciencon perdinte Nel leviĝis (потеряв терпение, Нэл поднялась), komencis iradi tien kaj reen en la ĉambro (начала ходить туда-сюда в комнате). Subite ŝi haltis antaŭ Lenjo (вдруг она остановилась перед Леной).

— Kio li estas (кто он)? Pastro (священник)! Ĉu (не так ли)? — ŝi abrupte demandis (она резко спросила: abrupta – отрывистый, резкий).

— Pli (больше)... Li estas poeto (он – поэт).

Neretenebla rido erupciis el Nel (неудержимый смех вырвался из Нэл: erupcio – извержение). Longe ŝi ne povis trovi vortojn (долго она не могла найти слова) por esprimi sian subitan indignon (чтобы выразить своё внезапное возмущение), ĉar ree kaj denove tiklis ŝin la komika penso (потому что снова и снова щекотала её смешная мысль) "poeto kaj la vilaĝa anseridino (поэт и деревенская простушка: «гусёнок»)". Ho, tiu naiva revemulino (эта наивная мечтательница)!

Paciencon perdinte Nel leviĝis, komencis iradi tien kaj reen en la ĉambro. Subite ŝi haltis antaŭ Lenjo.

— Kio li estas? Pastro! Ĉu? — ŝi abrupte demandis.

— Pli... Li estas poeto.

Neretenebla rido erupciis el Nel. Longe ŝi ne povis trovi vortojn por esprimi sian subitan indignon, ĉar ree kaj denove tiklis ŝin la komika penso "poeto kaj la vilaĝa anseridino". Ho, tiu naiva revemulino!

— Poeto?! Hahaha! Revoluciema pugnoskuanto (революционный потрясатель кулаками: pugno – кулак, skui – трясти), malamiko de la socia ordo (враг общественного порядка: amiko – друг), revteksanto (создатель грёз: «плетущий мечты»: teksi – ткать, плести) kun grumblanta stomako malplena (с ворчащим пустым желудком)! Hahaha! Akceptu mian gratulon (прими моё поздравление). La tuta afero tre karakterizas vin (всё /это/ дело очень характеризует тебя).

En la okuloj de Lenjo tremis la retenataj larmoj (в глазах Лены дрожали сдерживаемые слёзы) kaj forte regante sian emocion (и сильно управляя своим волнением = старательно сдерживая своё волнение) ŝi demandis mallaŭte (она спросила тихо):

— Kaj kio estas la via (а кто твой)?

— Librotenisto ĉe la Urba Banko (бухгалтер в Городском Банке: librotenado – бухгалтерия, ведение книг) — ŝia voĉo kvazaŭ triumfe jubilis (её голос как будто победно ликовал).

— Poeto?! Hahaha! Revoluciema pugnoskuanto, malamiko de la socia ordo, revteksanto kun grumblanta stomako malplena! Hahaha! Akceptu mian gratulon. La tuta afero tre karakterizas vin.

En la okuloj de Lenjo tremis la retenataj larmoj kaj forte regante sian emocion ŝi demandis mallaŭte:

— Kaj kio estas la via?

— Librotenisto ĉe la Urba Banko — ŝia voĉo kvazaŭ triumfe jubilis.

— Jes ja (да ведь = ну конечно), mi estus povinta pensi tian (я могла бы догадаться об этом: «подумать такое»). Librotenisto ĉe la Urba Banko, piediranta animo (прозаичная: «ходящая пешком» душа), filistro kun collarĝa horizonto (обыватель с узким: «в дюйм шириной» горизонтом: colo – дюйм), registranto de la efemeraĵoj (регистратор эфемерных вещей), sinjore vestita sklavo de socialaĵoj (по-господски одетый раб общественных правил: sociala – социальный, общественный)! Tio gratulinde karakterizas vin (это замечательно характеризует тебя: gratuli – поздравлять, gratulinda – достойный поздравления, похвалы)! Vere vi ne meritas (в самом деле ты не заслуживаешь = ты и правда не заслуживаешь) pli de la vivo (большего от жизни).

La du fratinoj malame rigardis unu al la alia (две сестры с ненавистью смотрели друг на друга). En la rigardo de Nel fulmis la ofendita vanteco (во взгляде Нэл сверкало оскорблённое тщеславие: vanta – пустячный; тщеславный, мелочный), en tiu de Lenjo brilis la konsola supereco de la spirito (в том /взгляде/ Лены блестело утешительное превосходство духа: konsoli – утешать).

— Jes ja, mi estus povinta pensi tian. Librotenisto ĉe la Urba Banko, piediranta animo, filistro kun collarĝa horizonto, registranto de la efemeraĵoj, sinjore vestita sklavo de socialaĵoj! Tio gratulinde karakterizas vin! Vere vi ne meritas pli de la vivo.

La du fratinoj malame rigardis unu al la alia. En la rigardo de Nel fulmis la ofendita vanteco, en tiu de Lenjo brilis la konsola supereco de la spirito.

— Ci (ты), romantika azenino (романтическая ослица)! Ĉu vi scias (знаешь ли ты), kio estas bankoficisto (что такое банковский служащий)? Li povos fariĝi eĉ bankdirektoro (он сможет стать даже директором банка). Li estras la homojn (он руководит людьми: estro – начальник), li direktas entreprenojn (он управляет предприятиями), li estas iu (он – кто-то), ĉu vi komprenas (понимаешь ли ты), IU kaj ne neniu (а не никто). Lia loĝejo ne estas mizera vilaĝa kabano (его жильё – не жалкая деревенская хижина), nek urba prolethejmo (ни городской барак: «пролетарский дом»: proleto – пролетарий), sed vilao (а вилла), eble eĉ domego (возможно, даже коттедж: «большой дом») kun lukso kaj komforto (с роскошью и комфортом). Kio estas poeto kompare al li (что такое поэт по сравнению с ним: kompari – сравнивать)? Nenio (ничто)! Vortĵonglisto (жонглёр словами), senracia mizerulo (неразумный нищий: racio – разум), kiu kuras al fatamorganoj (который бежит к миражам). La plej superflua homotipo en la socio (самый лишний тип человека в обществе). La poeto estas ĉarlatano de la animoj (поэт – обманщик: «шарлатан, жулик» душ): li sugestas paradizon (он внушает рай) kaj donas pajlosakon por tranokti (а даёт мешок соломы, чтобы переночевать: pajlo – солома, nokto – ночь)...

— Ci, romantika azenino! Ĉu vi scias, kio estas bankoficisto? Li povos fariĝi eĉ bankdirektoro. Li estras la homojn, li direktas entreprenojn, li estas iu, ĉu vi komprenas, IU kaj ne neniu. Lia loĝejo ne estas mizera vilaĝa kabano, nek urba prolethejmo, sed vilao, eble eĉ domego kun lukso kaj komforto. Kio estas poeto kompare al li? Nenio! Vortĵonglisto, senracia mizerulo, kiu kuras al fatamorganoj. La plej superflua homotipo en la socio. La poeto estas ĉarlatano de la animoj: li sugestas paradizon kaj donas pajlosakon por tranokti...

— Vi pravas (ты права), Nel. Tre bone vi diris (очень хорошо ты сказала): la poeto sugestas (поэт внушает), profetas paradizon (пророчит рай) kaj donas nur pajlosakon por tranokti, sed (но)... sed sur tiu simpla pajlosako (но на этом простом мешке соломы) pli korkaresaj sonĝoj konsolas min (более сладостные: «ласкающие сердце» сны утешают меня) ol en la silkokusena lito el cedro (чем в кровати из кедра с шёлковыми подушками: silko – шёлк, kuseno – подушка)... La inkuboj pro materiaj zorgoj (кошмары из-за материальных забот) estas pli oftaj gastoj ĉe la librotenistoj (более частые гости у бухгалтеров), bankdirektoroj (директоров банков)... Mi ne envias vin pro via bonŝanco (я не завидую тебе из-за твоей удачи). Estu vi ambaŭ feliĉaj (будьте вы оба счастливы) kaj evitu vin la inkuboj (и пусть минуют вам кошмары), sed sciu kaj lernu de mi (но знай и усвой от меня), kio estas poeto (кто такой поэт), kiu havas duoblan vivon (у которого двойная жизнь), ĉar en la momento de la inspiriteco (потому что в момент вдохновения: «вдохновлённости») li vadas per longaj "cikonikruroj" (он продирается на длинных «аистовых ногах»: vadi – переходить вброд; идти с трудом, пробираться) en la marĉo de la ĉiutagoj (в болоте будней), same kiel la ludantaj infanoj (так же, как играющие дети) kaj de tie supre li ekvidas jam eĉ tiun parton de la evoluo (и оттуда сверху он начинает видеть уже ту часть эволюции), sur kiu la piedmarŝantaj animoj (на которой прозаичные души) komencos tretadi nur morgaŭ aŭ postmorgaŭ (начнут топтаться только завтра или послезавтра: treti – топтать, наступать) kaj...

— Vi pravas, Nel. Tre bone vi diris: la poeto sugestas, profetas paradizon kaj donas nur pajlosakon por tranokti, sed... sed sur tiu simpla pajlosako pli korkaresaj sonĝoj konsolas min ol en la silkokusena lito el cedro... La inkuboj pro materiaj zorgoj estas pli oftaj gastoj ĉe la librotenistoj, bankdirektoroj... Mi ne envias vin pro via bonŝanco. Estu vi ambaŭ feliĉaj kaj evitu vin la inkuboj, sed sciu kaj lernu de mi, kio estas poeto, kiu havas duoblan vivon, ĉar en la momento de la inspiriteco li vadas per longaj "cikonikruroj" en la marĉo de la ĉiutagoj, same kiel la ludantaj infanoj kaj de tie supre li ekvidas jam eĉ tiun parton de la evoluo, sur kiu la piedmarŝantaj animoj komencos tretadi nur morgaŭ aŭ postmorgaŭ kaj...

— Kaj tial li forgesas pri la nuno (и поэтому он забывает о настоящем времени), tial li preteriras tion (поэтому он проходит мимо того), kio estas (что есть).

— Vi pravas parte (ты права отчасти), Nel, sed nur supraĵa aserto estas (но /это/ только поверхностное утверждение: supro – верх, вершина, supraĵo – поверхность), ke la poeto vidas en la nenio (что поэт видит ни в чём = видит воображаемое) kaj preteriras la realaĵojn (и проходит мимо реальных вещей), ĉar li ĉiam vidas tion (потому что он всегда видит то), kio estas (что есть), eble (возможно) trans la nuno (по ту сторону настоящего времени), sed tamen fakte ekzistas (но всё же на самом деле существует: fakto – факт). En lia pli larĝa horizonto (в его более широком горизонте) la morgaŭo jam estas kristaliĝanta realaĵo (завтрашний день – уже оформившаяся: «закристаллизовавшаяся» реальность: kristalo – кристалл), kaj ĝuste tial (и именно поэтому), kiam la ĉiutagaj zorgoj igas lin descendi de la cikonikruroj (когда повседневные заботы заставляют его спускаться с аистовых ног), li ribelas kontraŭ la miopeco de la tradiciosklavoj (он бунтует против близорукости рабов традиций: miopa – близорукий).

— Kaj tial li forgesas pri la nuno, tial li preteriras tion, kio estas.

— Vi pravas parte, Nel, sed nur supraĵa aserto estas, ke la poeto vidas en la nenio kaj preteriras la realaĵojn, ĉar li ĉiam vidas tion, kio estas, eble trans la nuno, sed tamen fakte ekzistas. En lia pli larĝa horizonto la morgaŭo jam estas kristaliĝanta realaĵo, kaj ĝuste tial, kiam la ĉiutagaj zorgoj igas lin descendi de la cikonikruroj, li ribelas kontraŭ la miopeco de la tradiciosklavoj.

Ĉu mirinde (разве удивительно), ke pro la memorbildoj de la ekvidita progreso en sia koro (что из-за записанных образов: «памятных картин» увиденного прогресса в своём сердце: bildo – картина) li barakte marĉandas kun la samtempuloj (он трепетно торгуется с современниками: barakti – метаться, барахтаться, трепетать)? Ne (нет)! Direktado (управление), animkonstruo (построение души: konstrui – строить) estas la ribelo de la poeto eĉ tiam (/это/ бунт поэта даже тогда), kiam li renkontas absolutan malkomprenon (когда он встречает абсолютное непонимание: kompreni – понимать). Ĝuste tiu ĉi aparta vivo lia (именно эта его особенная жизнь), plena de ribelo (полная бунта), revoteksado kaj neglekto de la momento (плетения грёз и пренебрежения моментом), donas specialan signifon (даёт особое значение) kaj altan distingon al la poeto (и высокое отличие поэту), en kiu liaj samtempuloj vidas nur pugnoskuantan senhavulon (в котором его современники видят только потрясающего кулаками нищего: senhava – неимущий), socian malamikon (врага общества: «общественного врага»). Ho, kiel oni eraras (как они ошибаются)! La pugnoskuanta poeto plej ofte havas infanan koron (потрясающий кулаками поэт чаще всего имеет детское сердце), kies altruista amo dezirus ĉirkaŭpreni la tutan mondon (чья бескорыстная любовь желала бы обнять весь мир) kaj savi de plua suferado la tutan homaron (и спасти от дальнейшего страдания всё человечество).

Ĉu mirinde, ke pro la memorbildoj de la ekvidita progreso en sia koro li barakte marĉandas kun la samtempuloj? Ne! Direktado, animkonstruo estas la ribelo de la poeto eĉ tiam, kiam li renkontas absolutan malkomprenon. Ĝuste tiu ĉi aparta vivo lia, plena de ribelo, revoteksado kaj neglekto de la momento, donas specialan signifon kaj altan distingon al la poeto, en kiu liaj samtempuloj vidas nur pugnoskuantan senhavulon, socian malamikon. Ho, kiel oni eraras! La pugnoskuanta poeto plej ofte havas infanan koron, kies altruista amo dezirus ĉirkaŭpreni la tutan mondon kaj savi de plua suferado la tutan homaron.

La vervo (воодушевление), interna konvinkiĝo (внутренняя убеждённость: konvinki – убедить) pentris rozojn sur la vangojn de Lenjo (нарисовали розы на щеках Лены) kaj Nel surprizite konstatis (поражённо признала), ke ŝi neniam vidis sian fratinon tia bela (что она никогда не видела свою сестру такой красивой). La diableton de la kontraŭdiro nun tuŝis tiu plibeliĝo (демона противоречия сейчас задело это преображение: diablo – дьявол, чёрт, beliĝi – похорошеть) en Nel. Ŝi ignore (она пренебрежительно: ignori – игнорировать), malestime (презрительно: estimi – уважать), eĉ pro ĵus vekiĝinta (даже от только что проснувшейся), nekomprenebla malamo (непонятной ненависти) kvazaŭ kriĉis sian respondon (почти: «словно, как будто» взвизгнула свой ответ: kriĉi – кричать /о птицах/; визжать) al sia fratino (своей сестре).

— Tamen mi ripetas (всё же я повторяю), ke la poeto estas superflua homotipo en la vivo (что поэт – лишний тип человека в жизни). Nenion valoran (ничего ценного), nenion realan li produktas (ничего реального он не производит) por la socio de la honestaj laborantoj (для общества честных работников). Unu analfabeta stalservisto (один безграмотный работник хлева: stalo – хлев, стойло), ĉiutage portanta la sterkon sur la agrokampojn (ежедневно носящий навоз на поля: agro – земельный участок, возделываемое поле), produktas pli utilan laboron por la socio (производит более полезную работу для общества) ol cent vortĵonglistoj (чем сто жонглёров словами), pugnoskuantaj poetoj viaj (твоих потрясающих кулаками поэтов).

La vervo, interna konvinkiĝo pentris rozojn sur la vangojn de Lenjo kaj Nel surprizite konstatis, ke ŝi neniam vidis sian fratinon tia bela. La diableton de la kontraŭdiro nun tuŝis tiu plibeliĝo en Nel. Ŝi ignore, malestime, eĉ pro ĵus vekiĝinta, nekomprenebla malamo kvazaŭ kriĉis sian respondon al sia fratino.

— Tamen mi ripetas, ke la poeto estas superflua homotipo en la vivo. Nenion valoran, nenion realan li produktas por la socio de la honestaj laborantoj. Unu analfabeta stalservisto, ĉiutage portanta la sterkon sur la agrokampojn, produktas pli utilan laboron por la socio ol cent vortĵonglistoj, pugnoskuantaj poetoj viaj.

— Vi eraras (ты ошибаешься), Nel. La mondo povas ĝoji (мир может радоваться), ĝis ĝi havas pugnoskuantajn (пока у него есть потрясающие кулаками), animkonstruantajn poetojn (строящие душу поэты), kiuj post la vagado per la inspirdonintaj cikonikruroj (которые после блуждания на давших вдохновение аистовых ногах) alportas ĉiam novajn sonĝojn (приносят всегда новые сны), novajn celdifinojn (новые устремления: «назначения цели»: difini – определить, назначить), freŝajn fidon kaj esperon (свежие веру и надежду) al la senkonsciaj sklavoj de la ĉiutagoj (бессознательным рабам будней). La unua signo de la vivo-agoniado (первым признаком конца: «агонии» жизни) kaj tiu de la mondpereo (и тем /признаком/ гибели мира: perei – гибнуть) estos (будет), kiam la poeto prikantos nur la historian pasintecon (когда поэт будет воспевать только историческое прошлое: kanti – петь) kaj li faras kompromison kun ĉiu naneco de la nuno (и он делает компромисс со всей ничтожностью: «карликовостью» настоящего времени: nano – карлик), ĉar tiam li vidos la estontecon pli senespera (потому что тогда он увидит будущее более безнадёжным), pli sencela (более бесцельным)... Ho, Nel, kiel dolore estas (как больно), ke vi ne povas ame kompreni la poetojn (что ты не можешь с любовью понять поэтов) kaj pardoni al ili (и простить им), ke ili kuraĝas sonĝi (что они осмеливаются грезить)... Dolore (больно), ke ni (что мы), du fratinoj (две сестры), estas du antipodaj mondoj (два противоположных мира).

— Vi eraras, Nel. La mondo povas ĝoji, ĝis ĝi havas pugnoskuantajn, animkonstruantajn poetojn, kiuj post la vagado per la inspirdonintaj cikonikruroj alportas ĉiam novajn sonĝojn, novajn celdifinojn, freŝajn fidon kaj esperon al la senkonsciaj sklavoj de la ĉiutagoj. La unua signo de la vivo-agoniado kaj tiu de la mondpereo estos, kiam la poeto prikantos nur la historian pasintecon kaj li faras kompromison kun ĉiu naneco de la nuno, ĉar tiam li vidos la estontecon pli senespera, pli sencela... Ho, Nel, kiel dolore estas, ke vi ne povas ame kompreni la poetojn kaj pardoni al ili, ke ili kuraĝas sonĝi... Dolore, ke ni, du fratinoj, estas du antipodaj mondoj.

Dum longa momento Nel sentis sin senarmigita de ŝia mildeco (в течение долгого момента Нэл чувствовала себя обезоруженной её мягкостью: armi – вооружать, снаряжать), sed poste nova penso (но потом новая мысль) donis subitan nutron al ŝia incitemo (дала неожиданную пищу её раздражительности: nutri – кормить, питать).

— Nu, kia romantika azenino vi estas (какая ты романтическая ослица), vi eble eĉ oferis vian ĉastecon (ты, возможно, даже пожертвовала своей невинностью: ĉasta – целомудренный, невинный) sur la pajlosako (на мешке соломы)... Hahaha! Ci, stultulino (дурочка: stulta – глупый)!

Lenjo paliĝis (побледнела: pala – бледный), larmoj ekvualis ŝiajn okulojn (слёзы застили её глаза) kaj ŝi longe rigardis for ien (и она долго смотрела далеко куда-то = куда-то вдаль), poste tre mallaŭte (потом очень тихо), tre milde respondis (очень мягко ответила).

— Eĉ se estus tiel (даже если бы было так), ne koncernus vin (/это/ не касалось бы тебя). Mi mem estas la suvereno de miaj korpo kaj animo (я сама повелитель моих тела и души). Vi estras pri la viaj (ты распоряжаешься своими: «о своих») kaj ne estas mia afero (и не моё дело), ĉu vi estis jam kuŝanta en la cedroligna lito (лежала ли ты уже в кедровой кровати) de via estonta bankdirektoro (твоего будущего директора банка)? Estas via afero (/это/ твоё дело).

Dum longa momento Nel sentis sin senarmigita de ŝia mildeco, sed poste nova penso donis subitan nutron al ŝia incitemo.

— Nu, kia romantika azenino vi estas, vi eble eĉ oferis vian ĉastecon sur la pajlosako... Hahaha! Ci, stultulino!

Lenjo paliĝis, larmoj ekvualis ŝiajn okulojn kaj ŝi longe rigardis for ien, poste tre mallaŭte, tre milde respondis.

— Eĉ se estus tiel, ne koncernus vin. Mi mem estas la suvereno de miaj korpo kaj animo. Vi estras pri la viaj kaj ne estas mia afero, ĉu vi estis jam kuŝanta en la cedroligna lito de via estonta bankdirektoro? Estas via afero.

— Ĉu vi kalumnias min (ты клевещешь на меня)? Ĉu vi povus supozi pri mi (разве ты могла бы предположить обо мне), ke sen laŭleĝa kontrakto (что без законного договора: leĝo – закон) mi povus ekkuŝi en la liton de iu viro (я могла бы лечь в постель какого-нибудь мужчины)?

— Vi pravas (ты права). Pri vi oni ne povus supozi tian aferon (о тебе не смогли бы предположить такое дело = о тебе нельзя такое подумать). Vi bezonas garantian dokumenton pri la amo (тебе нужен гарантийный документ о любви), kiel pri la donace ricevita brakhorloĝeto (как о полученных в подарок наручных часиках)... Ho, kiel (как)... profunde mi kompatas vin (глубоко я жалею тебя)!

— Ĉu vi kalumnias min? Ĉu vi povus supozi pri mi, ke sen laŭleĝa kontrakto mi povus ekkuŝi en la liton de iu viro?

— Vi pravas. Pri vi oni ne povus supozi tian aferon. Vi bezonas garantian dokumenton pri la amo, kiel pri la donace ricevita brakhorloĝeto... Ho, kiel... profunde mi kompatas vin!

— Mi ne estas kompatinda (я не жалкая: «я не достойна жалости» = не надо меня жалеть). Eĉ kontraŭe (даже наоборот)! Mi ne deziras disipi mian vivon (я не желаю промотать мою жизнь: disipi – растратить, растранжирить). Kial kontentiĝi je nura pano (почему удовлетвориться одним хлебом), kiam la vivo proponas eĉ buteron al ĝi (когда жизнь предлагает даже масло к нему)? Vane vi mokas min (напрасно ты высмеиваешь меня), ĉar la laŭleĝa kontrakto (потому что законный договор)...

— Garantias la amon por vi (гарантирует любовь для тебя) — kaj pala rideto kurbigis la lipojn de Lenjo (и бледная улыбка скривила губы Лены: kurba – кривой). — Vi nomas min naivulino (ты называешь меня глупышкой) kaj vi estas pli naiva (а ты более наивна), se vi kredas (если ты веришь), ke tiu papero garantias la amon (что эта бумага гарантирует любовь). La naskiĝo kaj morto de amo (рождение и смерть любви) estas ekster la homa volo (за пределами человеческой воли). Vanas ĉiu perforto (напрасно всякое насилие/принуждение) por veki aŭ reteni ĝin (чтобы пробудить или удержать её).

— Mi ne estas kompatinda. Eĉ kontraŭe! Mi ne deziras disipi mian vivon. Kial kontentiĝi je nura pano, kiam la vivo proponas eĉ buteron al ĝi? Vane vi mokas min, ĉar la laŭleĝa kontrakto...

— Garantias la amon por vi — kaj pala rideto kurbigis la lipojn de Lenjo. — Vi nomas min naivulino kaj vi estas pli naiva, se vi kredas, ke tiu papero garantias la amon. La naskiĝo kaj morto de amo estas ekster la homa volo. Vanas ĉiu perforto por veki aŭ reteni ĝin.

— Negrave (неважно)! La leĝa dokumento garantias mian posedrajton (законный документ гарантирует моё право владения: posedi – владеть) en ĉiaj cirkonstancoj (во всех обстоятельствах). Jen, kion vi ne komprenas (вот что ты не понимаешь)!

— Mi bone komprenas vin (я хорошо понимаю тебя). Tiu dokumento rajtigas vin esti eĉ prirabanto de kadavriĝinta sento (этот документ даёт тебе право быть грабителем/похитителем погибшего чувства: rabi – грабить; похищать, kadavro – труп), ĉar la socia hipokriteco garantias al vi tion (потому что общественное лицемерие гарантирует тебе то), kion la Vivo eble jam delonge forprenis de vi (что Жизнь, возможно, уже давно отняла у тебя).

— Ho, ci (ты)... ci... stulta ebriulino de revaĵoj (глупая восторженная мечтательница: «пьяница /женщина/ грёз»: ebria – пьяный, хмельной, ebriulo – пьяница)! Estas vane diskuti kun vi (бесполезно спорить с тобой: diskuti – обсуждать, дискутировать). Restu kun cia poeto sur la pajlosako (оставайся со своим поэтом на мешке соломы)!

— Ho, kiel volonte mi elektus tiun pajlosakon (как охотно я выбрала бы этот мешок соломы), sed ŝajnas (но кажется), ke la sorto trovas eĉ ĝin (что судьба находит даже его) tro luksa por mi (слишком роскошным для меня).

— Negrave! La leĝa dokumento garantias mian posedrajton en ĉiaj cirkonstancoj. Jen, kion vi ne komprenas!

— Mi bone komprenas vin. Tiu dokumento rajtigas vin esti eĉ prirabanto de kadavriĝinta sento, ĉar la socia hipokriteco garantias al vi tion, kion la Vivo eble jam delonge forprenis de vi.

— Ho, ci... ci... stulta ebriulino de revaĵoj! Estas vane diskuti kun vi. Restu kun cia poeto sur la pajlosako!

— Ho, kiel volonte mi elektus tiun pajlosakon, sed ŝajnas, ke la sorto trovas eĉ ĝin tro luksa por mi.

La pordo de la ĉambro malfermiĝis (дверь комнаты открылась). Ilia patrino (их мать), korpulenta (дородная), altstatura vilaĝanino (высокорослая селянка) paŝis en la ĉambron (шагнула в комнату). Post paso de du jardekoj (по прошествии двух десятков лет) Nel tre similos al ŝi (будет очень походить на неё), almenaŭ laŭ korpa eksteraĵo (по крайней мере внешностью: «по телесной внешности»: ekstera – внешний). Escepte la naturan bonecon (за исключением природной доброты: escepti – исключать), kiu respegulis en ŝiaj okuloj (которая отражалась в её глазах), ŝiaj rozaj vangoj (её розовых щеках), ne tro profundiĝantaj trajtoj (не слишком углубляющиеся черты: profunda – глубокий) konservis malmulton el ŝia juneca aspekto (сохранили немногое из её молодого вида).

Ŝi haltis inter la du fratinoj (она остановилась между двумя сёстрами), momente ŝia rigardo preterglitis la krudan mienon (мгновенно её взгляд скользнул: «проскользнул мимо» по грубому выражению лица: gliti – скользить) de Nel, kaj tiun de la afliktita Lenjo (и тому /выражению лица/ расстроенной Лены). Ŝi divenis (она догадалась), ke ili diskutadis (что они спорили) kaj Nel per sia tiranema konduto torturis sian fratinon (своим тираническим поведением мучила свою сестру).

La pordo de la ĉambro malfermiĝis. Ilia patrino, korpulenta, altstatura vilaĝanino paŝis en la ĉambron. Post paso de du jardekoj Nel tre similos al ŝi, almenaŭ laŭ korpa eksteraĵo. Escepte la naturan bonecon, kiu respegulis en ŝiaj okuloj, ŝiaj rozaj vangoj, ne tro profundiĝantaj trajtoj konservis malmulton el ŝia juneca aspekto.

Ŝi haltis inter la du fratinoj, momente ŝia rigardo preterglitis la krudan mienon de Nel, kaj tiun de la afliktita Lenjo. Ŝi divenis, ke ili diskutadis kaj Nel per sia tiranema konduto torturis sian fratinon.

— Nu, kio okazis denove inter vi (что случилось опять между вами)?

La du fratinoj obstine silentis (две сестры упрямо молчали). La patrina rigardo emociite karesis la palan mienon de Lenjo (материнский взгляд взволнованно ласкал бледное лицо: «выражение лица» Лены), kies tuta eksteraĵo rememorigis al ŝi ŝian patron (чья вся внешность напоминала ей её отца). Ankaŭ li ne apartenis (он тоже не принадлежал) al la muskolriĉaj tipoj de la vilaĝaj viroj (к мускулистым видам деревенских мужчин) kaj lin ŝi konsideris ofte pli sia plenaĝa infano (и его она считала часто больше своим совершеннолетним ребёнком) ol sia edzo (чем своим мужем). Ŝia energio kuntenis la familion (её энергия поддерживала семью: kunteni – удерживать вместе, соединять), zorgis pri ĉio (заботилась обо всём), kio donas firman viveblecon (что даёт твёрдую возможность жизни = что обеспечивает существование).

— Lenjo, kial vi ploris (почему ты плакала)?... Kion ŝi diris al vi (что она сказала тебе)? — Ŝi ne respondis (она не ответила).

— Nu, kio okazis denove inter vi?

La du fratinoj obstine silentis. La patrina rigardo emociite karesis la palan mienon de Lenjo, kies tuta eksteraĵo rememorigis al ŝi ŝian patron. Ankaŭ li ne apartenis al la muskolriĉaj tipoj de la vilaĝaj viroj kaj lin ŝi konsideris ofte pli sia plenaĝa infano ol sia edzo. Ŝia energio kuntenis la familion, zorgis pri ĉio, kio donas firman viveblecon.

— Lenjo, kial vi ploris?... Kion ŝi diris al vi? - Ŝi ne respondis.

— Nel, per kio vi torturis vian fratinon (чем ты мучила свою сестру)?

— Nu, ni diskutis (мы спорили). Jen ĉio (вот и всё)! Ŝi montris sin vera vilaĝa anseridino (она показала себя настоящей деревенской простушкой: «гусёнком»). Ŝi ofendis la libroteniston (она обидела бухгалтера), kiu amindumas al mi en la urbo (который ухаживает за мной в городе). En sia stulta mondpercepto (в своём глупом восприятии мира: percepti – воспринимать) ŝi nomis min eĉ kadavroprirabanto (она назвала меня даже мародёром: «грабителем/похитителем трупов»).

— Nu, ne tute tiel estis (не совсем так было), kiel vi diras (как ты говоришь) — protestis Lenjo (возразила Лена). — Mi ne volis ofendi tiun libroteniston (я не хотела обидеть того бухгалтера). Mi eĉ deziris (я даже пожелала), ke vi ambaŭ estu feliĉaj (чтобы вы оба были счастливы). Jen ĉio (вот и всё)!

— Sed pri kio vi diskutis (но о чём вы спорили) kaj kial estas postsigno de ploro en viaj okuloj (и почему след плача в твоих глазах = почему у тебя заплаканные глаза), Lenjo?

— Negrave (неважно). Jam pasis (уже прошло), panjo (мама) kaj... kaj negrave... Kredu al mi (поверь мне), ke (что)...

— Nel, per kio vi torturis vian fratinon?

— Nu, ni diskutis. Jen ĉio! Ŝi montris sin vera vilaĝa anseridino. Ŝi ofendis la libroteniston, kiu amindumas al mi en la urbo. En sia stulta mondpercepto ŝi nomis min eĉ kadavroprirabanto.

— Nu, ne tute tiel estis, kiel vi diras — protestis Lenjo. — Mi ne volis ofendi tiun libroteniston. Mi eĉ deziris, ke vi ambaŭ estu feliĉaj. Jen ĉio!

— Sed pri kio vi diskutis kaj kial estas postsigno de ploro en viaj okuloj, Lenjo?

— Negrave. Jam pasis, panjo kaj... kaj negrave... Kredu al mi, ke...

— Kial vi timas konfesi (почему ты боишься признаться)? — kaj Nel turnis sin al sia patrino (повернулась к своей матери), en ŝia voĉo la ĝojo de denuncemo vibris (в её голосе радость доносительства дрожала: denunco – кляуза, донос), same kiel dum ŝia infanaĝo (так же, как в её детстве), kiam ĉiumomente ŝi kuris por plendi pri Lenjo al siaj gepatroj (когда каждое мгновение она бегала жаловаться на Лену своим родителям). — Imagu (представь), panjo, ŝi enamiĝis (она влюбилась)! Ŝia amato vivas duone en la revoj (её любимый живёт наполовину в мечтах) kaj estas tia lunmanĝanto (и такой /же/ чудак: «поедатель луны»: luno – луна) kiel ŝi (как она). Vortĵonglisto (жонглёр словами). Ĉu ne ridinde (разве не смешно)? Kompreneble mi ne povas toleri (разумеется, я не могу терпеть), ke mia fratino detruu sian vivon pro tiaj stultaĵoj (чтобы моя сестра разрушила свою жизнь из-за таких глупостей: stulta – глупый) kaj mi diris mian opinion (и я сказала своё мнение), kaj ĉu vi scias (и знаешь ли ты), kion ŝi respondis (что она ответила)? Vi eĉ imagi ne povas (ты даже представить не можешь), kia obstina stultulino ŝi estas (какая упрямая дурочка она)! Ŝia vivocelo (цель её жизни: celo – цель) kaj plej alta pretendo (и самое высокое притязание: pretendi – претендовать, притязать; требовать) estas unu nura pajlosako (/это/ один-единственный мешок соломы). Hahaha! Pajlosako! Ĉu ne ridinde?

— Kial vi timas konfesi? — kaj Nel turnis sin al sia patrino, en ŝia voĉo la ĝojo de denuncemo vibris, same kiel dum ŝia infanaĝo, kiam ĉiumomente ŝi kuris por plendi pri Lenjo al siaj gepatroj. — Imagu, panjo, ŝi enamiĝis! Ŝia amato vivas duone en la revoj kaj estas tia lunmanĝanto kiel ŝi. Vortĵonglisto. Ĉu ne ridinde? Kompreneble mi ne povas toleri, ke mia fratino detruu sian vivon pro tiaj stultaĵoj kaj mi diris mian opinion, kaj ĉu vi scias, kion ŝi respondis? Vi eĉ imagi ne povas, kia obstina stultulino ŝi estas! Ŝia vivocelo kaj plej alta pretendo estas unu nura pajlosako. Hahaha! Pajlosako! Ĉu ne ridinde?

Dum Nel parolis (пока Нэл говорила), ŝia patrino ne forprenis sian rigardon (её мать не отводила: «не отнимала» своего взгляда) de la plorkonvulsie tordiĝantaj trajtoj (от судорожно кривящихся от плача черт /лица/: plori – плакать, konvulsio – конвульсия, судорога, tordi – выкручивать, скручивать, вить; искривлять, искажать) de Lenjo kaj kiam ĉe la lastaj vortoj (и когда при последних словах) de Nel la nereteneblaj larmoj aperis en ŝiaj okuloj (неудержимые слёзы появились в её глазах), ŝi havis koran kompaton al ŝi (она почувствовала искреннюю жалость к ней: «она имела сердечную жалость к ней»). Sed kion diri (но что сказать)? Ŝi estas ja maljuna vilaĝanino (она ведь – старая селянка). Tiuj ĉi fremdiĝintaj infanoj (эти ставшие чужими дети: fremda – чужой), urba modistino kaj multleginta instruistineto (городская модистка и начитанная: «много прочитавшая» маленькая учительница) kiel povus kompreni ŝian tro simplan penson pri la amo (как могли бы понять её слишком простое суждение о любви)?! Finfine ankaŭ ŝi ne komprenas ilin (в конце концов, она тоже не понимает их). Tamen ŝi devus diri almenaŭ ion konsolan (однако она должна бы сказать хоть что-то утешительное) al tiu ĉi afliktita infano (этому расстроенному ребёнку). Ŝi karese glatigis la harojn de Lenjo (она ласково пригладила волосы Лены: glata – гладкий) kaj duone al si (и наполовину себе), duone al ili (наполовину им) ŝi esprimis sian opinion pri la afero (она выразила своё мнение о деле).

Dum Nel parolis, ŝia patrino ne forprenis sian rigardon de la plorkonvulsie tordiĝantaj trajtoj de Lenjo kaj kiam ĉe la lastaj vortoj de Nel la nereteneblaj larmoj aperis en ŝiaj okuloj, ŝi havis koran kompaton al ŝi. Sed kion diri? Ŝi estas ja maljuna vilaĝanino. Tiuj ĉi fremdiĝintaj infanoj, urba modistino kaj multleginta instruistineto kiel povus kompreni ŝian tro simplan penson pri la amo?! Finfine ankaŭ ŝi ne komprenas ilin. Tamen ŝi devus diri almenaŭ ion konsolan al tiu ĉi afliktita infano. Ŝi karese glatigis la harojn de Lenjo kaj duone al si, duone al ili ŝi esprimis sian opinion pri la afero.

— Paroli pri la amo estas superflue (говорить о любви излишне). Kiam (когда), kiel ĝi venas (как она приходит), ne estas grave (неважно). Grave estas (важно), ke ĝi kontentigu nin (чтобы она удовлетворяла нас) kaj kiom eble plej longe ĝi vivu en ni (и как можно дольше она жила бы в нас). Ĉiu amas laŭ sia propra maniero (каждый любит по-своему: «по своей собственной манере»). La librotenisto same (бухгалтер так же) kiel la vortĵonglisto (как жонглёр словами). Mi eĉ ne scias (я даже не знаю), kia metio ĝi estas (какое это ремесло = что это за ремесло). Vidu (видите ли), filinoj (дочки), via patro estis simplulo vilaĝa (ваш отец был простой деревенский человек). Li paŝis en la stalon de mia mastro (он шагнул в хлев моего хозяина) kaj trovis min melkanta la bovinon (и нашёл меня доящей корову). Li rigardis (он смотрел), rigardis kaj fine diris (и наконец сказал): "Lertajn manojn ci havas (ловкие руки у тебя), Anjo (Аннушка)". Mi turnis min al li kaj respondis (я повернулась к нему и ответила): "Ci ŝajnas esti ordema vireto (ты кажешься: «кажешься быть» аккуратным мужичком: ordo – порядок, ordema – любящий порядок, аккуратный)".

— Paroli pri la amo estas superflue. Kiam, kiel ĝi venas, ne estas grave. Grave estas, ke ĝi kontentigu nin kaj kiom eble plej longe ĝi vivu en ni. Ĉiu amas laŭ sia propra maniero. La librotenisto same kiel la vortĵonglisto. Mi eĉ ne scias, kia metio ĝi estas. Vidu, filinoj, via patro estis simplulo vilaĝa. Li paŝis en la stalon de mia mastro kaj trovis min melkanta la bovinon. Li rigardis, rigardis kaj fine diris: "Lertajn manojn ci havas, Anjo". Mi turnis min al li kaj respondis: "Ci ŝajnas esti ordema vireto".

Ĉe ni tiel komenciĝis (у нас так началось). Por li sufiĉis momenta rigardo al miaj laboremaj manoj (для него хватило короткого взгляда на мои трудолюбивые руки), por mi estis kontentige rigardi lian malriĉan purecon (для меня было достаточно: «удовлетворительно» взглянуть на его бедную чистоту) kaj jen ĝi daŭris (и вот она продолжалась), alportis vin ambaŭ (принесла вас обоих), igis nin konstrui tiun ĉi domon (заставила нас построить этот дом) kaj ĝi daŭras eĉ nun (и она продолжается даже теперь), kvankam via karmemora patro jam ripozas la dekan jaron sub la tero (хотя ваш дорогой: «дорогой памяти» отец уже покоится десятый год под землёй)... Li plibeligis mian vivon (он украсил мою жизнь)... kaj (и)... kaj... — ŝi klinis sin al orelo de Lenjo (она наклонилась к уху Лены) kaj petole flustris al ŝi la plej konsolan (и озорно шепнула ей самое утешительное) — kaj sciu (и знай), Lenjo, ni eĉ pajlosakon ne havis por la amo (у нас даже мешка соломы не было для любви).

Ĉe ni tiel komenciĝis. Por li sufiĉis momenta rigardo al miaj laboremaj manoj, por mi estis kontentige rigardi lian malriĉan purecon kaj jen ĝi daŭris, alportis vin ambaŭ, igis nin konstrui tiun ĉi domon kaj ĝi daŭras eĉ nun, kvankam via karmemora patro jam ripozas la dekan jaron sub la tero... Li plibeligis mian vivon... kaj... kaj... — ŝi klinis sin al orelo de Lenjo kaj petole flustris al ŝi la plej konsolan — kaj sciu, Lenjo, ni eĉ pajlosakon ne havis por la amo.

Sonĝo de la morto

(Сон смерти)

Teruro furiozis sur la tero (ужас свирепствовал на земле). Preminte sian plugilon en la animojn de la homoj (вдавив свой плуг в души людей: plugi – пахать), ĝi tranĉis profundajn sulkojn sur la fruntoj (он прорезал глубокие морщины на лбах). Ĝi kuŝis sur la brusto de la naturo (он лежал на груди природы) kaj diboĉante en sia veanta doloro (и неистовствуя в своей стонущей боли: diboĉi – кутить, дебоширить), lasis post si mortvokan ĉagrenon (оставлял после себя смертельную: «призывающую смерть» печаль: voki – звать).

Ĝia neniiga torento frakasis ĉion (его уничтожающий поток сокрушил всё). Al abismoj ĝi portis la kredon de la homoj (в бездны он унёс веру людей), la revojn de la idealistoj (мечты идеалистов). Per sia neimagebla pezo ĝi subpremis (своей невообразимой тяжестью он подавил: imagi – представить себе, вообразить) kaj mortigis ĉiujn burĝonojn de la progreso kaj amo (и убил все зародыши прогресса и любви: morti – умереть), kaj poste ridegis kun mondoskuanta plorego (а потом хохотал с сотрясающим мир рыданием).

Teruro furiozis sur la tero. Preminte sian plugilon en la animojn de la homoj, ĝi tranĉis profundajn sulkojn sur la fruntoj. Ĝi kuŝis sur la brusto de la naturo kaj diboĉante en sia veanta doloro, lasis post si mortvokan ĉagrenon.

Ĝia neniiga torento frakasis ĉion. Al abismoj ĝi portis la kredon de la homoj, la revojn de la idealistoj. Per sia neimagebla pezo ĝi subpremis kaj mortigis ĉiujn burĝonojn de la progreso kaj amo, kaj poste ridegis kun mondoskuanta plorego.

* * *

La Morto forviŝis de sia falĉilo la gelatiniĝintan sangon (Смерть стёрла со своей косы свернувшуюся кровь/сгустки крови: falĉi – косить, gelatino – желатин; желе). Kun transtera (с потусторонней: tero – земля), rikana ironio (издевательской иронией) ĝi rigardis per siaj okulkavoj (она смотрела своими глазницами) al la finrikoltita kampo de la Vivo (на сжатое поле Жизни: rikolti – пожинать, собирать урожай). Belega rikolto (прекрасный урожай): la vivo de la homaro (жизнь человечества).

Ĉesis la Vivo (прекратилась Жизнь) kaj la Morto triumfis (и Смерть восторжествовала). Plenkontente ĝi kuŝiĝis por ripozi (с полным удовлетворением она легла отдохнуть). La kraksonanta bruo de la ostokorpa Pereo (хрустящий шум костлявой Гибели: osto – кость) nevidebla sonis (невидимый звучал) timon vekante en la regno de la eterna muteco (страх пробуждая в царстве вечной немоты).

La Morto forviŝis de sia falĉilo la gelatiniĝintan sangon. Kun transtera, rikana ironio ĝi rigardis per siaj okulkavoj al la finrikoltita kampo de la Vivo. Belega rikolto: la vivo de la homaro.

Ĉesis la Vivo kaj la Morto triumfis. Plenkontente ĝi kuŝiĝis por ripozi. La kraksonanta bruo de la ostokorpa Pereo nevidebla sonis timon vekante en la regno de la eterna muteco.

Ankoraŭ unufoje (ещё один раз), ebriiĝinte de triumfo (опьянев от торжества: ebria – пьяный), ĝi esplore rigardis ĉirkaŭen (она тщательно: «изучающе» посмотрела вокруг: esplori – изучать, исследовать). Ĉu hazarde ne estas preterlasita io (случайно не пропущено ли что-нибудь), el kiu nova vivo povus ekĝermi (из чего новая жизнь могла бы зародиться: ĝermo – зародыш, росток)? Ne (нет)! Ĉio mutas (всё молчит, безмолвствует). Ne estas fantazio (нет фантазии/воображения), kiu vidus sonĝojn (которое видело бы сны); ne ekzistas batanta koro (не существует бьющегося сердца), en kiu povus naskiĝi aro da sentoj (в котором могла бы родиться группа мыслей); ne estas krimo (нет преступления), kiu atendus kondamnon (которое ждало бы приговора); ne estas juro (нет права: juro – право /наука/), kiu soifas juĝofaron (которое жаждало бы суда: «судного дела»), kaj ne estas plu religio (и нет больше религии) dion kreanta por si (бога создающей для себя); ne estas dio (нет бога), kiun per teraj ĉifonoj vestus la religio (которого земными лохмотьями одела бы религия). Venkitaj eĉ la senmorteco (побеждены даже бессмертие) kaj la eterna vivo (и вечная жизнь), ĉar ne ekzistas mortonto (потому что не существует того, кто умрёт), kiu kredus ilin (кто верил бы в них). Ekzistas nur ĝi (существует только она): la Morto (Смерть).

Ankoraŭ unufoje, ebriiĝinte de triumfo, ĝi esplore rigardis ĉirkaŭen. Ĉu hazarde ne estas preterlasita io, el kiu nova vivo povus ekĝermi? Ne! Ĉio mutas. Ne estas fantazio, kiu vidus sonĝojn; ne ekzistas batanta koro, en kiu povus naskiĝi aro da sentoj; ne estas krimo, kiu atendus kondamnon; ne estas juro, kiu soifas juĝofaron, kaj ne estas plu religio dion kreanta por si; ne estas dio, kiun per teraj ĉifonoj vestus la religio. Venkitaj eĉ la senmorteco kaj la eterna vivo, ĉar ne ekzistas mortonto, kiu kredus ilin. Ekzistas nur ĝi: la Morto.

* * *

Ĝi laciĝis kaj sopiris ripozon (она устала и тосковала об отдыхе = жаждала отдыха: laca – усталый). Jen (вот), en la regno de la eterna muteco subite (в царстве вечной немоты внезапно), timeme eksonis ĉirpado de eta grilo (боязливо зазвучало стрекотание маленького сверчка). Kun sovaĝa furoro ĝi eksaltis (с дикой яростью она вскочила) kaj mutigis la adiaŭon de la iama glora vivo (и заглушила прощание прежней славной жизни), kaj poste rikane ridegis (а потом издевательски хохотала)... ridegis...

­

Ĝi laciĝis kaj sopiris ripozon. Jen, en la regno de la eterna muteco subite, timeme eksonis ĉirpado de eta grilo. Kun sovaĝa furoro ĝi eksaltis kaj mutigis la adiaŭon de la iama glora vivo, kaj poste rikane ridegis... ridegis...

* * *

Rigardante al la ceteraj brilantaj mondoj de la universo (глядя на прочие сверкающие миры вселенной), ĝi sentis kruelan ĝojon (она чувствовала жестокую радость). Por nova rikolto estas ankoraŭ sufiĉe da materio (для нового урожая ещё достаточно материи) sur la firmamento senlima (на безграничном небосводе).

Rigardante al la ceteraj brilantaj mondoj de la universo, ĝi sentis kruelan ĝojon. Por nova rikolto estas ankoraŭ sufiĉe da materio sur la firmamento senlima.

Ĝi rigardis ilin (она смотрела на них) aŭ nur ŝajne rigardis (или это только казалось: «или только кажется /что/ смотрела»), ĉar griza (потому что серая), nebula vualo flugis antaŭ la okulkavojn (туманная пелена застила глазницы: «прилетела перед глазницы»). Ĝi ne povis diveni (она не могла разгадать), kio estas tiu misteraĵo (что это за таинственное явление: mistera – таинственный, загадочный), kiu ĉiam pli kaj pli densiĝas (которое всегда больше и больше = всё больше и больше сгущается: densa – густой, плотный), nigriĝas (чернеет) kaj malhelpas la vidon (и затрудняет зрение = мешает видеть). Ĝi penis eksalti (она пыталась вскочить), sed ne povis (но не могла). Kiel sorĉa plenpotenca sugesto (как колдовское могучее: «полновластное» внушение) prenis for tiu ĉi nova forto ĝian tutan energion (отняла эта новая сила её всю энергию).

Ĝi rigardis ilin aŭ nur ŝajne rigardis, ĉar griza, nebula vualo flugis antaŭ la okulkavojn. Ĝi ne povis diveni, kio estas tiu misteraĵo, kiu ĉiam pli kaj pli densiĝas, nigriĝas kaj malhelpas la vidon. Ĝi penis eksalti, sed ne povis. Kiel sorĉa plenpotenca sugesto prenis for tiu ĉi nova forto ĝian tutan energion.

* * *

Ĝi vidis jam nenion (она не видела уже ничего), kvazaŭ eĉ ĝi mem ĉesus ekzisti (как будто даже она сама перестала существовать). Ankoraŭ ĝi faris senkonscian geston (ещё она сделала безотчётный жест) al la neniiga falĉilo (к уничтожающей косе), sed vane (но напрасно), ĉar venkis ĝin la lasta spiraĵo de la Vivo (потому что победило её последнее дыхание Жизни): la sonĝon donanta dormo (грёзы дающий сон).

Ĝi vidis jam nenion, kvazaŭ eĉ ĝi mem ĉesus ekzisti. Ankoraŭ ĝi faris senkonscian geston al la neniiga falĉilo, sed vane, ĉar venkis ĝin la lasta spiraĵo de la Vivo: la sonĝon donanta dormo.

* * *

Voĉo de miliardaj ĥoroj (голос миллиардов хоров) kun spiritmonda murmuro (с потусторонним: «мира духов, духовного мира» бормотанием: spirito – дух) eĥis tra la etero (отдавался эхом сквозь эфир).

— Vi povis neniigi la organismojn (ты смогла уничтожить организмы), sed vi ne estas reganto de animo (но ты – не повелитель души). Tiu ĉi estas la plej potenca forto (это самая могущественная сила), pli potenca ol la penso (более могущественная, чем мысль), kiu estas nur ĝia infano (которая – только её дитя).

La Morto kurbigis la senlipan buŝon je ironia rideto (Смерть скривила безгубый рот в насмешливой улыбке).

Voĉo de miliardaj ĥoroj kun spiritmonda murmuro eĥis tra la etero.

— Vi povis neniigi la organismojn, sed vi ne estas reganto de animo. Tiu ĉi estas la plej potenca forto, pli potenca ol la penso, kiu estas nur ĝia infano.

La Morto kurbigis la senlipan buŝon je ironia rideto.

— Sensenca parolo (бессмысленный разговор). Kion valoras la forto sen organismo (чего стоит сила без организма), kaj kion valoras la penso (и чего стоит мысль), se ĝi ne havas ilojn por krei (если она не имеет орудий, чтобы творить).

— La volo de la animo estas senfina (воля души бесконечна) kaj ĝi fluas libere (и она течёт свободно).

— Eĉ la senfina volo rompiĝas (даже бесконечная воля разрушается: rompi – сломать, разбить; нарушить), se ĝi ne havas spacon (если у неё нет пространства). Kion povas fari la volo per la senfina Nenio (что может сделать воля бесконечным Ничем)?

— Nur la konscie moviĝantajn organismojn vi povis neniigi (только сознательно движущиеся организмы ты смогла уничтожить), sed la senmovaj tavoloj (но неподвижные слои) kaj libere vagantaj elementoj (и свободно блуждающие стихии) estas ekster via potenco (вне твоей власти). Vi ne havas forton kontraŭ la akvo (у тебя нет силы против воды), la fajro (огня), kaj vi ne povas ordoni al la kureganta vento (и ты не можешь приказывать мчащемуся ветру).

— Sensenca parolo. Kion valoras la forto sen organismo, kaj kion valoras la penso, se ĝi ne havas ilojn por krei.

— La volo de la animo estas senfina kaj ĝi fluas libere.

— Eĉ la senfina volo rompiĝas, se ĝi ne havas spacon. Kion povas fari la volo per la senfina Nenio?

— Nur la konscie moviĝantajn organismojn vi povis neniigi, sed la senmovaj tavoloj kaj libere vagantaj elementoj estas ekster via potenco. Vi ne havas forton kontraŭ la akvo, la fajro, kaj vi ne povas ordoni al la kureganta vento.

— Vere (верно)! Mi ne havas potencon kontraŭ ili (у меня нет власти/мощи против них), sed kion valoras la senmova mondo (но чего стоит неподвижный мир), kiu mankumas la konscion (которому недостаёт сознания)?

— Estos kreita la nova mondo (будет создан новый мир)! Estos donacita konscio al ĉiuj atomoj de la Tero (будет даровано сознание всем атомам Земли), kaj se la penso donos flugilojn al la elementoj (и если мысль даст крылья стихиям), tiam via potenco rompiĝos (тогда твоя власть разрушится).

— Vi forgesas (вы забываете), ke la fajro (что огонь), se ĝi ekkonscias (если он начнёт осознавать = обретёт сознание), nur finos la taskon (только закончит задачу) ĉesigitan de mi (прерванную мной). Ĝi cindrigos ĉion (он испепелит всё: cindro – пепел, зола).

— Kaj se tiel okazus (и если так случилось бы), ankaŭ via estaĵo fariĝus ĝia viktimo (и твоё существо сделалось бы его жертвой). Venkita via senmorteco (побеждено твоё бессмертие), vi neniiĝos (ты исчезнешь).

— Vere! Mi ne havas potencon kontraŭ ili, sed kion valoras la senmova mondo, kiu mankumas la konscion?

— Estos kreita la nova mondo! Estos donacita konscio al ĉiuj atomoj de la Tero, kaj se la penso donos flugilojn al la elementoj, tiam via potenco rompiĝos.

— Vi forgesas, ke la fajro, se ĝi ekkonscias, nur finos la taskon ĉesigitan de mi. Ĝi cindrigos ĉion.

— Kaj se tiel okazus, ankaŭ via estaĵo fariĝus ĝia viktimo. Venkita via senmorteco, vi neniiĝos.

La Morto, preninte la potencan falĉilon (взяв могущественную косу), furioze svingis ĝin ĉirkaŭ si (яростно взмахнула ею вокруг себя).

La misteraj sonoj respondis per rido (таинственные звуки ответили смехом).

La Morto, preninte la potencan falĉilon, furioze svingis ĝin ĉirkaŭ si.

La misteraj sonoj respondis per rido.

* * *

— Kiamaniere vi volas krei novan mondon (каким образом вы хотите создать новый мир)? Kio estos tiu potenca forto (что будет той могущественной силой), kiu povus disŝuti la semojn de la vivo (которая смогла бы рассыпать семена жизни) sur la mortinta terglobo (на вымершем земном шаре)?

— Ekzistas forto (существует сила), kiu havas potencon por tio (у которой есть сила для этого).

— Kio do (что же)?

— La amo (любовь).

— Ĉu ekzistas vivanta koro (разве существует живое сердце), en kiu ĝi povas ekĝermi (в котором она может зародиться)?

Kun ironia triumfo ridegis la Morto (с насмешливым торжеством хохотала Смерть).

— Kiamaniere vi volas krei novan mondon? Kio estos tiu potenca forto, kiu povus disŝuti la semojn de la vivo sur la mortinta terglobo?

— Ekzistas forto, kiu havas potencon por tio.

— Kio do?

— La amo.

— Ĉu ekzistas vivanta koro, en kiu ĝi povas ekĝermi?

Kun ironia triumfo ridegis la Morto.

— Jes (да)!... La koro de la tero (сердце земли).

— La koro de la tero?!

Kun terura furoro ĝi trapikis la terglobon per la falĉilo (с ужасной яростью она пронзила земной шар косой).

— Hahaha! Senfrukta estos la laboro (бесплодным будет труд: frukto – плод, фрукт) kaj vana ĉiu penado (и напрасным – всякое усилие)! Donu do antaŭe vivon al la mortinta homaro (дайте же прежде жизнь умершему человечеству)!

— Sian militon faros la tero mem (свою войну сделает сама земля), kaj en tiu ĉi sankta aliformiĝo vi estos ĉesinta (и в этом священном преображении ты прекратишься = тебе придёт конец). Poste reviviĝos la miliardoj da homoj (потом оживут миллиарды людей) kaj komenciĝos la profetita eterna vivo (и начнётся предсказанная вечная жизнь: profeti – пророчить, предсказывать): la transtomba edeno (загробный рай).

— Jes!... La koro de la tero.

— La koro de la tero?!

Kun terura furoro ĝi trapikis la terglobon per la falĉilo.

— Hahaha! Senfrukta estos la laboro kaj vana ĉiu penado! Donu do antaŭe vivon al la mortinta homaro!

— Sian militon faros la tero mem, kaj en tiu ĉi sankta aliformiĝo vi estos ĉesinta. Poste reviviĝos la miliardoj da homoj kaj komenciĝos la profetita eterna vivo: la transtomba edeno.

— Ĉu mi neniiĝos (неужели я исчезну)? Mi (я), kiu estas naskita samtempe kun la Tero (которая рождена одновременно с Землёй). Mi, kiu en ĉiu batalo de la Tero (которая в каждой битве Земли), en ĉiu metamorfozo havis la ĉefrolon (в каждом превращении играла: «имела» главную роль)? Neeble (невозможно)! Neeble!

— Mensogo (ложь)!

Tondris voĉo (прогремел голос), pro kiu la tero ektremis (от которого земля задрожала) kaj la Morto terurite falis teren (и Смерть в ужасе упала на землю).

— Ĉu mi neniiĝos? Mi, kiu estas naskita samtempe kun la Tero. Mi, kiu en ĉiu batalo de la Tero, en ĉiu metamorfozo havis la ĉefrolon? Neeble! Neeble!

— Mensogo!

Tondris voĉo, pro kiu la tero ektremis kaj la Morto terurite falis teren.

— Mensogo! La okan tagon de la kreado vi estiĝis (/на/ восьмой день творения ты возникла), kiam Kain mortigis sian fraton Abel (когда Каин убил своего брата Авеля). Sole la penso de Kain estas vi (ты – лишь мысль Каина), kiu prenis sur sin nevideblan ostokorpon (которая взяла на себя = надела на себя невидимое костлявое тело). Vi kaŭzis la unuan doloran larmon (ты вызвала первую слезу боли) kaj vi disŝutis la semojn de la funebra ĉagreno (и ты рассыпала семена скорбной печали). Ne mi kreis vin (не я создал тебя), sed la ĉion neanta spirito de la Malbono (а всё отрицающий дух Зла).

— Mensogo! La okan tagon de la kreado vi estiĝis, kiam Kain mortigis sian fraton Abel. Sole la penso de Kain estas vi, kiu prenis sur sin nevideblan ostokorpon. Vi kaŭzis la unuan doloran larmon kaj vi disŝutis la semojn de la funebra ĉagreno. Ne mi kreis vin, sed la ĉion neanta spirito de la Malbono.

* * *

— Kiu vi estas (кто ты), potenca spirito (могущественный дух), kiu jam per via ekparolo vekas timon en mi (кто уже своим голосом: «началом разговора» пробуждает страх во мне)?

— Via ordonanta Sinjoro (твой повелевающий Господин) kaj reganto de la tuta universo (и правитель всей вселенной): Dio (Бог).

— Dio? Ho ve al mi (увы мне)! Vi ekzistas do vere (ты существуешь ведь на самом деле = значит, ты правда существуешь)! Ne sole la religio naskis vin (не только религия породила тебя)? Ĉu vere ekzistas vi (правда ли существуешь ты), kies potencon mi ĉiam neis (чью власть я всегда отрицала), kaj ĉu ankaŭ mi estus via sklavo (и я тоже была бы твоим рабом), kiu ne konis suverenon super mi (которая не знала повелителя над собой)?

— Vere mi estas tiu (я и правда тот)!

— Kiu vi estas, potenca spirito, kiu jam per via ekparolo vekas timon en mi?

— Via ordonanta Sinjoro kaj reganto de la tuta universo: Dio.

— Dio? Ho ve al mi! Vi ekzistas do vere! Ne sole la religio naskis vin? Ĉu vere ekzistas vi, kies potencon mi ĉiam neis, kaj ĉu ankaŭ mi estus via sklavo, kiu ne konis suverenon super mi?

— Vere mi estas tiu!

— Se vi estas Dio (если ты Бог), do vi estas la Justo mem (то ты сама Справедливость), kaj mi estis nur blinda ilo (и я была лишь слепым орудием) en via potenca mano (в твоей властной руке). Vi ne povas min puni pro kulpo de Kain (ты не можешь меня наказать за вину Каина), kiun vi mem kreis (которого ты сам создал) erarema (неразумным: «склонным ошибаться, заблуждаться»: erari – ошибаться) kaj malforta (и слабым)!

— Vi estis blinda ilo de via propra memo (ты была слепым орудием себя самой, своего собственного «я»), kiu estas senanima (которое бездушно). Vi estas detruanta penso (ты – уничтожающая мысль), kiu venenis la beston kaj la homon (которая отравила зверя и человека). Via tasko estas finita (твоя задача закончена) kaj la destino plenumiĝis (и предназначение исполнилось), via senanima memo neniiĝos (твоё бездушное существо исчезнет).

La Morto, kun senespera veado (с отчаянным стоном), baraktis (металась).

— Se vi estas Dio, do vi estas la Justo mem, kaj mi estis nur blinda ilo en via potenca mano. Vi ne povas min puni pro kulpo de Kain, kiun vi mem kreis erarema kaj malforta!

— Vi estis blinda ilo de via propra memo, kiu estas senanima. Vi estas detruanta penso, kiu venenis la beston kaj la homon. Via tasko estas finita kaj la destino plenumiĝis, via senanima memo neniiĝos.

La Morto, kun senespera veado, baraktis.

* * *

— Estu lumo (да будет свет)! – Sonis la potenca voĉo (прозвучал властный голос) kaj la Tero sopire ektremis (и Земля тоскливо задрожала). Ĝian nigran korpon ĉirkaŭprenis milda (её чёрное тело охватил мягкий), fosfora lumo (фосфорный свет), kiu jen aperis (который то появлялся) jen malaperis (то исчезал). La lumo vagadis (свет блуждал), ŝajne sencele (как будто бесцельно: «кажется /что/ бесцельно»), sed subite en la atmosfero de la Tero balancis sin violkolora vaporaĵo (но вдруг в атмосфере Земли закачался лиловый пар, испарение: violo – фиалка, vaporo – пар). Fendiĝis la Tero kun terura detonacio (треснула Земля с ужасным взрывом: fendi – расщеплять, раскалывать). La maroj forlasis la profundojn (моря покинули глубины) kaj unuiĝinte (и объединившись), preninte novan orbiton (взяв = заняв новую орбиту), kiel la ringego de Saturno (как кольцо Сатурна), ili turnis sin ĉirkaŭ la Tero (они вращались вокруг Земли).

— Estu lumo! - Sonis la potenca voĉo kaj la Tero sopire ektremis. Ĝian nigran korpon ĉirkaŭprenis milda, fosfora lumo, kiu jen aperis jen malaperis. La lumo vagadis, ŝajne sencele, sed subite en la atmosfero de la Tero balancis sin violkolora vaporaĵo. Fendiĝis la Tero kun terura detonacio. La maroj forlasis la profundojn kaj unuiĝinte, preninte novan orbiton, kiel la ringego de Saturno, ili turnis sin ĉirkaŭ la Tero.

Bolis (кипел), ardis (пылал), fandiĝis kun surdiga bruego (плавился с оглушительным шумом: fandi – плавить, растапливать, surda – глухой) la giganta globo (гигантской шар). Komenciĝis la lasta milito (началась последняя война). Kie aperis la vaganta lumo (где появился блуждающий свет), tie sekvis ĝin la violkolora vaporaĵo (там последовал за ним лиловый пар) kaj la tavolo konsciiĝis (и слой обрёл сознание). Veante furiozis la ventego (стоная, бушевала буря) kaj per sia uragana kolero vipis la ekkonsciintan fajron (и своей ураганной злостью хлестала начавший сознавать огонь), kiu pasie ĉirkaŭplektis la Teron per flamantaj brakoj (который страстно оплёл Землю пылающими руками). Ŝajnis (казалось), ke ĝi cindrigos ĉion (что он испепелит всё), sed en tiu momento bridis ĝian furoron la potenca akvoringego (но в этот момент обуздало его ярость мощное водяное кольцо: brido – узда, уздечка), kiu per tuta pezo subpremis la furioziĝantan elementon (которое всей /своей/ тяжестью подавило бушующую стихию). Ĝi mole (оно мягко), kvazaŭ silke sternis sin (как будто шелковисто расстелилось) kaj kompate vindis la Teron (и сострадательно окутало Землю: vindi – пеленать, обматывать), laciĝintan pro la batalo (уставшую от борьбы). La Tero aspektis (Земля выглядела), kiel kolosa (как огромный), nemezurebla akvoglobo (необъятный: «неизмеримый» водяной шар: mezuri – измерять), kiu kuregis en la spaco senfina (который нёсся в бесконечном пространстве/космосе).

Bolis, ardis, fandiĝis kun surdiga bruego la giganta globo. Komenciĝis la lasta milito. Kie aperis la vaganta lumo, tie sekvis ĝin la violkolora vaporaĵo kaj la tavolo konsciiĝis. Veante furiozis la ventego kaj per sia uragana kolero vipis la ekkonsciintan fajron, kiu pasie ĉirkaŭplektis la Teron per flamantaj brakoj. Ŝajnis, ke ĝi cindrigos ĉion, sed en tiu momento bridis ĝian furoron la potenca akvoringego, kiu per tuta pezo subpremis la furioziĝantan elementon. Ĝi mole, kvazaŭ silke sternis sin kaj kompate vindis la Teron, laciĝintan pro la batalo. La Tero aspektis, kiel kolosa, nemezurebla akvoglobo, kiu kuregis en la spaco senfina.

Super la Tero (над Землёй), kiel giganta krisigno (как гигантский восклицательный знак: krii – кричать), ŝvebis la violkolora vaporaĵo (реял лиловый пар): la lumo de la konscio (свет сознания).

La Morto ironie ekridegis (Смерть язвительно захохотала).

— Ho granda Sinjoro (о великий Господин)! Finiĝis jam la unua tago de la kreado (закончился уже первый день творения) kaj tamen mi ekzistas (и всё же я существую)!

Super la Tero, kiel giganta krisigno, ŝvebis la violkolora vaporaĵo: la lumo de la konscio.

La Morto ironie ekridegis.

— Ho granda Sinjoro! Finiĝis jam la unua tago de la kreado kaj tamen mi ekzistas!

* * *

La misterplena voĉo denove eksonis (таинственный голос снова зазвучал).

— Ekbatu la koro de la Tero (пусть забьётся сердце Земли) kaj la tuto de la animoj okupu ĝin (и все души: «и всё от душ» займут его: tuto – всё, целое; совокупность). La semo de la Amo ekĝermu en ĝi (семя Любви пусть прорастёт в нём) kaj kreiĝu per tio la nova firmamento (и пусть создастся этим = таким образом новый небосвод: krei – создавать, творить)! Estu (да будет /так/)!

Hela rozkolora lumo radiis super la akvoamaso (яркий розовый свет лучился над водной массой: radio – луч, amaso – толпа; масса, скопление, куча). Saniga varmo penetris en korpon de la Tero (целительное тепло проникло в тело Земли: sana – здоровый). Ĉiu atomo ektremis pro nekonata fenomeno (каждый атом задрожал от неведомого явления). La Tero enamiĝis la senliman spacon de la etero (Земля полюбила безграничное пространство эфира). Aromaj spiraĵoj flugis for el ĝia korpo (ароматные дыхания вылетали из её тела) kaj la Morto svenante apogis sin per la falĉilbastono (и Смерть, теряя сознание, оперлась о рукоятку: «палку» косы: apogi – подпирать, поддерживать).

La misterplena voĉo denove eksonis.

— Ekbatu la koro de la Tero kaj la tuto de la animoj okupu ĝin. La semo de la Amo ekĝermu en ĝi kaj kreiĝu per tio la nova firmamento! Estu!

Hela rozkolora lumo radiis super la akvoamaso. Saniga varmo penetris en korpon de la Tero. Ĉiu atomo ektremis pro nekonata fenomeno. La Tero enamiĝis la senliman spacon de la etero. Aromaj spiraĵoj flugis for el ĝia korpo kaj la Morto svenante apogis sin per la falĉilbastono.

La Spaco restis senmova (Космос оставался неподвижным). En ĝia glacia memo ne naskiĝis sentoj (в его ледяном существе = глубине не рождались чувства). La Tero ploris (Земля плакала), faligis fajre brulantajn larmojn (роняла огненно горящие слёзы) kaj el la larmogutoj fariĝis steloj (и из слезинок сделались звёзды: guto – капля), brilantaj meteoroj (сияющие метеоры), vagantaj planedoj (блуждающие планеты) kaj kreiĝis (и возник: «создался») — la nova firmamento (новый небосвод).

— Potenca Sinjoro (могущественный Господин)! Finiĝis jam la dua tago (закончился уже второй день) kaj tamen mi ekzistas (и всё же я существую).

La Spaco restis senmova. En ĝia glacia memo ne naskiĝis sentoj. La Tero ploris, faligis fajre brulantajn larmojn kaj el la larmogutoj fariĝis steloj, brilantaj meteoroj, vagantaj planedoj kaj kreiĝis — la nova firmamento.

— Potenca Sinjoro! Finiĝis jam la dua tago kaj tamen mi ekzistas.

* * *

— Evoluu la semo (пусть развивается семя)! Disiĝu la akvo kaj la tero (пусть разойдутся вода и земля: disiĝi – расставаться; расходиться), kiel estis antaŭe (как было прежде)! Estu (да будет /так/)! – Tuj (тотчас), kvazaŭ je bato de sorĉovipo (как будто по удару волшебного хлыста), la akvo per forfluo de tajdo okupis nur la profundaĵojn (вода отливом: «оттоком отлива» заняла только глубины: flui – течь) kaj egaj (и огромные), senherbaj rokoj aperis zigzage ĉie (голые: «бестравные» скалы появились зигзагообразно повсюду: herbo – трава). Iom post iom formiĝis maroj (постепенно сформировались моря), lagoj (озёра), riveroj (реки), riveretoj (речки/ручьи) kaj vastaj kontinentoj etendis sin sur la Tero (и просторные континенты распростёрлись на Земле). La akvo estis diafane pura (вода была прозрачно чистой), sed la vastaj kontinentoj ankoraŭ etendis sin sen ornamoj (но широкие континенты ещё простирались без украшений).

— Evoluu la semo! Disiĝu la akvo kaj la tero, kiel estis antaŭe! Estu! – Tuj, kvazaŭ je bato de sorĉovipo, la akvo per forfluo de tajdo okupis nur la profundaĵojn kaj egaj, senherbaj rokoj aperis zigzage ĉie. Iom post iom formiĝis maroj, lagoj, riveroj, riveretoj kaj vastaj kontinentoj etendis sin sur la Tero. La akvo estis diafane pura, sed la vastaj kontinentoj ankoraŭ etendis sin sen ornamoj.

— Potenca (могущественный), ĉionreganta Sinjoro (всем управляющий Господин)! Finiĝis jam la tria tago (закончился уже третий день) kaj tamen mi ekzistas (и всё же я существую). Ĉu vi indulgis min (неужели ты пощадил меня) aŭ mi estas ekster via potenco (или я вне твоей власти)?

— Mi povus neniigi vin (я мог бы уничтожить тебя), sed mi ne volas (но я не хочу). Potenco via ĉesis (власть твоя кончилась). Kion valoras la intenco (чего стоит намерение), se vi estas sen armilo (если ты без оружия = безоружна)?

— Ĉu sen armilo?

La Morto per subita gesto turnis sin al la falĉilo (Смерть резким жестом повернулась к косе), sed ĝia ostobrako vane serĉis ĝin (но её костлявая рука напрасно искала её). Dum momento ĝi ektremis (на миг: «в течение мига» она содрогнулась), sed poste skuis ĝian tutan estaĵon raŭka (но потом сотряс её всё существо хриплый), freneziga ridego (сводящий с ума хохот). Minace ĝi levis la pugnojn (угрожающе она подняла кулаки).

— Potenca, ĉionreganta Sinjoro! Finiĝis jam la tria tago kaj tamen mi ekzistas. Ĉu vi indulgis min aŭ mi estas ekster via potenco?

— Mi povus neniigi vin, sed mi ne volas. Potenco via ĉesis. Kion valoras la intenco, se vi estas sen armilo?

— Ĉu sen armilo?

La Morto per subita gesto turnis sin al la falĉilo, sed ĝia ostobrako vane serĉis ĝin. Dum momento ĝi ektremis, sed poste skuis ĝian tutan estaĵon raŭka, freneziga ridego. Minace ĝi levis la pugnojn.

— Ĉu sen armilo? Ĉu mi ne havas ankoraŭ manojn (разве у меня нет ещё рук), kies nura tuŝo sufiĉas (чьего единственного прикосновения достаточно) por ĉesigi la vivon (чтобы прервать жизнь)? Ĉu mi ne povas spiri (разве я не могу дышать) kaj mia spiraĵo ne estas jam tiom detrua (и /разве/ моё дыхание уже не настолько разрушительно), kiom ĝi estis antaŭe (насколько оно было раньше)? Vi eraras (ты ошибаешься), granda Sinjoro (великий Господин), ĉar kien mi metos la piedojn (потому что куда я поставлю ноги = куда я шагну), tie mi subpremos la semojn de la Vivo (там я подавлю семена Жизни)!

— Ĉu sen armilo? Ĉu mi ne havas ankoraŭ manojn, kies nura tuŝo sufiĉas por ĉesigi la vivon? Ĉu mi ne povas spiri kaj mia spiraĵo ne estas jam tiom detrua, kiom ĝi estis antaŭe? Vi eraras, granda Sinjoro, ĉar kien mi metos la piedojn, tie mi subpremos la semojn de la Vivo!

— Rigardu ĉirkaŭen (посмотри вокруг)! Ĉu vi ne vidas (разве ты не видишь), ke la Tero ĉiam plimalgrandiĝas (что Земля всегда уменьшается = всё уменьшается) kaj la horizonto perdiĝas en la blua grizo de la malproksimo (и горизонт теряется в синей мгле дали: griza – серый)? Ĉu vi ne sentas (разве ты не чувствуешь), ke tio estas nur eta meteoro (что это только маленький метеор), sur kiu vi staras (на котором ты стоишь)? Ĝi kuras (он несётся: «бежит»), portante vin (неся тебя), en la senfina spaco (в бесконечном космосе). Mi povus neniigi vin (я мог бы уничтожить тебя), sed via porĉiama puno estas (но твоё вечное наказание /таково/): vagadi sen potenco (блуждать без силы/власти), vidante la eternan vivon sur miliardoj da Teroj (видя вечную жизнь на миллиардах земных шаров: «Земель»).

La Morto venkite (Смерть повержено) kun muta rezigno (с безмолвный отрешённостью) miris la Terglobon (удивлялась Земному шару), ĉiam pli kaj pli malgrandiĝantan (всё более и более уменьшающемуся).

— Rigardu ĉirkaŭen! Ĉu vi ne vidas, ke la Tero ĉiam plimalgrandiĝas kaj la horizonto perdiĝas en la blua grizo de la malproksimo? Ĉu vi ne sentas, ke tio estas nur eta meteoro, sur kiu vi staras? Ĝi kuras, portante vin, en la senfina spaco. Mi povus neniigi vin, sed via porĉiama puno estas: vagadi sen potenco, vidante la eternan vivon sur miliardoj da Teroj.

La Morto venkite kun muta rezigno miris la Terglobon, ĉiam pli kaj pli malgrandiĝantan.

* * *

— Estu (пусть будут), kiel antaŭe estis (как прежде были), pompantaj kreskaĵoj (пышные растения: kreski – расти), florodoro ŝvebu en la aero (цветочный запах пусть парит в воздухе) kaj ombro de verdantaj arboj (и тень зеленеющих деревьев) ŝirmu ilin kontraŭ la sunradioj dum sekeco (пусть заслоняет их от солнечных лучей во время засухи)! Estu!

La marĉa humo ekmovis sin (болотная почва зашевелилась). Scivole aperis kapeto de la unua herbo (с любопытством показалась головка первой травы) kaj ĝin sekvis la dua (и за ней последовала вторая). Ili klinis sin unu al alia per printempa kiso (они склонились друг к другу весенним поцелуем). Pro tiu ĉi kiso riĉe ekburĝonis la Tero (от этого поцелуя обильно проросла Земля).

— Estu, kiel antaŭe estis, pompantaj kreskaĵoj, florodoro ŝvebu en la aero kaj ombro de verdantaj arboj ŝirmu ilin kontraŭ la sunradioj dum sekeco! Estu!

La marĉa humo ekmovis sin. Scivole aperis kapeto de la unua herbo kaj ĝin sekvis la dua. Ili klinis sin unu al alia per printempa kiso. Pro tiu ĉi kiso riĉe ekburĝonis la Tero.

Silka herbaĵo kovris la nudajn rokojn (шёлковый травяной покров покрыл голые скалы). Laŭbriĉaj arbaroj ornamis la dezertojn (тенистые леса украсили пустыни: laŭbo – беседка /увитая зеленью/; здесь – листва, зелень) kaj multkoloraj floroj spiris ozonplenan aromon (и пёстрые: «многоцветные» цветы источали: «дышали» озоновый аромат).

Jen (вот), alvenis la eterna printempo (наступила вечная весна), profetita de la ĉiam verda vinko (предсказанная вечнозелёным барвинком).

Silka herbaĵo kovris la nudajn rokojn. Laŭbriĉaj arbaroj ornamis la dezertojn kaj multkoloraj floroj spiris ozonplenan aromon.

Jen, alvenis la eterna printempo, profetita de la ĉiam verda vinko.

* * *

— Reviviĝu la bestaro oceana kaj kontinenta (пусть оживут звери океанов и континентов: besto – зверь, животное, bestaro – фауна, животный мир)! Miliardoj da birdoj flugadu (миллиарды птиц пусть летают) gaje kantante (весело напевая)! Estu!

Subite sonis timema ĉirpado de grilo (вдруг зазвучало боязливое стрекотание сверчка). Je ĝia muziko vekiĝis mil kaj mil sonoj (под его музыку проснулись тысячи и тысячи звуков). La lazuroj de maroj kaj lagoj (лазурь морей и озёр) facile ektremis kun milda muĝado (легко задрожала с мягким журчанием). La riveroj ekfluis (реки потекли) kaj la riveretoj gaje plaŭdante (а ручьи, весело плещась) rapidis inter la florornamitaj bordoj (спешили среди украшенных цветами берегов: ornami – украшать). La vento siblis melodion (ветер свистел мелодию: sibli – шипеть; свистеть) kaj birdpepadon eĥis la prasilento (и птичье щебетанье отзывалось эхом в первозданной тишине: eĥi – отзываться эхом, praa – первобытный, доисторический).

— Reviviĝu la bestaro oceana kaj kontinenta! Miliardoj da birdoj flugadu gaje kantante! Estu!

Subite sonis timema ĉirpado de grilo. Je ĝia muziko vekiĝis mil kaj mil sonoj. La lazuroj de maroj kaj lagoj facile ektremis kun milda muĝado. La riveroj ekfluis kaj la riveretoj gaje plaŭdante rapidis inter la florornamitaj bordoj. La vento siblis melodion kaj birdpepadon eĥis la prasilento.

En la aero aperis flugilhava monstro kun akra dentaro (в воздухе появилось крылатое чудовище с острыми зубами: «набором зубов, челюстью»: dento – зуб): la drako de la fabeloj (дракон из сказок). El la densejo de la arbaro kuregis mamutoj (из чащи леса выбежали мамонты: densa – густой, плотный). El post arbetaĵoj venis leonoj (из-за кустов вышли львы: arbeto – деревце, куст) kaj inter la altaj herboj serpentumis boao (и среди высокой травы извивался удав). Iom post iom reviviĝis la tuta bestaro (постепенно ожили все звери: «вся фауна») kaj komenciĝis malsovaĝa ludo (и началась спокойная игра: sovaĝa – дикий) anstataŭ lukto por la ekzisto (вместо борьбы за существование).

En la aero aperis flugilhava monstro kun akra dentaro: la drako de la fabeloj. El la densejo de la arbaro kuregis mamutoj. El post arbetaĵoj venis leonoj kaj inter la altaj herboj serpentumis boao. Iom post iom reviviĝis la tuta bestaro kaj komenciĝis malsovaĝa ludo anstataŭ lukto por la ekzisto.

* * *

— Reviviĝu la homo (пусть оживёт человек)! Reviviĝu kaj havu la eternan vivon (пусть оживёт и имеет вечную жизнь), promesitan post perdo de la paradizo (обещанную после потери рая)! Estu!

Ĉio eksilentis (всё стихло). La naturo senmove atendis la renaskiĝon (природа неподвижно ждала перерождения) de la krono de ĉiuj kreitaĵoj (венца всех творений: krei – создавать, творить). La suno varme kisadis per radioj la Teron (солнце тепло целовало лучами Землю). La floroj bonodoris parfumon el siaj kalikoj (цветы источали: «благоухали» аромат из своих чашечек: kaliko – кубок, чаша). La arboj donis pompajn kolorojn al la fruktoj (деревья давали роскошные цвета плодам) kaj la bestaro silente (и звери: «фауна» молча) kun muta pieco atendis (с немым благоговением ждали).

— Reviviĝu la homo! Reviviĝu kaj havu la eternan vivon, promesitan post perdo de la paradizo! Estu!

Ĉio eksilentis. La naturo senmove atendis la renaskiĝon de la krono de ĉiuj kreitaĵoj. La suno varme kisadis per radioj la Teron. La floroj bonodoris parfumon el siaj kalikoj. La arboj donis pompajn kolorojn al la fruktoj kaj la bestaro silente kun muta pieco atendis.

Subite fendiĝis la tero (вдруг треснула земля) kaj aperis sub du diktrunkaj pomarboj (и появилась под двумя толстоствольными яблонями: trunko – ствол) la unua homparo (первая пара людей): Adamo kaj Evo (Адам и Ева).

Subite fendiĝis la tero kaj aperis sub du diktrunkaj pomarboj la unua homparo: Adamo kaj Evo.

* * *

Humile rampis al ili serpento (кротко подползла к ним змея). Rigardante ilin kun verdkoloraj (глядя на них зелёными), sed mildaj okuloj (но мягкими глазами) ĝi ĉirkaŭvolvis sin sur trunko de la arbo (она обмотала себя на стволе дерева = обвилась вокруг ствола дерева: volvi – окутывать, обматывать), kiu iam donis al ili la frukton de la scio (которое когда-то дало им плод познания).

Papilio flugis al ili (бабочка подлетела к ним). Ĝi frapetis la florpolvajn flugiletojn (она прикоснулась: «слегка ударила» своими покрытыми цветочной пыльцой крылышками: floro – цветок, polvo – пыль) al la lipoj de Evo (к губам Евы). Jen estis la unua kiso (вот /таким/ был первый поцелуй), vekanta el longa dormo al eterna vivo (пробуждающий от долгого сна к вечной жизни).

Humile rampis al ili serpento. Rigardante ilin kun verdkoloraj, sed mildaj okuloj ĝi ĉirkaŭvolvis sin sur trunko de la arbo, kiu iam donis al ili la frukton de la scio.

Papilio flugis al ili. Ĝi frapetis la florpolvajn flugiletojn al la lipoj de Evo. Jen estis la unua kiso, vekanta el longa dormo al eterna vivo.

Evo ektremis (вздрогнула). Honteme ŝi kaŝis per la rustoruĝaj haroj (стыдливо она скрыла ярко-рыжими: «ржаво-красными» волосами: rusto – ржавчина), ĝistere kreskintaj (до земли отросшими), sian mirinde belan nudecon (свою удивительно прекрасную наготу). Ŝi ĉirkaŭrigardis (она огляделась) kaj petole (и озорно), sed kun ĉasta rideto (но с невинной улыбкой), gracia alpremiĝo (ласковым: «изящным» объятием: «прижиманием»: premi – нажимать, сжимать) sin klinis al Adamo (склонилась к Адаму).

Evo ektremis. Honteme ŝi kaŝis per la rustoruĝaj haroj, ĝistere kreskintaj, sian mirinde belan nudecon. Ŝi ĉirkaŭrigardis kaj petole, sed kun ĉasta rideto, gracia alpremiĝo sin klinis al Adamo.

* * *

Adamo vekiĝis (проснулся). Per siaj brile nigraj okuloj (своими блестящими чёрными глазами), kvazaŭ li volus finesplori sian animon (будто бы он хотел как следует осмотреть: «до конца исследовать» свою душу: esplori – изучать, исследовать), li rigardis la ĉarman (он смотрел на обворожительную), sindonan belecon (преданную красоту: sindona – преданный, самоотверженный).

Adamo vekiĝis. Per siaj brile nigraj okuloj, kvazaŭ li volus finesplori sian animon, li rigardis la ĉarman, sindonan belecon.

Ekvidinte la serpenton (увидев змею), milde sibletantan al ili (мягко шипящую им), li kaptis arbeton (он схватил деревце) por elŝiri kaj mortbati ĝin (чтобы вырвать /его/ и убить её: morto – смерть, bati – бить, ударять). Li prenis la arbeton (он взял деревце), sed lia forta premo ŝajnis esti nur ama kareso (но его сильное сжатие казалось: «казалось быть» лишь любовной лаской) kaj li ne povis eĉ ekmovi ĝin (и он не смог даже сдвинуть его). La brako senforte falis (рука бессильно упала) kaj li surprize vidis (и он с удивлением увидел), ke la bestoj humile (что звери смиренно), kun kapoj al tero klinitaj (с головами, к земле склонёнными), proksimiĝis al ili (приблизились к ним: proksima – близкий).

Ekvidinte la serpenton, milde sibletantan al ili, li kaptis arbeton por elŝiri kaj mortbati ĝin. Li prenis la arbeton, sed lia forta premo ŝajnis esti nur ama kareso kaj li ne povis eĉ ekmovi ĝin. La brako senforte falis kaj li surprize vidis, ke la bestoj humile, kun kapoj al tero klinitaj, proksimiĝis al ili.

— Evo! Diru, kio estas (скажи, что такое = в чём дело)? Ĉu vizio aŭ realo (видение или явь)? Ĉu ankaŭ vin regas tiu ĉi sorĉo (неужели тобой тоже владеет это колдовство)?

— Ni sonĝis (мы видели сон/нам это приснилось: sonĝi – грезить, видеть сны), Adamo.

— Ĉu vere ni sonĝis (неужели правда нам это приснилось)? Ĉu ni sonĝis la suferojn de miljaroj (нам приснились страдания тысячелетий), kiujn kompreni nun mi ne povas (которые понять теперь я не могу)? Ĉu mi sonĝis min forta (я видел во сне себя сильным), potenca (могучим), kiu nun eĉ junan arbeton ne povas ekmovi (который теперь даже молодое деревце не может сдвинуть)? Ĉu mi estus sonĝinta (могло бы мне присниться: «мне снилось бы»), ke mi manĝis el frukto de tiu ĉi arbo (что я ел от плода этого дерева) kaj per tio naskiĝis la unua kulpo (и этим = и таким образом родилась первая вина = появился первый грех)? Kaj la fratmortigo de Kain estas ankaŭ sonĝo (и братоубийство Каина – тоже сон)?

— Evo! Diru, kio estas? Ĉu vizio aŭ realo? Ĉu ankaŭ vin regas tiu ĉi sorĉo?

— Ni sonĝis, Adamo.

— Ĉu vere ni sonĝis? Ĉu ni sonĝis la suferojn de miljaroj, kiujn kompreni nun mi ne povas? Ĉu mi sonĝis min forta, potenca, kiu nun eĉ junan arbeton ne povas ekmovi? Ĉu mi estus sonĝinta, ke mi manĝis el frukto de tiu ĉi arbo kaj per tio naskiĝis la unua kulpo? Kaj la fratmortigo de Kain estas ankaŭ sonĝo?

— Vere nur sonĝo (действительно только сон). Tie venas ja Kain kun Abel (там приходят = вот идут ведь Каин с Авелем) fratame brakumante unu la alian (по-братски: «с братской любовью» обнимая друг друга). Sur iliaj lipoj flirtas gaja rideto (на их губах играет: «порхает» весёлая улыбка).

— Kaj la signo sur la frunto de Kain (а знак на лбу Каина)? Rigardu (посмотри)!

— Estis nur sonĝo (/это/ был только сон), turmenta (мучительный), sed pasinta (но прошедший). Rigardu lian frunton (посмотри на его лоб)! Ĝi estas pura (он чист), kiel la sennuba ĉielo (как безоблачное небо: nubo – облако). En liaj okuloj brilas senpekeco (в его глазах сияет безгрешность: peko – грех). Ili venas al ni (они идут к нам).

— Vere nur sonĝo. Tie venas ja Kain kun Abel fratame brakumante unu la alian. Sur iliaj lipoj flirtas gaja rideto.

— Kaj la signo sur la frunto de Kain? Rigardu!

— Estis nur sonĝo, turmenta, sed pasinta. Rigardu lian frunton! Ĝi estas pura, kiel la sennuba ĉielo. En liaj okuloj brilas senpekeco. Ili venas al ni.

— Ĉu ankaŭ vi sonĝis la dolorojn de akuŝo (и тебе приснились боли родов: akuŝi – рожать, разрешаться от бремени) kaj la ĝistomban ĉagrenon post perdo de Abel (и вечная: «до могилы» печаль после утраты Авеля: tombo – могила)? Ĉu vi ne rememoras plu pri la suferoj (не вспоминаешь ли ты больше о страданиях) dum la batalo por la vivo (во время борьбы за жизнь)?

— Forgesite (забыто)! Ĉio estis nur sonĝo (всё /это/ был только сон).

— Kaj kion vi sentas nun (и что ты чувствуешь сейчас)?

— Mi amas vin (я люблю тебя), eble pli arde ol hieraŭ (возможно, более горячо, чем вчера), kiam la suno subiris (когда солнце зашло: subiri – заходить, закатываться /о светиле/).

— Ĉu ankaŭ vi sonĝis la dolorojn de akuŝo kaj la ĝistomban ĉagrenon post perdo de Abel? Ĉu vi ne rememoras plu pri la suferoj dum la batalo por la vivo?

— Forgesite! Ĉio estis nur sonĝo.

— Kaj kion vi sentas nun?

— Mi amas vin, eble pli arde ol hieraŭ, kiam la suno subiris.

— Hieraŭ (вчера)! Strange (странно)! Ŝajnas al mi (кажется мне), kvazaŭ inter la hodiaŭ kaj hieraŭ (будто между сегодня и вчера) estus pasintaj mil kaj mil jaroj (прошли тысячи и тысячи лет). Jes (да)! Jes! Rigardu ĉi besteton (посмотри на этого зверька) kaj tiun pepantan birdeton (и эту щебечущую птичку)! Mi ne konas ilin (я не знаю их). Kio estas iliaj nomoj (что их названия = как они называются)?... Hieraŭ Kain vagadis ankoraŭ senhejme en la dezerto (вчера Каин блуждал ещё бесприютно: «бездомно» в пустыне) kaj Abel ne estis plu vivanta (а Авель не был более живым = Авеля уже не было в живых)... Hieraŭ... Kiel strange (как странно)! Mi ne komprenas (я не понимаю)... mi ne komprenas...

— Hieraŭ! Strange! Ŝajnas al mi, kvazaŭ inter la hodiaŭ kaj hieraŭ estus pasintaj mil kaj mil jaroj. Jes! Jes! Rigardu ĉi besteton kaj tiun pepantan birdeton! Mi ne konas ilin. Kio estas iliaj nomoj?... Hieraŭ Kain vagadis ankoraŭ senhejme en la dezerto kaj Abel ne estis plu vivanta... Hieraŭ... Kiel strange! Mi ne komprenas... mi ne komprenas...

* * *

Li arde premis al si la alvenintan Abel (он горячо прижал к себе подошедшего Авеля), kiu per unu brako ankoraŭ tenis ĉe si sian fraton (который одной рукой ещё прижимал к себе: «держал при себе» своего брата). Kun fila obeemo kisis Kain la frunton de Evo (с сыновней покорностью поцеловал Каин лоб Евы: obei – слушаться, подчиняться).

— Malbonaj knaboj (плохие мальчики)! Kie vi forestis tiom longe (где вы отсутствовали так долго)? Dum la nokto vi estis tro malproksime de ni (ночью вы были слишком далеко от нас). Kie forestas mia filino (где пропадает: «отсутствует» моя дочь), Heloa?

— Ho, patrino (мама)! — komencis (начал) Kain. — Ni estis ne malproksime de vi (мы были недалеко от вас) por bani nin en la rivereto (чтобы искупаться в ручье). Ĝi plaŭdis al ni strangan fabelon (он журчал нам странную сказку) kaj hodiaŭ ni bone ridis pri ĝi (и сегодня мы хорошо посмеялись над ней). Ĉu ne (не так ли), Abel?

Li arde premis al si la alvenintan Abel, kiu per unu brako ankoraŭ tenis ĉe si sian fraton. Kun fila obeemo kisis Kain la frunton de Evo.

— Malbonaj knaboj! Kie vi forestis tiom longe? Dum la nokto vi estis tro malproksime de ni. Kie forestas mia filino, Heloa?

— Ho, patrino! — komencis Kain. — Ni estis ne malproksime de vi por bani nin en la rivereto. Ĝi plaŭdis al ni strangan fabelon kaj hodiaŭ ni bone ridis pri ĝi. Ĉu ne, Abel?

— La fabelo estis stranga (сказка была странная), sed mi ne komprenis (но я не понял /её/).

— Kion ĝi fabelis (что он рассказал = о чём была сказка: fabeli – рассказывать сказки)? — demandis (спросил) Adamo.

— Forgesite (забыто)! Nur tion mi sentas (только то я чувствую), ke mi amas mian fraton (что я люблю моего брата)... tre (очень)... tre.

— Kaj vi (а ты)?!

— Abel kaj mi (и я): ni estas unu (мы – одно).

— Kie estas (где) Heloa? — urĝis (подгоняла, торопила: urĝa – срочный, неотложный) Evo.

— La fabelo estis stranga, sed mi ne komprenis.

— Kion ĝi fabelis? — demandis Adamo.

— Forgesite! Nur tion mi sentas, ke mi amas mian fraton... tre... tre.

— Kaj vi?!

— Abel kaj mi: ni estas unu.

— Kie estas Heloa? — urĝis Evo.

— Tie (там), ĉe la montdeklivo (у косогора: monto – гора, deklivo – обрыв, круча) ni vidis ŝin pelanta papilion (мы видели, как она гонится за бабочкой: «мы видели её гонящей бабочку»). Ekvidinte min kune kun Abel (увидев меня вместе с Авелем), ŝi rigardis nin longe (она смотрела на нас долго), kvazaŭ ŝi neniam estus vidinta nin (будто бы она никогда не видела нас). Poste ŝi kuris al ni (потом она подбежала к нам) kaj superŝutis nin per pluvego da kisoj (и осыпала нас градом: «ливнем» поцелуев: pluvo – дождь)... "Nur sonĝo estis (только сон /это/ был), nur sonĝo!" ripetis ŝi senĉese (повторяла она безостановочно). Mi ne komprenas (я не понимаю), patro (папа)!

— Tie, ĉe la montdeklivo ni vidis ŝin pelanta papilion. Ekvidinte min kune kun Abel, ŝi rigardis nin longe, kvazaŭ ŝi neniam estus vidinta nin. Poste ŝi kuris al ni kaj superŝutis nin per pluvego da kisoj... "Nur sonĝo estis, nur sonĝo!" ripetis ŝi senĉese. Mi ne komprenas, patro!

* * *

Ĉe la vojkurbiĝo aperis knabino (у поворота дороги: «искривления дороги» появилась девочка: kurba – кривой), vigla kiel kapreolineto (резвая, как маленькая косуля). Ŝia irado estis facila (её походка была лёгкой), kvazaŭ ŝi havus flugiletojn (как будто у неё были крылышки). Laŭte ridante (громко смеясь) ŝi persekutis papilion antaŭ si (она гнала бабочку перед собой: persekuti – преследовать).

— Patrino (мама)!

— Heloa!

— Kiaj strangaĵoj okazas hodiaŭ (какие странные вещи происходят сегодня)! Ĉu vi vidas tiun blankharan (видишь ли ты того седого: «беловолосого»), longbarban viron (длиннобородого мужчину), kiu proksimiĝas al ni de la montdeklivo (который приближается к нам от косогора)? Mi renkontis lin (я встретила его) kaj li diris al mi (и он сказал мне), ke li estas pli ol 900-jara [naŭcent] (что ему больше девятисот лет: «что он больше чем девятисотлетний»).

— Pli ol 900 jara?

Ĉe la vojkurbiĝo aperis knabino, vigla kiel kapreolineto. Ŝia irado estis facila, kvazaŭ ŝi havus flugiletojn. Laŭte ridante ŝi persekutis papilion antaŭ si.

— Patrino!

— Heloa!

— Kiaj strangaĵoj okazas hodiaŭ! Ĉu vi vidas tiun blankharan, longbarban viron, kiu proksimiĝas al ni de la montdeklivo? Mi renkontis lin kaj li diris al mi, ke li estas pli ol 900-jara.

— Pli ol 900 jara?

— Jes (да)! Lia nomo estas Matusalemo (его имя – Мафусаил) kaj li serĉas siajn gefilojn kaj genepojn (и он ищет своих детей и внуков). Li kisis min (он поцеловал меня). Li estas tiel stranga homo (он настолько странный человек). Li demandis min pri mi (он спрашивал меня обо мне) kaj aŭdante (и слыша), ke mi estas filino de Adamo (что я – дочь Адама), li ŝajnis dube rideti (он, кажется, с сомнением улыбнулся: «он казался сомнительно улыбнуться»: dubo – сомнение). Poste li demandis pri la monstro (потом он спросил о чудовище), fluganta super ni (летящем над нами). Nekredeme li skuis la kapon (недоверчиво он покачал: «потряс» головой: kredi – верить), kiam mi diris ĝian nomon (когда я сказала его название). "Ĉu drako (дракон)?... Sonĝo, versajne estas nur sonĝo (вероятно, это только сон)" — li murmuris (он пробормотал).

— Jes! Lia nomo estas Matusalemo kaj li serĉas siajn gefilojn kaj genepojn. Li kisis min. Li estas tiel stranga homo. Li demandis min pri mi kaj aŭdante, ke mi estas filino de Adamo, li ŝajnis dube rideti. Poste li demandis pri la monstro, fluganta super ni. Nekredeme li skuis la kapon, kiam mi diris ĝian nomon. "Ĉu drako?... Sonĝo, versajne estas nur sonĝo" — li murmuris.

— Ĉu li venas al ni (он идёт к нам)?

— Mi ne scias (я не знаю)! Li atendas la Mesion (он ждёт Мессию). Kiu estas la Mesio (кто такой Мессия)?

— Strange (странно)!... Mi ne scias, Heloa!

— Ĉu li venas al ni?

— Mi ne scias! Li atendas la Mesion. Kiu estas la Mesio?

— Strange!... Mi ne scias, Heloa!

* * *

— Patro (отец)! Rigardu (посмотри)! — ekkriis (закричал) Abel — Rigardu al la dezerto (посмотри на пустыню)! Kvazaŭ sonĝo aperus antaŭ niaj okuloj (как будто сновидение появилось перед нашими глазами). Ĉu fendiĝis la tero (треснула ли земля: fendi – расщеплять, раскалывать) aŭ korpiĝis la nenio (или воплотилось ничто: korpo – тело), sed mi vidas multe da tiaj homoj (но я вижу много таких людей), kiaj ni estas (какие мы есть = таких, как и мы). Sur iliaj korpoj estas io (на их телах есть что-то), kio kovras la nudecon (что прикрывает наготу). Kio estas tio (что это), patro mia (отец мой)?

— Mi ne scias (я не знаю), Abel!

— Patro! Rigardu! — ekkriis Abel — Rigardu al la dezerto! Kvazaŭ sonĝo aperus antaŭ niaj okuloj. Ĉu fendiĝis la tero aŭ korpiĝis la nenio, sed mi vidas multe da tiaj homoj, kiaj ni estas. Sur iliaj korpoj estas io, kio kovras la nudecon. Kio estas tio, patro mia?

— Mi ne scias, Abel!

— Rigardu, rigardu ilin (посмотри на них)! Ili venas al ni (они идут к нам). Ili estas multaj (их много: «они многие»). Unu havas vizaĝon (у одного лицо), brilantan de ĉiellumo (сияющее небесным светом: lumo – свет), kaj liaj manoj (и его руки), piedoj estas vunditaj (ноги изранены). Apud li marŝas longbarba viro (рядом с ним шагает длиннобородый мужчина), portanta du ŝtontabulojn (несущий две каменные дощечки: ŝtono – камень). La vizaĝo de tiu ankaŭ brilas (лицо того /человека/ тоже сияет). Rigardu, tie sekvas ilin la tria (там следует за ними третий). Liaj okuloj estas mallarĝaj (его глаза узкие), strange oblikvaj (странно косые). Liaj haroj estas plektitaj (его волосы заплетены) kaj pendas ĝis tero (и свисают до земли). Tie la kvara (там четвёртый), kun duonluno sur sia kapornamo (с полумесяцем на своём украшении головы: luno – луна, ornami – украшать)... kaj tie ankoraŭ unu (а там ещё один). Ho rigardu, patro, tie venas multaj (там идут многие = там идёт много людей). Iliaj vizaĝoj estas brilantaj (их лица сияют). Manon en mano ili venas (держась за руки: «руку в руке» они идут). Kiuj ili estas (кто они)?

— Rigardu, rigardu ilin! Ili venas al ni. Ili estas multaj. Unu havas vizaĝon, brilantan de ĉiellumo, kaj liaj manoj, piedoj estas vunditaj. Apud li marŝas longbarba viro, portanta du ŝtontabulojn. La vizaĝo de tiu ankaŭ brilas. Rigardu, tie sekvas ilin la tria. Liaj okuloj estas mallarĝaj, strange oblikvaj. Liaj haroj estas plektitaj kaj pendas ĝis tero. Tie la kvara, kun duonluno sur sia kapornamo... kaj tie ankoraŭ unu. Ho rigardu, patro, tie venas multaj. Iliaj vizaĝoj estas brilantaj. Manon en mano ili venas. Kiuj ili estas?

­

— Mi ne scias (я не знаю), Abel. Mi vidas nur (я вижу только), ke ankaŭ via vizaĝo estas brilanta (что твоё лицо тоже сияет), kaj ankaŭ tiu de via patrino (а также то /лицо/ твоей матери). Vi ĉiuj havas lumon ĉielan sur la vizaĝoj (у вас всех свет небесный на лицах) kaj mildecon en la okuloj (и мягкость в глазах). Mi sentas nur (я чувствую только), ke io nekonata lokiĝis en mia koro (что что-то неведомое поселилось: «разместилось» в моём сердце: loki – поместить). Tio faris min malforta (это сделало меня слабым), sed plialtigis mian animon (но усилило: «повысило» мою любовь: alta – высокий). Mi sentas nur, ke mi devas ami tiujn (что я должен любить тех), kiuj venas al ni (которые приходят к нам). Mi devas ami la herbeton (я должен любить /каждую/ былинку), bestojn (зверей) kaj ĉion (и всё), kio estas ĉirkaŭ ni (что вокруг нас). Io flugis for el mia brusto (что-то улетело из моей груди). Ho, diru (скажите), kio estas tio (что это)?

— Mi ne scias, Abel. Mi vidas nur, ke ankaŭ via vizaĝo estas brilanta, kaj ankaŭ tiu de via patrino. Vi ĉiuj havas lumon ĉielan sur la vizaĝoj kaj mildecon en la okuloj. Mi sentas nur, ke io nekonata lokiĝis en mia koro. Tio faris min malforta, sed plialtigis mian animon. Mi sentas nur, ke mi devas ami tiujn, kiuj venas al ni. Mi devas ami la herbeton, bestojn kaj ĉion, kio estas ĉirkaŭ ni. Io flugis for el mia brusto. Ho, diru, kio estas tio?

* * *

La grupo jam pliproksimiĝis (группа уже приблизилась) kaj ili povis bone aŭdi la parolon (и они могли хорошо слышать разговор). La ŝtontabula viro parolis (мужчина с каменными дощечками говорил).

— Viaj manoj kaj piedoj estas vunditaj (твои руки и ноги изранены). Ĉu ili doloras (они болят)?

— Ne (нет), Moseo (Моисей)! Ili estas ja la vundoj de la amo (они ведь – раны любви).

— Kiu vi estas (кто ты), konanta mian nomon (знающий моё имя)?

— Kiun vi profetis al via popolo (/тот,/ кого ты предсказал своему народу). La Mesio (Мессия).

— La Mesio? Filo de Dio (сын Бога)?

— Filo de Dio, kiel vi ĉiuj (как вы все), kiuj venis de tempo al tempo (которые являлись время от времени) instrui la popolojn por la perfekta boneco (научить народы совершенному добру: «для совершенного добра»).

La grupo jam pliproksimiĝis kaj ili povis bone aŭdi la parolon. La ŝtontabula viro parolis.

— Viaj manoj kaj piedoj estas vunditaj. Ĉu ili doloras?

— Ne, Moseo! Ili estas ja la vundoj de la amo.

— Kiu vi estas, konanta mian nomon?

— Kiun vi profetis al via popolo. La Mesio.

— La Mesio? Filo de Dio?

— Filo de Dio, kiel vi ĉiuj, kiuj venis de tempo al tempo instrui la popolojn por la perfekta boneco.

— Ĉu vi estas martiro (ты – мученик)? Ĉu la sorto frapis vin senmerite (судьба поразила тебя незаслуженно: meriti – заслужить) aŭ vi pekis kontraŭ Dio (или ты согрешил против Бога) kaj Li punis vin (и Он наказал тебя)?

— Nek la unua (ни первое), nek la dua (ни второе). Dio neniam punis la kreitaĵojn (Бог никогда не наказывал /свои/ творения), ĉar Li estas la senfina indulgo (потому что Он – бесконечное прощение: «снисхождение, пощада»). Agon sekvas ago (за действием следует действие), kion nur la homa malforteco nomis punanta mano de Dio (что только человеческая слабость назвала карающей рукой Бога). Mi estas mi mem (я – я сам), ĉar en Kristo (потому что во Христе) per Kristo naskiĝis la krista ideo (через Христа родилась христианская идея).

— Ĉu vi estas martiro? Ĉu la sorto frapis vin senmerite aŭ vi pekis kontraŭ Dio kaj Li punis vin?

— Nek la unua, nek la dua. Dio neniam punis la kreitaĵojn, ĉar Li estas la senfina indulgo. Agon sekvas ago, kion nur la homa malforteco nomis punanta mano de Dio. Mi estas mi mem, ĉar en Kristo per Kristo naskiĝis la krista ideo.

— Kaj vi (а ты)? Kiu vi estas (кто ты)? Viaj vizaĝo kaj vesto estas fremdaj por mi (твои лицо и одежда чужие для меня).

— Mi estas Kong-Fu-Ce (я – Кун Фу-Цзы /Конфуций/) kaj jen apud mi Budho (а вот рядом со мной Будда).

— Ĉu ankaŭ viaj religioj estas revelacioj (ваши религии – тоже откровения)?

— Same kiel la viaj (так же, как ваши).

— Kaj vi? Kiu vi estas? Viaj vizaĝo kaj vesto estas fremdaj por mi.

— Mi estas Kong-Fu-Ce kaj jen apud mi Budho.

— Ĉu ankaŭ viaj religioj estas revelacioj?

— Same kiel la viaj.

— La religioj estis neniam revelacioj (религии никогда не были откровениями), nur la kredo (только вера), kiu fondis ilin (которая основала их) — diris la Mesio (сказал Мессия). — Ili devenis el la dependa sento de la homoj (они произошли из чувства зависимости людей: dependi – зависеть). Sen religioj (без религий), sen certa scio pri Dio (без определённого знания о Боге) la homo estus vivinta izolite (человек жил бы одиноко: «изолированно») en plena (в полном), senĉesa turmento (непрерывном мучении). Benita donaco estis la dependa sento (благословенным даром было чувство зависимости) ĉar ĝi ebligis la socian vivon (потому что оно сделало возможным общественную жизнь).

— La religioj estis neniam revelacioj, nur la kredo, kiu fondis ilin — diris la Mesio. — Ili devenis el la dependa sento de la homoj. Sen religioj, sen certa scio pri Dio la homo estus vivinta izolite en plena, senĉesa turmento. Benita donaco estis la dependa sento ĉar ĝi ebligis la socian vivon.

– Sed kiu religio estis do la sola (но какая религия была всё-таки единственной), ĉielan gracon donanta religio (небесную благодать дающей религией)?

— Ĉiu religio estis gracon donanta al tiu (каждая религия была благодать дающей тому), kiu pie (кто благоговейно), konvinkiĝinte sekvis ĝin (убеждённо: «убедившись» следовал ей: konvinki – убедить). Post ĉeso de la vivo (после окончания: «прекращения» жизни) zorgis la senfina indulgemo de Dio pri la animo (заботилась бесконечная милость Бога о душе: indulgi – щадить, относиться снисходительно). Ĉu vi opiniis (считаете ли вы), ke homo povis fari leĝon por la ĉiela regno (что человек мог создать: «сделать» закон для небесного царства)?

— Ne (нет)!

— La sama kredo vivis en ĉiu homo (такая же вера жила в каждом человеке) de la tempokomenco ĝis la fino (с начала времён до конца). Nur la formo (только форма), la eksteraĵo konformiĝis al la epoko (наружность приспосабливалась к эпохе: ekstera – внешний, konformi – соответствовать).

– Sed kiu religio estis do la sola, ĉielan gracon donanta religio?

— Ĉiu religio estis gracon donanta al tiu, kiu pie, konvinkiĝinte sekvis ĝin. Post ĉeso de la vivo zorgis la senfina indulgemo de Dio pri la animo. Ĉu vi opiniis, ke homo povis fari leĝon por la ĉiela regno?

— Ne!

— La sama kredo vivis en ĉiu homo de la tempokomenco ĝis la fino. Nur la formo, la eksteraĵo konformiĝis al la epoko.

— Majstro (мастер)! Permesu al mi kisi viajn vundojn (позволь мне поцеловать твои раны). Mi estas Luther (я – Лютер).

— Vian nomon mi ne konas (твоего имени я не знаю), sed vi estas mia homfrato (но ты – мой ближний: «человек-брат»). Kisu min (поцелуй меня)!

— Majstro! Permesu meti la pekeman kapon sub vian plandon (позволь положить грешную голову под твою подошву)! — petegis ruĝbarba viro (умолял рыжебородый мужчина).

— Ne (нет), Judaso (Иуда)! Per kiso vi perfidis min (поцелуем ты предал меня), per kiso mi povas absolvi vin (поцелуем я могу отпустить твой грех: absolvi – оправдать; отпустить грехи). Kisu min!

— Majstro! Permesu al mi kisi viajn vundojn. Mi estas Luther.

— Vian nomon mi ne konas, sed vi estas mia homfrato. Kisu min!

— Majstro! Permesu meti la pekeman kapon sub vian plandon! — petegis ruĝbarba viro.

— Ne, Judaso! Per kiso vi perfidis min, per kiso mi povas absolvi vin. Kisu min!

Post la kiso la vizaĝo de la ruĝbarba viro ŝajnis brili (после поцелуя лицо рыжебородого мужчины, казалось, сияло: «казалось сиять»). Pro doloroj rompita virino (от болей разбитая женщина = сломленная болью женщина) kaj sortofrapita viro (и поражённый судьбой мужчина) venis al la grupo (подошли к группе). La Mesio ĉirkaŭprenis ilin (Мессия обнял их).

— Jen la patro kaj la patrino (вот /мои/ отец и мать).

Post la kiso la vizaĝo de la ruĝbarba viro ŝajnis brili. Pro doloroj rompita virino kaj sortofrapita viro venis al la grupo. La Mesio ĉirkaŭprenis ilin.

— Jen la patro kaj la patrino.

* * *

La grupo preterpasis (группа прошла мимо) kaj Adamo rigardis mirigite ilin (смотрел удивлённо на них).

— Evo! Denove ni sonĝas (снова я вижу сон).

— Ne (нет)! Nur ĵus ni komencas vivi (просто только что = только теперь мы начинаем жить).

La grupo preterpasis kaj Adamo rigardis mirigite ilin.

— Evo! Denove ni sonĝas.

— Ne! Nur ĵus ni komencas vivi.

* * *

Nova grupo proksimiĝis (новая группа приблизилась). Pompe vestitaj faraoj (пышно одетые фараоны), kirasitaj reĝoj (одетые в латы короли: kiraso – броня; латы), ordenriĉaj kavaliroj (увешанные орденами: «богатые орденами» рыцари).

— Ho, cezaro (кесарь), se tiu ĉi manpremo povus forgesigi mian krimon (если бы это рукопожатие могло заставить забыть моё преступление)!

— Ĝi forgesigas tion (оно заставит забыть это), Brutus (Брут), ĉar ne la ponardpiko rompis mian koron (потому что не удар: «укол» кинжала разбил моё сердце: ponardo – кинжал), sed la maldanko (а неблагодарность: danki – благодарить). Sed ĝi estis sonĝo (но он был сном) kaj jen la vekiĝo (и вот пробуждение). Kiu vi estas (кто ты), viro (мужчина), amare meditanta eĉ nun (горько размышляющий даже теперь)?

Nova grupo proksimiĝis. Pompe vestitaj faraoj, kirasitaj reĝoj, ordenriĉaj kavaliroj.

— Ho, cezaro, se tiu ĉi manpremo povus forgesigi mian krimon!

— Ĝi forgesigas tion, Brutus, ĉar ne la ponardpiko rompis mian koron, sed la maldanko. Sed ĝi estis sonĝo kaj jen la vekiĝo. Kiu vi estas, viro, amare meditanta eĉ nun?

— Heredinto de via trono (наследник твоего трона: heredi – наследовать). Sed ne homo (но не человек). Vandala besto (дикое: «варварское» животное). Oni nomis min Nero (звали меня Нерон). Mi lasis mortigi patrinon kaj gefratojn (я позволил убить мать и братьев и сестёр). Vaporiĝis la sango de homoj (испарилась кровь людей: vaporo – пар) sur sablaĵo de mia cirko (на песчаном покрытии моего цирка: sablo – песок).

— Vi havis malbonan sonĝon (тебе приснился плохой сон: «у тебя был плохой сон»), filo (сын)! Mi estas ja ĉi tie (я ведь здесь) kaj ankaŭ viaj gefratoj (а также твои братья и сёстры). Kisu min (поцелуй меня) kaj vi forgesos vian inkubon (и ты забудешь твой кошмар).

— Patrino (мама), pardonu vian filon (прости твоего сына)!

— Heredinto de via trono. Sed ne homo. Vandala besto. Oni nomis min Nero. Mi lasis mortigi patrinon kaj gefratojn. Vaporiĝis la sango de homoj sur sablaĵo de mia cirko.

— Vi havis malbonan sonĝon, filo! Mi estas ja ĉi tie kaj ankaŭ viaj gefratoj. Kisu min kaj vi forgesos vian inkubon.

— Patrino, pardonu vian filon!

— Rememoru (вспомни)! En sangplenaj bataloj ni staris unu kontraŭ alia (в кровавых битвах мы стояли друг против друга). Tiam venkis mi (тогда победил я), sed nun min turmentas mia triumfo (но теперь меня мучает моё торжество). Ĉu vi povus pardoni min (ты мог бы простить меня), Konstantin?

— Tiu ĉi manpremo estu la signo por nia paco (это рукопожатие пусть будет знаком для нашего мира), Mahomed!

— Rememoru! En sangplenaj bataloj ni staris unu kontraŭ alia. Tiam venkis mi, sed nun min turmentas mia triumfo. Ĉu vi povus pardoni min, Konstantin?

— Tiu ĉi manpremo estu la signo por nia paco, Mahomed!

* * *

La grupo preterpasis (группа прошла мимо). Adamo sentis sin renaskiĝi en cent kaj cent figuroj de la historio (чувствовал, как он перерождается: «чувствовал себя перерождаться» в сотнях и сотнях фигур истории).

— Evo! Kial estis la batalo (из-за чего была битва)?

— Por kompreni kaj taksi la eternan feliĉon (чтобы понять и оценить вечное счастье).

La grupo preterpasis. Adamo sentis sin renaskiĝi en cent kaj cent figuroj de la historio.

— Evo! Kial estis la batalo?

— Por kompreni kaj taksi la eternan feliĉon.

* * *

Paroj proksimiĝis (пары приближались). Amplene (полные любви), kun delikata rideto ili rigardis unu la alian (с нежной улыбкой они смотрели друг на друга). Kelkaj el ili gaje kantis (некоторые из них весело пели), aliaj flustris amajn vortojn (другие шептали слова любви). Ĉiu penis diveni la penson de sia kunulo aŭ kunulino (каждый старался угадать мысли своего друга или подруги: kunulo – союзник; приятель, товарищ).

— Ne estas pli purpuraj la radioj de la aŭroro (не более пурпурные лучи зари = лучи зари не такие пурпурные) ol viaj lipoj (чем твои губы) kaj ne estas rozoj pli ĉarme pompantaj (и розы не так чарующе роскошны), ol tiuj de viaj vangoj (чем румянец твоих щёк: «чем те /розы/ твоих щёк»), ho mia Julia (о моя Джульетта).

Paroj proksimiĝis. Amplene, kun delikata rideto ili rigardis unu la alian. Kelkaj el ili gaje kantis, aliaj flustris amajn vortojn. Ĉiu penis diveni la penson de sia kunulo aŭ kunulino.

— Ne estas pli purpuraj la radioj de la aŭroro ol viaj lipoj kaj ne estas rozoj pli ĉarme pompantaj, ol tiuj de viaj vangoj, ho mia Julia.

— Ho, Romeo, teruraj sonĝoj turmentis min dumnokte (ужасные сны мучили меня ночью: «во время ночи»).

— Forgesu (забудь)! Vi mem diras ja (ты сама говоришь ведь), ke ili estis nur sonĝoj (что они были только снами).

— Ĉu sonĝo estis aŭ turmenta maldormo (сон ли был или мучительная бессонница) — mi ne scias (я не знаю).

— Preterlasu ĝin (пропусти его = не обращай внимания, забудь)! Rigardu ĉirkaŭen (посмотри вокруг)! Miloj da feliĉaj geamantoj ĉirkaŭas nin (тысячи счастливых влюблённых окружают нас). Printempa odoro ŝvebas en la aero (весенний запах парит в воздухе), kante pepadas la birdoj sur la arboj (поют и щебечут: «напевая, щебечут» птицы на деревьях), ame karesas vin la sunradio (любовно ласкает тебя солнечный луч) kaj la kampo prezentas al vi milkolorajn florojn (и поле предлагает тебе пёстрые: «тысячецветные» цветы: prezenti – представить, предъявить; предложить). Ho venu (идём)!

— Ho, Romeo, teruraj sonĝoj turmentis min dumnokte.

— Forgesu! Vi mem diras ja, ke ili estis nur sonĝoj.

— Ĉu sonĝo estis aŭ turmenta maldormo — mi ne scias.

— Preterlasu ĝin! Rigardu ĉirkaŭen! Miloj da feliĉaj geamantoj ĉirkaŭas nin. Printempa odoro ŝvebas en la aero, kante pepadas la birdoj sur la arboj, ame karesas vin la sunradio kaj la kampo prezentas al vi milkolorajn florojn. Ho venu!

— Antonio (Антоний)! Lipojn viajn mi sentas denove sur la miaj (губы твои я чувствую снова на моих /губах/). Via kiso feliĉon ŝtelas en mian koron (твой поцелуй счастье вселяет в моё сердце: ŝteli – красть, ŝteliĝi, ŝteli sin – вкрадываться, проникать). Amo via donas al mi novan vivon (любовь твоя даёт мне новую жизнь).

— Ni forgesu la hieraŭon (забудем вчерашний день)! Amaraj rememoroj forpasu el niaj koroj (горькие воспоминания пусть уйдут из наших сердец). Ho, Kleopatra, la vekiĝo estas pli bela (пробуждение прекраснее) ol estis nia maldormo (чем была наша бессонница/бодрствование).

— Antonio! Lipojn viajn mi sentas denove sur la miaj. Via kiso feliĉon ŝtelas en mian koron. Amo via donas al mi novan vivon.

— Ni forgesu la hieraŭon! Amaraj rememoroj forpasu el niaj koroj. Ho, Kleopatra, la vekiĝo estas pli bela ol estis nia maldormo.

Evo rigardis ilin (смотрит на них). En ŝia koro vekiĝis la sento (в её сердце проснулось чувство), ke en ĉiuj virinoj ŝi vidis sin mem (что во всех женщинах она видела себя саму).

— Adamo! Por kio estas la virino (для чего женщина), se ŝia nomo estas malforteco (если её имя – слабость)?

— Por venki per ĝi la fortecon de la viro (чтобы победить ею силу мужчины) kaj dolĉigi la amaran postguston de la triumfoj vanaj (и подсластить горькое послевкусие напрасных побед: dolĉa – сладкий, gusto – вкус).

Evo rigardis ilin. En ŝia koro vekiĝis la sento, ke en ĉiuj virinoj ŝi vidis sin mem.

— Adamo! Por kio estas la virino, se ŝia nomo estas malforteco?

— Por venki per ĝi la fortecon de la viro kaj dolĉigi la amaran postguston de la triumfoj vanaj.

* * *

Grupo de seriozaj (группа серьёзных), trankvilaj viroj proksimiĝis (спокойных мужчин приблизилась). Ili parolis mallaŭte (они говорили тихо) sed kun firma certeco (но с твёрдой уверенностью). Unu el ili portis lanternon lumantan (один из них нёс светящийся фонарь), la alia tenis sub la brako amason da libroj (другой держал подмышкой: «под рукой» стопку книг: amaso – толпа; масса, скопление, куча, стопка, кипа), la tria (третий)... sed kiu povus finkalkuli ilin (но кто мог бы пересчитать: «считать до конца, досчитать» их: kalkuli – считать, вычислять)?

— La lampon kial vi ne estingas (лампу почему ты не гасишь)? Estas ja taglumo (ведь светло: «ведь дневной свет»: tago – день)! Viaj okuloj esplore kiun serĉas (твои глаза тщательно: «испытующе» кого ищут: esplori – исследовать, изучать)?

Grupo de seriozaj, trankvilaj viroj proksimiĝis. Ili parolis mallaŭte sed kun firma certeco. Unu el ili portis lanternon lumantan, la alia tenis sub la brako amason da libroj, la tria... sed kiu povus finkalkuli ilin?

— La lampon kial vi ne estingas? Estas ja taglumo! Viaj okuloj esplore kiun serĉas?

— Malnova kutimo (старая привычка)! Vian nomon diru (твоё имя скажи), afabla viro (любезный человек)!

— Nur flustre mi diras ĝin (только шёпотом я говорю его), ĉar timas (потому что боюсь), ke iu povas ekaŭdi (что кое-кто может услышать), kun kiu mi travivis jam foje la teran vivon (с кем я прожил уже однажды земную жизнь). Venu pli proksimen (подойди поближе)! Mia nomo estas Sokrato (моё имя – Сократ)!

— Mia modesta nomo estas Diogeno (моё скромное имя – Диоген). Diru (скажи), ĉu vi ne konas tiujn du virojn (не знаешь ли ты тех двоих мужчин), kiuj marŝas antaŭ ni (которые шагают перед нами)? La unua havas en sia mano solan bastonon (первый держит: «имеет» в своей руке только: «единственную» палку) kaj la alia faskon da volumoj (а другой – охапку томов: fasko – пучок, связка; охапка). Ili ŝajnas enprofundiĝi en amika diskuto (они, кажется, углубились: «они кажутся углубиться» в дружескую беседу: «дискуссию, обсуждение»: profunda – глубокий).

— Malnova kutimo! Vian nomon diru, afabla viro!

— Nur flustre mi diras ĝin, ĉar timas, ke iu povas ekaŭdi, kun kiu mi travivis jam foje la teran vivon. Venu pli proksimen! Mia nomo estas Sokrato!

— Mia modesta nomo estas Diogeno. Diru, ĉu vi ne konas tiujn du virojn, kiuj marŝas antaŭ ni? La unua havas en sia mano solan bastonon kaj la alia faskon da volumoj. Ili ŝajnas enprofundiĝi en amika diskuto.

— Preterpasinte ilin mi aŭskultis la parolon (пройдя мимо них, я слушал разговор). La bastonhava estas Zaratustro (имеющий палку = тот, что с палкой – Заратустра) kaj la alia Nietzsche (а другой – Ницше). Ili parolis pri (они говорили о)...

— Ho, Sokrato, amata edzo mia (любимый муж мой)! — ŝovis sin virino inter la parolantojn (втиснулась: «сунула себя» женщина между говорящими).

— Jen Xantippe (вот Ксантиппа)! Neniu perdis en la renaskiĝo (никто не потерял = никто не понёс убытка при перерождении), nur mi (только я).

— Vi eraras (ты ошибаешься), ĉar mia lango humiliĝis (потому что мой язык стал кротким: humila – кроткий, смиренный), kiel hundo de ŝafisto (как собака чабана)...

— Kiu tamen kelkfoje ekbojas (которая всё же иногда: «несколько раз» лает).

— Pardonu min (прости меня)!

— En mia koro ne estas kolero (в моём сердце нет злобы).

— Preterpasinte ilin mi aŭskultis la parolon. La bastonhava estas Zaratustro kaj la alia Nietzsche. Ili parolis pri...

— Ho, Sokrato, amata edzo mia! — ŝovis sin virino inter la parolantojn.

— Jen Xantippe! Neniu perdis en la renaskiĝo, nur mi.

— Vi eraras, ĉar mia lango humiliĝis, kiel hundo de ŝafisto...

— Kiu tamen kelkfoje ekbojas.

— Pardonu min!

— En mia koro ne estas kolero.

* * *

Adamo kaj Evo ridetante rigardis unu la alian (Адам и Ева, улыбаясь, смотрели друг на друга).

Adamo kaj Evo ridetante rigardis unu la alian.

* * *

Ondis homamaso post homamaso (кипела: «волновалась» толпа за толпой: ondo – волна) en pli aŭ malpli grandaj grupoj (в более или менее больших группах). Laboristoj (рабочие), rompitaj de la vivoŝarĝo (сломленные бременем жизни: ŝarĝo – груз, нагрузка); parioj de la iama Hindujo (парии прежней Индии); forlasitaj infanoj (брошенные дети); perfiditaj knabinoj kaj malĉastulinoj (обманутые девушки и развратницы: perfidi – предавать, изменять; ĉasta – целомудренный, невинный). En ĉiu grupo regis la senlima pardono (в каждой группе царило безграничное прощение), malsupreniĝinta el la ĉiela regno (спустившееся из небесного царства: malsupro – низ).

Adamo kunvokis siajn gefilojn (созвал своих детей: voki – звать) kaj terenĵetis sin (и бросился на землю: ĵeti – бросить) por sendi dankplenan preĝon al la Sinjoro de la universo (чтобы воздать: «послать» благодарную: «полную благодарности» молитву Господину вселенной).

Ondis homamaso post homamaso en pli aŭ malpli grandaj grupoj. Laboristoj, rompitaj de la vivoŝarĝo; parioj de la iama Hindujo; forlasitaj infanoj; perfiditaj knabinoj kaj malĉastulinoj. En ĉiu grupo regis la senlima pardono, malsupreniĝinta el la ĉiela regno.

Adamo kunvokis siajn gefilojn kaj terenĵetis sin por sendi dankplenan preĝon al la Sinjoro de la universo.

* * *

Kaj sonis la preĝo (и звучала молитва) kaj ĝi trovis eĥon en koro de ĉiuj kreitaĵoj (и она находила эхо = отдавалась эхом в сердце всех созданий: krei – создавать, творить). La arboj humile klinis la laŭbkronojn (деревья смиренно склонили тенистые кроны), la bestoj ame premis sin unu al alia (звери любовно прижались друг к другу) kaj la homoj (а люди), superŝutitaj de la nekonata sento (охваченные: «осыпанные» неведомым чувством: ŝuti – сыпать), ekgenuis sur la teron (встали на колени на землю).

Fendiĝis la ĉielo (раскололось небо: fendi – расщеплять, раскалывать) kaj la ĉielaj radioj superbrilis tiujn de la suno (и небесные лучи превзошли блеском те /лучи/ солнца = засияли ярче, чем солнечные лучи: superi – превосходить, brili – блестеть, сиять). Sonis laŭde aklamanta ĥoro de serafoj (звучал славящий хор серафимов: laŭdi – хвалить, aklami – торжественно приветствовать, устроить овацию), keruboj (херувимов).

El la fendiĝinta ĉielo sonis ĉion trapenetranta voĉo (из разверзнувшегося неба зазвучал проникновенный: «всё проникающий» голос: penetri – проникать).

— Amo kaj paco regu en viaj koroj (любовь и мир пусть царят в ваших сердцах)! La batalo estas finita (битва окончена) kaj alvenis la promesita eterna feliĉo (и настало обещанное вечное счастье). La spirito de la Malbono (дух Зла), Lucifero (Люцифер), estas ekzilita (изгнан). La Morto estas venkita (Смерть побеждена), por ke la harmonio de la Amo regu la mondon (чтобы гармония Любви правила миром). Estu vi gracoplenaj (будьте благословенны: «полны благодати») kaj kun komprena sento de la koro (и с понимающим чувством сердца) amu unu la alian (любите друг друга)!

Kaj sonis la preĝo kaj ĝi trovis eĥon en koro de ĉiuj kreitaĵoj. La arboj humile klinis la laŭbkronojn, la bestoj ame premis sin unu al alia kaj la homoj, superŝutitaj de la nekonata sento, ekgenuis sur la teron.

Fendiĝis la ĉielo kaj la ĉielaj radioj superbrilis tiujn de la suno. Sonis laŭde aklamanta ĥoro de serafoj, keruboj.

El la fendiĝinta ĉielo sonis ĉion trapenetranta voĉo.

— Amo kaj paco regu en viaj koroj! La batalo estas finita kaj alvenis la promesita eterna feliĉo. La spirito de la Malbono, Lucifero, estas ekzilita. La Morto estas venkita, por ke la harmonio de la Amo regu la mondon. Estu vi gracoplenaj kaj kun komprena sento de la koro amu unu la alian!

La milionoj da popoloj komencis vivon en feliĉo (миллионы народов начали жизнь в счастье), neniam forpasonta (которое никогда не кончится: «никогда не собирающемся проходить»). La tempo haltis (время остановилось) kaj la miljaroj pasis sen postsigno (и тысячелетия проходили без следа = незаметно), pli ĝuste (точнее), ilia paso eĉ ne komenciĝis (их ход даже не начинался).

La milionoj da popoloj komencis vivon en feliĉo, neniam forpasonta. La tempo haltis kaj la miljaroj pasis sen postsigno, pli ĝuste, ilia paso eĉ ne komenciĝis.

* * *

En la spaco du longvostaj meteoroj sekvis unu la alian (в космосе два длиннохвостых метеора следовали друг за другом: vosto – хвост). Sur la unua sidis inerte (на первом сидела бездейственно), senpotence (бессильно), en obstina muteco (в упрямом безмолвии) la Morto. Sur la alia staris la ĉionneanta spirito de la Malbono (на другом стоял всеотрицающий дух Зла: nei – отрицать, отвечать отрицательно): Lucifero. Kun furioza rapideco la du fajrerantaj globoj kuregis (с бешеной скоростью два искрящихся шара неслись: fajro – огонь, fajrero – искра) kaj la dua atingis la unuan (и второй настиг первый). La Morto ironie ekkriis (язвительно закричала).

En la spaco du longvostaj meteoroj sekvis unu la alian. Sur la unua sidis inerte, senpotence, en obstina muteco la Morto. Sur la alia staris la ĉionneanta spirito de la Malbono: Lucifero. Kun furioza rapideco la du fajrerantaj globoj kuregis kaj la dua atingis la unuan. La Morto ironie ekkriis.

— Frato (брат)! Venkitaj ni estas post la batalo (побеждены мы после битвы). La promesita eterna vivo fine realiĝis (обещанная вечная жизнь наконец сбылась: reala – реальный)!

— Eĉ kontraŭe (даже наоборот)! La batalon ni gajnis (битву мы выиграли).

— Mi ne komprenas vin (я не понимаю тебя). Kial do ni estas ekzilitaj (почему же мы изгнаны)?

— Frato! Venkitaj ni estas post la batalo. La promesita eterna vivo fine realiĝis!

— Eĉ kontraŭe! La batalon ni gajnis.

— Mi ne komprenas vin. Kial do ni estas ekzilitaj?

— Ĝuste pro tio (именно из-за того), ĉar la homon ni levis al enviinda alteco (потому что человека мы подняли на завидную высоту: envii – завидовать). La homo estis kreita (человек был создан), kiel la bestoj (как звери). Nur tiam fariĝis vere la Homo (только тогда возник: «сделался» по-настоящему Человек), kiam mi donis al li el la frukto de la scio (когда я дал ему /есть/ от плода познания). Mi estis la sendependa volo (я был независимой волей: dependi – зависеть) kaj mi estis ankaŭ la ĉion reganta pasio (и я был также всемогущей «всеповелевающей» страстью). Kion valoras la homo sen mi (чего стоит человек без меня). Li estas nur movebla pupo (он – только марионетка: «движимая кукла»: movi – двигать, шевелить), kiun lia majstro laŭplaĉe puŝetas tien kaj reen (которую его хозяин как угодно подталкивает туда-сюда: plaĉi – нравиться, fari laŭplaĉe – делать/поступать по своему усмотрению). Li ne estas plu sinjoro de siaj propraj agoj (он больше не хозяин: «господин» своих собственных поступков) kaj li ne estas plu sklavo de la pasioj (и он больше не раб своих страстей). Kiu ne estas reganto pri propraj pensoj (кто не является повелителем собственных мыслей: «о собственных мыслях») kaj ne estas sklavo de la pasioj (и не является рабом страстей), tiu estas jam mortinta (тот уже умер). Ili ambaŭ donas la forton por progresi (они обе дают силу, чтобы развиваться) kreante novan (создавая новое). Penso unuiĝinte kun pasio (мысль, объединившись со страстью) faris miraklojn (творили чудеса) kaj donis valoron al la vivo (и давали ценность жизни).

— Ĝuste pro tio, ĉar la homon ni levis al enviinda alteco. La homo estis kreita, kiel la bestoj. Nur tiam fariĝis vere la Homo, kiam mi donis al li el la frukto de la scio. Mi estis la sendependa volo kaj mi estis ankaŭ la ĉion reganta pasio. Kion valoras la homo sen mi. Li estas nur movebla pupo, kiun lia majstro laŭplaĉe puŝetas tien kaj reen. Li ne estas plu sinjoro de siaj propraj agoj kaj li ne estas plu sklavo de la pasioj. Kiu ne estas reganto pri propraj pensoj kaj ne estas sklavo de la pasioj, tiu estas jam mortinta. Ili ambaŭ donas la forton por progresi kreante novan. Penso unuiĝinte kun pasio faris miraklojn kaj donis valoron al la vivo.

— Sur la Tero denove regas vivo (на Земле снова царит жизнь). Vivo en plena harmonio de la Amo (жизнь в полной гармонии Любви).

— En harmonio de la eterna stulteco (в гармонии вечной глупости: stulta – глупый). Rigardu al la Tero kaj ĝuu la plorindan aspekton (посмотри на Землю и насладись плачевным видом: plori – плакать). Jen: Nero trovas ĉielan feliĉon (вот: Нерон находит райское блаженство: «небесное счастье») banante la piedojn en la rivereto (моя: «купая» ноги в ручье: bani – купать), kiel la plej simpla kamparano (как самый простой крестьянин); Shakespeare (Шекспир), kiun admiris la tuta mondo (которым восхищался весь мир), kun cerbo malvarmiĝinta (с ослабевшим умом: «остывшим, охладившимся мозгом»: varma – тёплый) nun rigardas la ludon de la sunradioj sur la sablo (теперь смотрит на игру солнечных лучей на песке).

— Sur la Tero denove regas vivo. Vivo en plena harmonio de la Amo.

— En harmonio de la eterna stulteco. Rigardu al la Tero kaj ĝuu la plorindan aspekton. Jen: Nero trovas ĉielan feliĉon banante la piedojn en la rivereto, kiel la plej simpla kamparano; Shakespeare, kiun admiris la tuta mondo, kun cerbo malvarmiĝinta nun rigardas la ludon de la sunradioj sur la sablo.

Kio estas ĉi tiu vivo (что такое эта жизнь = что это за жизнь)? Kiso (поцелуй), unutona komplimento (однообразный комплимент), enuiga jugo de la ĉiela graco (наводящее скуку ярмо небесной благодати: enui – скучать)? De tempo al tempo oni ĵetas sin teren antaŭ la dia lumo (время от времени /люди/ бросаются на землю перед божественным светом). Jen la imperio de la "perfekta amo" (вот империя «совершенной любви»), kie oni ne povas krei (где нельзя творить), ĉar oni devus antaŭe detrui ion (потому что нужно было бы прежде уничтожить что-нибудь). La amo estas nur tiam belega poemo (любовь – только тогда прекрасная поэма), se la muzikon mi komponas al ĝi (если музыку я пишу к ней: komponi – компоновать; сочинять музыку). Disharmonio kaj ĉiam disharmonio (дисгармония и всегда дисгармония)! Jen la sola faktoro al la perfekteco (вот единственная причина совершенства: «к совершенству»: faktoro – фактор, движущая сила). Nur nun mi vidas (только теперь я вижу) ke mi estis sur tiu ĉi kotglobo (что я был на этом грязном шаре: koto – грязь) — la dio (богом).

Kio estas ĉi tiu vivo? Kiso, unutona komplimento, enuiga jugo de la ĉiela graco? De tempo al tempo oni ĵetas sin teren antaŭ la dia lumo. Jen la imperio de la "perfekta amo", kie oni ne povas krei, ĉar oni devus antaŭe detrui ion. La amo estas nur tiam belega poemo, se la muzikon mi komponas al ĝi. Disharmonio kaj ĉiam disharmonio! Jen la sola faktoro al la perfekteco. Nur nun mi vidas ke mi estis sur tiu ĉi kotglobo — la dio.

— Kaj kiu estis mi (а кем была я)?

— Vi (ты)?! Sole ilo (лишь орудием)!

— Ne (нет)! Dio (богом)!

— Mi diras (я говорю), ke nur ilo (что только орудием).

— Ne! Mi naskis la unuan doloron (я породила первую боль). Tiun doloron (ту боль), el kiu ĝermis ĉiu belo (из которой выросла вся красота = всё прекрасное: ĝermo – зародыш, росток), per kiu nobliĝis la homo (которым облагородился человек: nobla – благородный).

— Kiu donis la konscion pri ĝi (кто дал сознание её: «о ней»)? Mi kaj sole mi (я и только я)!

— Kaj kiu estis mi?

— Vi?! Sole ilo!

— Ne! Dio!

— Mi diras, ke nur ilo.

— Ne! Mi naskis la unuan doloron. Tiun doloron, el kiu ĝermis ĉiu belo, per kiu nobliĝis la homo.

— Kiu donis la konscion pri ĝi? Mi kaj sole mi!

— Naskinto de la malfeliĉo kaj angora sento ankaŭ mi estis (создателем: «родителем» горя и тоскливого чувства также я была). Kiamaniere oni povis konsciiĝi pri feliĉo (каким образом можно было осознать счастье), se mi ne estus ekzistinta (если бы я не существовала)?

— Mi mem naskis vin (я сам породил тебя), sklavo (раб)! Via ekzisto estis nur malbeno (твоё существование было лишь проклятием), frukton neniam donanta (плода никогда не дающим).

— Ĉu pri benitaj fruktoj fanfaronas vi (неужели благословенными плодами хвастаешься ты), kiu estas spirito de la Malbono mem (кто – дух самого Зла)? Via memo (твоё существо), la disharmonio (дисгармония) estis fatalo via (были судьбой твоей).

— Neniiĝu sklavo (пусть исчезнет раб), atakanta vian sinjoron (нападающий на своего господина)!

— Neniiĝu vi (пусть исчезнешь ты), pro kiu mi estas ekzilita (из-за которого я изгнана).

— Naskinto de la malfeliĉo kaj angora sento ankaŭ mi estis. Kiamaniere oni povis konsciiĝi pri feliĉo, se mi ne estus ekzistinta?

— Mi mem naskis vin, sklavo! Via ekzisto estis nur malbeno, frukton neniam donanta.

— Ĉu pri benitaj fruktoj fanfaronas vi, kiu estas spirito de la Malbono mem? Via memo, la disharmonio estis fatalo via.

— Neniiĝu sklavo, atakanta vian sinjoron!

— Neniiĝu vi, pro kiu mi estas ekzilita.

La Morto leviĝis (поднялась) kaj per la potenca ostobrako ĝi batis al Lucifero (и могучей костлявой рукой она нанесла удар Люциферу), sed perdinte ekvilibron (но потеряв равновесие) falis de la meteoro (упала с метеора). Ankoraŭ ĝi aŭdis la longesonantan raŭkan ridon de Lucifero (всё ещё она слышала долгий: «долгозвучащий» хриплый смех Люцифера) kaj poste (а потом), kiel eta sensignifa planedo (как маленькая ничтожная планета), komencis kuri sur nova orbito ĉirkaŭ iu suno (начала носиться по новой орбите вокруг какого-то солнца).

La Morto leviĝis kaj per la potenca ostobrako ĝi batis al Lucifero, sed perdinte ekvilibron falis de la meteoro. Ankoraŭ ĝi aŭdis la longesonantan raŭkan ridon de Lucifero kaj poste, kiel eta sensignifa planedo, komencis kuri sur nova orbito ĉirkaŭ iu suno.

* * *

La sonĝo finiĝis (сон закончился) kaj la Morto vekiĝinte (проснувшись) ĉirkaŭrigardis kun terura timo (огляделась с ужасным страхом).

Silento regis sur la finrikoltitaj kampoj de la Vivo (тишина царила на сжатых полях Жизни).

Subite ĝi etendis la manon al la falĉilo (резко она протянула руку к косе), kvazaŭ certiĝi pri sia potenca posedaĵo (как будто /чтобы/ убедиться в своей могучей собственности) kaj poste (а потом), kun ironia rideto (с насмешливой улыбкой), ekiris por nova rikolto (отправилась за новым урожаем) — al la Marso (к Марсу).

­

La sonĝo finiĝis kaj la Morto vekiĝinte ĉirkaŭrigardis kun terura timo.

Silento regis sur la finrikoltitaj kampoj de la Vivo.

Subite ĝi etendis la manon al la falĉilo, kvazaŭ certiĝi pri sia potenca posedaĵo kaj poste, kun ironia rideto, ekiris por nova rikolto — al la Marso.