Продукты питания. Овощи и фрукты. Рынок. Диалоги.
(Уналтынчы дəрес)
— Исəнмесез!
Сегодня мы будем знакомиться с названиями продуктов, овощей и фруктов, с ценами на рынках и в магазинах.
Сначала правильно прочитаем эти слова:
кибет — магазин
сатучы — продавец
акча [акъча] — деньги
тҮлə-ргə — платить
Үлчə-ргə — взвешивать
ипи (икмəк) — хлеб
кҮмəч — булка
сӨт — молоко
май — масло
ит — мясо
сыер ите — говядина
сарык ите [сары„ите] — баранина
дуңгыз ите — свинина
ат ите — конина
тавык ите [та — ы„ите] — курятина
каз ите [къаз ите] — гусятина
тоз — соль
шикəр — сахар
аракы [аракъы] — водка
эремчек — творог
катык [къатык] — катык
каймак [къаймакъ] — сметана
сӨт Өсте — сливки
балык [балыкъ] — рыба
ярма — крупа
чират — очередь
1. — Кибеттə икмəк бармы?
— Бар.
— Ничə сум? (рубль)
— ДҮрт сум.
2. — Кибеттə май бармы?
— Юк.
3. — Кибеттə сӨт бармы?
— Бар.
— Ничə сум?
— Җиде сум.
4. — Базарда ит бармы?
— Бар.
— Сыер ите бармы?
— Бар.
— Сарык ите бармы?
— Юк.
— Дуңгыз ите бармы?
— Бар.
5. — Базарда ит ни хак? (почем?)
— Алтмыш сум.
6. — Базарда казлар бармы?
— Бар.
— Ничə сум?
— Ике йӨз сум.
— О-о-о!
7. — Кибеттə кеше кҮпме? (много ли?)
— КҮп тҮгел.
8. — Иткə чират бармы?
— Бар. Бик кҮп.
9. — əмир, безгə ипи кирəкме?
— Кирəк, əни.
— Мə акча. Кибеткə бар əле.
10. — Сездə катык бармы?
— Бар.
— Ничə сум?
— Биш сум.
— Миңа ике катык бирегез əле.
11. — Сездə эремчек бармы?
— Бар.
— Ничə сум?
— Ун сум.
— Миңа бер кило бирегез əле.
— Хəзер.
12. — Каймак ничə сум?
— Егерме Җиде сум.
— Ике кило бирегез əле.
— Хəзер.
13. — Балык бармы?
— Юк.
— Колбаса бармы?
— Юк.
— Ит бармы?
— Юк.
— Нəрсə бар?
— Бернəрсə дə юк.
14. — Миңа бер кило май бирегез əле.
— Рəхим итегез! (Пожалуйста!)
15. — Аракы ничə сум?
— 41 сум 52 тиен.
— Шулаймыни?
— əйе.
16. — Ике кило ит бирегез əле.
— Хəзер.
17. — Колбаса яхшымы?
— əйе, яхшы.
— 400 гр бирегез əле.
— Рəхим итегез!
18. — Сыр ничə сум?
— Витринада бар.
— Минем кҮзем кҮрми (не видит).
— Җитмеш сум, Җитмеш сигез сум, туксан ике сум.
— Рəхмəт.
19. — Сездə тавык бармы?
— Бар.
— Килосы ничə сум?
— ырык ике.
— Ике тавык бирегез əле.
— Рəхим итегез.
Теперь об овощах:
бəрəңге — картофель
суган [су„ан] — лук
сарымсак [сарымсакъ] — чеснок
кабак [къабак] — тыква
кишер — морковь
кыяр [къыйар] — огурец
чӨгендер [чӨгӨндер] — свекла
шалкан [шалкан] — репа
кəбестə — капуста
торма — редька
борыч — перец
Многие овощи и зелень называются так же, как в русском языке: помидор, редиска, укроп, петрушка, баклажан, патиссон и т. д.
Только капуста стала кəбестə.
Теперь поговорим:
1. — Бəрəңге ничə сум?
— Биш сум.
2. — Суган ничə сум?
— Җиде сум.
3. — Сездə кишер бармы?
— Бар.
— Ни хак (какая еда)?
— Сигез сум.
— Миңа ике кило кишер бирегез əле.
— Рəхим итегез! Мəгез!
4. — Базарда кыяр бармы?
— Бар.
— Ни хак?
— Тугыз сум.
5. — Сезнең бакчада (огород) чӨгендер бармы?
— Юк.
— Шалкан бармы?
— Бар.
— Миңа бирəсеңме?
— Бирəм.
6. — Базарда тозлы (соленый) кыяр бармы?
— Бар.
— Ничə сум?
— Егерме ике сум.
7. — Син бҮген базарга барасыңмы?
— əйе, барам.
— Миңа тозлы кəбестə ал əле.
— КҮпме? (Сколько?)
— Бер банка. Акча кирəкме?
— əйе. Бир.
— КҮпме?
— Унбер сум.
— Хəзер. Рəхмəт сиңа.
8. — Син кабак яратасыңмы?
— Яратам.
— Мин дə.
Дошла очередь до фруктов, ягод:
алма — яблоко
чия — вишня
кура Җилəге — малина
Җир Җилəге — клубника
каен Җилəге — земляника
нарат Җилəге — брусника
мҮк Җилəге — клюква
карлыган [къарлы„ан] — смородина
кызыл карлыган — красная смородина
бӨрлегəн — костяника; ежевика
шомырт — черемуха
Җилəк — ягода
Җимеш — плод
йӨзем — виноград
əфлисун — апельсин
анар — гранат
Өрек — урюк
хӨрмə — хурма
гӨмбə — гриб
Теперь поговорим по-татарски:
1. — Алмаң тəмлеме?
— Бик тəмле.
— Алма кызылмы?
— Кызыл.
2. — Базарда алма бармы?
— Бар.
— Ни хак?
— Ун сум, унике сум.
3. — Миңа ике кило алма бирегез əле.
— Хəзер.
4. — Сездə чия бармы?
— Юк.
5. — Кура Җилəге ни хак?
— Килосы унсигез сум.
— Миңа ике кило бирегез əле.
— Хəзер.
6. — Базарда Җир Җилəге саталармы?
— Саталар.
— Ничə сум?
— Стаканы 6 сум.
7. — Карлыганыгыз кҮпме?
— КҮп. Ничə кило кирəк?
— Ун кило.
8. — Кызыл карлыган тəмлеме?
— Бик тəмле.
— Ничə сум?
— Килосы Җиде сум.
9. — Син урманга барасыңмы?
— Барам.
— Нарат Җилəге бармы?
— Бар.
10. — Базарда йӨзем ни хак?
— Илле сум.
— Ай, бик кыйбат. (дорого)
11. — Сиңа Өрек кирəкме?
— Ничə сум?
— Кырык сум.
— Кирəк.
— Ничə кило кирəк?
— Өч кило. Ничə сум акча кирəк?
— ЙӨз егерме сум.
— Рəхмəт.
12. — Базарда хӨрмə бармы?
— Юк.
— Анар (гранат) бармы?
— Бар.
— Ничə сум?
— Утыз сум.
13. — Казанда əфлисун саталармы?
— Саталар.
— Ничə сум?
— Бер əфлисун 6 сум.
— Ай, бик кыйбат!
14. — Базарда гӨмбə бармы?
— Бар.
— КҮпме?
— Бик кҮп.
15. — Базарда ит кыйбатмы?
— Кыйбат. Алтмыш сум.
16. — Улым, кибеткə бар əле.
— Нəрсə кирəк, əни?
— Шикəр, сӨт, тоз, шырпы (спички) кирəк.
— Акча бирəсеңме?
— КҮпме кирəк?
— 50 сум кирəк.
— Ярар.
17. — Кибеттə чират зурмы?
— Зур.
— Балык бармы?
— Бар.
— Ничə сум?
— Егерме дҮрт сум.
— Миңа Өч кило балык кирəк. Син кибеткə барасыңмы?
Миңа да ал əле.
— Ярар.
— Зур рəхмəт.
18. — Кибет ачыкмы? (открыт ли?)
— Ачык.
19. — Кибет ябыкмы? (закрыт ли?)
— Ябык.
20. — Кибеттə ничə сатучы бар?
— Унбиш.
21. — Сезнең кибеттə конфет бармы?
— Бар.
— Ничə сум?
— Килосы Җитмеш сум, алтмыш ике сум, илле бер сум.
— О-о-о, бик кыйбат!
22. — Миңа ике кило печенье бирегез əле.
— Рəхим итегез.
23. — Сездə торт бармы?
— Бар.
— Ничə сум?
— Бер йӨз унике сум.
— Бирегез əле.
— Рəхим итегез.
24. — Сездə минераль су бармы?
— Бар.
— Нинди?
— «Тазалык».
— Өч шешə (бутылка) бирегез əле.
— Рəхим итегез. Утыз Өч сум.
— Рəхмəт.
25. — Базарда карбыз саталар.
— Ни хак?
— Килосы дҮрт сум.
— Бер карбыз ничə кило?
— Сигез кило.
— Ничə сум кирəк?
— Утыз ике сум.
— Ай-яй-ай!
На этом урок завершаем. Желаем вам успехов! Сау булыгыз!